LEKI HORMONÓW TARCZYCY I METABOLIZMY WAPNIA

Question 1

Syntetyczne hormony TARCZYCY:

Answer 1

• LEWOTYROKSYNA - T4,
• LIOTYROKSYNA - T3,
• LIOTROKS - mieszanina T3/T4 w fizjologicznym stężeniu,

Question 2

LEWOTYROKSYNA:

Answer 2

T4,

• najczęściej używany syntetyczny hormon tarczycy,
• długi okres półtrwania,
• stosowana tylko raz dziennie,
• oprócz niedoczynności stosowana także przy guzkach, wolach rozlanych, raku (supresja TSH!),

Question 3

Nadczynność tarczycy:

Answer 3

TYREOSTATYKI,

• związki JODU,
• NADCHLORANY,
• pochodne TIOIMIDIAZOLOWE,
• pochodne TIOURACYLOWE,
• dodatkowo też Beta-BLOKERY,

Question 4

PREPARATU JODU:

Answer 4

TYREOSTATYKI,

• w wysokich stężeniach,
• hamują PEROKSYDAZĘ TARCZYCOWĄ,
• blok WYCHWYTU,
• blok SPRZĘGANIA,
• natychmiastowy blok UWALNIANIA,
• nie stosowane długo (homeostatyczna regulacja),
• dają szybką poprawę kliniczną,
• uwaga na alergie,

Question 5

TIAMAZOL,

PROPYLOTIOURACYL:

Answer 5

HAMOWANIE PEROKSYDAZY,
- hamują WBUDOWANIE jodu,
- hamują SPRZĘGANIE reszt tyroglobulionywch,
- NIE wpływaja na uwalnianie,
TIAMAZOL - pochodnia tioimidiazolowa,
PROPYLOTIOURACYL - pochodna tiouracylowa z dodatkową zdolnością hamowania T4 do T3,

Question 6

BETA-BLOKERY:

Answer 6

• nieseletywny PROPRANOLOL,
• METOPROLOL,
• -> stosowane w celu ochrony serca (hormony tarczycy potęgują działanie amin katecholowych - ważne przy nagłej nadczynności),

Question 7

NADCHLORANY:

Answer 7

ANIONY,

• zastępują jod; kompetencyjnie wchłaniane do tarczycy,
• efekt po kilku tygodniach,

Question 8

Działanie niepożądane TYREOSTATYKÓW:

Answer 8

• wzrost TSH –> wole tarczycy,
• skórne reakcje nadwrażliwości,
• bóle stawowe,
• podrażnienie przewodu pokarmowego,
• polekowe zapalenie wątroby,
• UWAGA na LEUKOPENIE, która może sie przerodzić w AGRANULOCYTOZĘ (po kilku miesiącach terapii –> ale tyreostatytki zazwyczaj używane przez rok i koniec),

Question 9

TETRAC:

Answer 9

ANTAGONISTA REC. BŁONOWEGO DLA HORMONÓW TARCZYCY,

• nie wnika do wnętrza komórki,
• deaminowana pochodna T4,
• szansa na wykorzystanie leku w terapii przeciwnowotworowej,
• KWAS TETRAJODOTYREOOCTOWY,

Question 10

WITAMINA D:

Answer 10

D1 - KALCYFEROL,
D2 - ERGOKALCYFEROL,
D3 - CHOLEKARLCYFEROL (o największej aktywności, ale wymaga podwójnej hydroksylacji),

Question 11

Pochodne witaminy D:

Answer 11

• KALCYFEDIOL - D3, które już nie wymaga hydroksylacji w wątrobie (25-hydroksycholekalcyferol),
• ALFAKALCIDIOL - D3, które już nie wymaga hydroksylacji w nerkach (1 - hydroksycholekalcyferol),
• DOKSYRKALCYFEROL - D2, który też już nie wymaga hydroksylacji w nerkach (1-hydroksydoksyrkalcyferol),

Question 12

KALCYTRIOL:

Answer 12

• aktywna forma witaminy D3,
• stosowana u pacjętów dializowanych,
• szybko działa,
• typowo daje HIPERKALCEMIE i HIPERFOSFATEMIE,
• działa na: jelito cienkie, nerki, osteoklasty, przytarczyce, układ immunologiczny,

Question 13

TAKALCYTOL,

KALCYPOTRIOL:

Answer 13

pochodna KALCYTRIOLU,
- mniejsze działanie HIPERKALCEMIZUJĄCE,
- stosowane w ŁUSZCZYCY,
(normalnie produkowana wit. D3 przez makrofagii ma działanie hamujące limfocyty T),

Question 14

DIHYDROTACHYSTEROL:

Answer 14

syntetyczny ANALOG WIT. D2,

• nie wymaga hydroksylacji (działa przestrzennie),
• szybki i krótkodziałający,
• bardzo aktywny –> mineralizacja tkanki kostnej nasilona bardziej niż po innych lekach,

Question 15

DZIAŁANIE PTH:

Answer 15

• jelito cieńkie - poprzez WITAMINE D3, z racji pobudzenia jej syntezy w nerkach,
• nerki - zatrzymanie wydalania Ca2+, a wzrost wydalania PO43- (zmniejszenie ekspresji kotransportera NaPiII),
• w nerkach wykazuje szybki efekt,
• kości - długotrwałe połączenie z receptorami kostnymi powoduje utrate masy kostnej, a krótkotrwałe (do 2h) powoduje zwiększenie masy kostnej),

Question 16

KOŚCIOGUBNY wpływ PTH:

Answer 16

• długa stymulacja receptora,
• osteoblasty zostają zmobilizowane do produkcja IGF-BP, który wiąże IGF-1 potrzebne do stymulowania różnicowania osteoblastów,
• pobudzenie ekspresji RANKL na osteoblastach co stymuluje różnicowanie osteklastów,

