8. Kardiologia - ZŻG i zatorowość płucna Flashcards
ZŻG
powstanie zakrzepu w żż. głębokich kk. górnych lub dolnych
żylaki
to zmiany w żż. powierzchownych
TRIADA VIRCHOWA
czynniki, które przyczyniają się do powstania zakrzepicy
- zwolnienie przepływu
- uszkodzenie naczynia
- nadmierna krzepliwość
czynniki ryzyka ZŻG ale też ZATOROWOŚCI PŁUCNEJ
- starszy wiek
- BMI >30
- długie unieruchomienie
- żylaki <60 r.ż
- urazy złamania
- odwodnienie
- przebyta ŻChZZ
- NOWOTWORY złośliwe
- TROMBOFILIE (zesp. antyfosfolipidowy, NIEDOBÓR ANTYTROMBINY)
- sepsa
- ch. zapalne, autoimmunologiczny
- zespół nerczycowy
- cewniki w dużych naczyniach
- leczenie hormonalne
- zespół HIT (po heparynie)
zakrzepica dystalna
najczęstsza postać ZŻG,
- zazwyczaj bezobjawowa,
- niskie ryzyko zatorowości płucnej
- żż. piszczelowe przednie, tylne i strzałkowe
zakrzepica proksymalna
- zazwyczaj objawowa
- żż. podkolanowe, udowe, biodrowe, ŻGD
- DUŻE RYZYKO ZATOROWOŚCI PŁUCNEJ!
OBJAWY ZAKRZEPU (4)
- ale tylko u ok. 50% osób!
- bolesny obrzęk - biały (gdy obkurczenie naczyń w powierzchownych warstwach skóry) i siniczy (duże ryzyko martwicy)
- bolesność, tkliwość kończyny
- obrzęk (niesymetryczny)
- zwiększone ucieplenie kończyny
- współwystępowanie objawów zatorowości płucnej
powikłania ZŻG (5)
1) oderwany skrzep trafia przez prawe serce to tt. płucnych (w zależności od wielkości może zatkać jakieś małe końcowe tętniczki lub grube tętnice - wtedy taka DUŻA ZATOROWOŚĆ może spowodować NZK!!!
2) ZATOR SKRZYŻOWANY - gdy przetrwały otwór owalny może dojść do udaru niedokrwiennego lub zatoru obwodowego (TT. SZYJNE)
3) ZESPÓŁ POZAKRZEPOWY (zakrzep w kończynie może się sam udrożnić ale i tak dojdzie do uszkodzenia zastawek, refluksu żylnego, nadciśnienia żylnego)
4) NADCIŚNIENIE PŁUCNE (gdy przewlekłe nagromadzenie zatorów w płucach)
rozpoznanie ZŻG (4)
- D-dimery - wykluczają ŻChZZ gdy jest ich mało, nie potwierdzają
- ULTRASONOGRAFICZNY TEST UCISKOWY (CUS) - żyła wypełniona skrzepliną nie zapada się pod uciskiem głowicy
- ANGIO-TK (ZŁOTY STANDARD) - gdy podejrzewamy zatorowość płucną
- morfologia, grupa krwi, aPTT, INR, kreatynina
D-dimery
końcowe elementy wynikające z rozkładu fibrynogenu i fibryny przez układ fibrynolityczny
*istotnie podwyższone gdy >500 ug/l powyżej normy do 50 r.ż. lub
> 10x wiek dla osób >50 r.ż.
ROZPOZNANIE ZŻG
ocena prawdopodobieństwa klinicznego ZŻG (skala Wellsa) + D-dimery i/lub CUS
ambulatoryjnie chory z małym/pośrednim prawdopodobieństwem ZŻG
najpierw D-dimery, gdy wysokie to CUS
ambulatoryjnie chory z dużym prawdopodobieństwem ZŻG
CUS -> D-dimery
gdy jesteśmy w szpitalu i chory z podejrzeniem ZŻG
lepiej od razu CUS (pacjent w szpitalu ma większe prawdopodobieństwo wysokich D-dimerów ze względu na choroby towarzyszące)
SKALA WELLSA
za każdy punkt 1 pkt.
prawdopodobieństwo:
- *MAŁE max 0 pkt.
- *POŚREDNIE 1-2 pkt.
- *DUŻE 3pkt. i więcej
- NOWOTWORY złośliwe (LECZONE LUB ROZPOZNANE W OST. 6 MC.)
- długie unieruchomienie (porażenie, niedowład kończyny)
- niedawne unieruchomienie w łóżku >3dni lub duża operacja w ostatnich 4 tyg.
- bolesność miejscowa w przebiegu żył głębokich k. dolnej
- obrzęk całek k. dolnej
- obwód goleni o >3 cm. większy od kończyny bezobjawowej
- obrzęk ciastowaty większy na kończynie objawowej
- widoczne żż. powierzchniowe krążenia obocznego (nieżylakowe)
- inne rozpoznanie równie lub bardziej prawdopodobne od ZŻG (-2pkt)
- przebyta ZŻG (dodatkowe ze zmodyfikowanej)
leczenie ZŻG (5)
1) podstawa to leki p-krzepliwe
2) wczesne uruchomienie (leżenie tylko w dniu wprowadzenia leczenia)
3) leczenie stopniowym uciskiem (dwuwarstwowy opatrunek uciskowy z bandaża kohezyjnego) -> gdy obrzęk spadnie to POŃCZOCHA ELASTYCZNA II KLASA UCISKU (do 2 lat, zdejmować na noc)
* p/w do pończochy - niedokrwienie kończyny (ch. tt. obwodowych), niewyrównana NS, ciężka neuropatia obwodowa
4) filtr w ż. głównej dolnej
5) tromboliza - gdy rozległa, bolesna, obrzęknięta zakrzepica biodrowo-udowa oraz gdy kk. górna z ryzykiem utraty kończyny (zakrzepica w tt. górnej częściej u pacjentów z założonymi cewnikami na długo)