Question 17

TERYPARATYD:

Answer 17

ANALOG PTH,

• krótkodziałający,
• wykazuje kościotwórcze właściwości,
• pobudza CYKLAZE ADENYLOWĄ, której działania hamuje apoptozę osteoblastów,

Question 18

ASFOTAZA ALFA:

Answer 18

• glikoproteina,
• z domeną katalityczną ALKALICZNEJ FOSFATAZY,
  (niedobór tego enzymu powoduje hipofofatezje, a nastepnie krzywicę i osteomalacje,

Question 19

KALCYTONINA:

Answer 19

• spadek Ca2+,
• łączy się z cyklazą adenylową osteoblastów, hamując ich aktywację,
• podawana paranteralnie lub do nosowo jako KALCYTONINA LUDZKA lub ŁOSOSIOWA (ta druga z większym powinowadztwem),
• niestety po około 2 latach następuje desyntyzacja receptora,

Question 20

Niedoczynność przytarczyc:

Answer 20

• NIE stosujemy PTH,
• stosujemy preparaty wapnia (doustnie),
• w tężyczce -> preparaty wapnia dożylnie,
• wykorzystujemy też ALFAKALCYDOL,
• stosowany też KALCYTRIOL,

Question 21

Zapobieganie nadmiernej HIPERFOSFATEMII, która może powstać przy niedoczynności przytarczyc z racji stosowania WITAMINY D:

Answer 21

• PARAKALCYTOL - pochodna witaminy D2, która zmniejsza stężenie PTH o około 50%, jednak pozostawiając nadal wysokie Ca2+,
• WĘGLAN WAPNIA - który wiąże fosforany w przewodzie pokarmowym (ale ma wapń…),
• CHLOROWODOREK SEWELAMERU - nie zawiera wapnia, ale powodował kwasicie metaboliczną i hiperkaliemie,
• WĘGLAN SEWELAMERU lub WĘGLAN LANTANU - zastąpiły CHLOROWODOREK SEWELAMERU,

Question 22

KALCYMIMETYKI:

Answer 22

• uwrażliwiają receptor wapniowy, który jest zlokalizowany na przytarczycach,
• następuje mniejsza produkcja sprzężonego z receptorem białka G,
• ZMNIEJSZENIE PRODUKCJI PTH,
• lek to np. CYNAKALCET,

Question 23

BISFOSFONIANY:

Answer 23

ANALOGI PIROFOSFORANÓW,

• NIE hydrolizowane przez FOSFATAZE ALKALICZNĄ,
• nie powodują inhibicji mineralizacji,
• wbudowywują się do kości,
• wchłaniane w kilku %, a czego tylko połowa faktycznie wbudowana do kości,
• pokarm silnie zmniejsza absorbcje leku,
• lek musi być popijany dużą ilością wody, a po zażyciu należy przez 30 minut pozostać w pozycji stojącej,

Question 24

BISFOSFONIANY cd.:

Answer 24

• leki, uwalniane z kości w czasie ewentualnej hydrolizy, powodują zmniejszenie rozpuszczalności HYDROKSYAPATYTU oraz hamują OSTEOKLASTY (ich przywieranie),
• gdy wchłonięte do osteklastów hamują syntezę PIROFOSFORANÓW,
• stosowane w osteoporozie,
• stosowane w chorobie Pageta,
• stosowane w hiperkalcemii z racji osteolitycznych przerzutów do kości,

Question 25

BISFOSFONIANY stosowane w leczeniu:

Answer 25

" kwasy z końcówką - DRONOWY",
OSTEOPOROZA: 
- KW. ALENDRONOWY, 
- KW. RYZEDRONOWY, 
- KW. IBANDRONOWY, 
- KW. TYLUDRONOWY,

Question 26

BISFOSFONIANY stosowane w leczeniu CH. PAGETA:

Answer 26

• KW. ALENDRONOWY,
• KW. PAMIDRONOWY,
• KW. RYZEDRONOWY,
• KW. TYLUDRONOWY,

Question 27

KW. PAMIDRONOWY,

KW. ZOLEDRONOWY:

Answer 27

• najskuteczniejsze leki w leczeniu przerzutów nowotworowych do kości,
• oba z nim mogą być podawane DOŻYLNIE,
• kw. ZOLEDRONOWY jest 100x silniejszy od kw. PAMIDRONOWEGO,
  (a sam kwas PAMIDRONOWY jest już 100x silniejszy od prekursora wszystkich bisfosfonianów - kw. ETYDRONOWEGO),

Question 28

PLIKAMYCYNA:

Answer 28

ANTYBIOTYK,

• działa przeciwnowotworowo,
• hamuje aktywność PARATHORMONU,
• hamuje też aktywność OSTEOKLASTÓW,
• stosowany w przerzutach osteolitycznych z HIPERKALCEMIĄ (jak BISFOSFONIANY),
• jak typowy cytostatyk może dać MIELOSUPRESJE, wymioty, skłonność do złamań,
• wykorzystywana w ciężkich przypadkach ch. PAGETA,

Question 29

RANELIAN STRONTU:

Answer 29

• stront z leku odkłada się na powieżchni nowo tworzącej się kości,
• blokuje ewentualną aktywacje osteoklastów,
• pobudza dodatkowo powstawanie osteoblastów,
• hamuje UTRATĘ masy kostnej,
• stymuluje TWORZENIE się nowej masy kostnej,

Question 30

DENOZUMAB:

Answer 30

PRZECIWCIAŁO MONOKLONALNE,

• humanizowane,
• skierowane przeciwko RANKL,
• blokuje połączenie RANKL - RANK,
• zmniejsza różnicowanie się osteoklastów,