8. Kardiologia - ZŻG i zatorowość płucna Flashcards

1
Q

ZŻG

A

powstanie zakrzepu w żż. głębokich kk. górnych lub dolnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

żylaki

A

to zmiany w żż. powierzchownych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

TRIADA VIRCHOWA

A

czynniki, które przyczyniają się do powstania zakrzepicy

  1. zwolnienie przepływu
  2. uszkodzenie naczynia
  3. nadmierna krzepliwość
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

czynniki ryzyka ZŻG ale też ZATOROWOŚCI PŁUCNEJ

A
  1. starszy wiek
  2. BMI >30
  3. długie unieruchomienie
  4. żylaki <60 r.ż
  5. urazy złamania
  6. odwodnienie
  7. przebyta ŻChZZ
  8. NOWOTWORY złośliwe
  9. TROMBOFILIE (zesp. antyfosfolipidowy, NIEDOBÓR ANTYTROMBINY)
  10. sepsa
  11. ch. zapalne, autoimmunologiczny
  12. zespół nerczycowy
  13. cewniki w dużych naczyniach
  14. leczenie hormonalne
  15. zespół HIT (po heparynie)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

zakrzepica dystalna

A

najczęstsza postać ZŻG,

  • zazwyczaj bezobjawowa,
  • niskie ryzyko zatorowości płucnej
  • żż. piszczelowe przednie, tylne i strzałkowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

zakrzepica proksymalna

A
  • zazwyczaj objawowa
  • żż. podkolanowe, udowe, biodrowe, ŻGD
  • DUŻE RYZYKO ZATOROWOŚCI PŁUCNEJ!
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

OBJAWY ZAKRZEPU (4)

A
  • ale tylko u ok. 50% osób!
  • bolesny obrzęk - biały (gdy obkurczenie naczyń w powierzchownych warstwach skóry) i siniczy (duże ryzyko martwicy)
  • bolesność, tkliwość kończyny
  • obrzęk (niesymetryczny)
  • zwiększone ucieplenie kończyny
  • współwystępowanie objawów zatorowości płucnej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

powikłania ZŻG (5)

A

1) oderwany skrzep trafia przez prawe serce to tt. płucnych (w zależności od wielkości może zatkać jakieś małe końcowe tętniczki lub grube tętnice - wtedy taka DUŻA ZATOROWOŚĆ może spowodować NZK!!!
2) ZATOR SKRZYŻOWANY - gdy przetrwały otwór owalny może dojść do udaru niedokrwiennego lub zatoru obwodowego (TT. SZYJNE)
3) ZESPÓŁ POZAKRZEPOWY (zakrzep w kończynie może się sam udrożnić ale i tak dojdzie do uszkodzenia zastawek, refluksu żylnego, nadciśnienia żylnego)
4) NADCIŚNIENIE PŁUCNE (gdy przewlekłe nagromadzenie zatorów w płucach)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

rozpoznanie ZŻG (4)

A
  1. D-dimery - wykluczają ŻChZZ gdy jest ich mało, nie potwierdzają
  2. ULTRASONOGRAFICZNY TEST UCISKOWY (CUS) - żyła wypełniona skrzepliną nie zapada się pod uciskiem głowicy
  3. ANGIO-TK (ZŁOTY STANDARD) - gdy podejrzewamy zatorowość płucną
  4. morfologia, grupa krwi, aPTT, INR, kreatynina
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

D-dimery

A

końcowe elementy wynikające z rozkładu fibrynogenu i fibryny przez układ fibrynolityczny

*istotnie podwyższone gdy >500 ug/l powyżej normy do 50 r.ż. lub
> 10x wiek dla osób >50 r.ż.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

ROZPOZNANIE ZŻG

A

ocena prawdopodobieństwa klinicznego ZŻG (skala Wellsa) + D-dimery i/lub CUS

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

ambulatoryjnie chory z małym/pośrednim prawdopodobieństwem ZŻG

A

najpierw D-dimery, gdy wysokie to CUS

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

ambulatoryjnie chory z dużym prawdopodobieństwem ZŻG

A

CUS -> D-dimery

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

gdy jesteśmy w szpitalu i chory z podejrzeniem ZŻG

A

lepiej od razu CUS (pacjent w szpitalu ma większe prawdopodobieństwo wysokich D-dimerów ze względu na choroby towarzyszące)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

SKALA WELLSA

A

za każdy punkt 1 pkt.
prawdopodobieństwo:

  • *MAŁE max 0 pkt.
  • *POŚREDNIE 1-2 pkt.
  • *DUŻE 3pkt. i więcej
  1. NOWOTWORY złośliwe (LECZONE LUB ROZPOZNANE W OST. 6 MC.)
  2. długie unieruchomienie (porażenie, niedowład kończyny)
  3. niedawne unieruchomienie w łóżku >3dni lub duża operacja w ostatnich 4 tyg.
  4. bolesność miejscowa w przebiegu żył głębokich k. dolnej
  5. obrzęk całek k. dolnej
  6. obwód goleni o >3 cm. większy od kończyny bezobjawowej
  7. obrzęk ciastowaty większy na kończynie objawowej
  8. widoczne żż. powierzchniowe krążenia obocznego (nieżylakowe)
  9. inne rozpoznanie równie lub bardziej prawdopodobne od ZŻG (-2pkt)
  10. przebyta ZŻG (dodatkowe ze zmodyfikowanej)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

leczenie ZŻG (5)

A

1) podstawa to leki p-krzepliwe
2) wczesne uruchomienie (leżenie tylko w dniu wprowadzenia leczenia)

3) leczenie stopniowym uciskiem (dwuwarstwowy opatrunek uciskowy z bandaża kohezyjnego) -> gdy obrzęk spadnie to POŃCZOCHA ELASTYCZNA II KLASA UCISKU (do 2 lat, zdejmować na noc)
* p/w do pończochy - niedokrwienie kończyny (ch. tt. obwodowych), niewyrównana NS, ciężka neuropatia obwodowa

4) filtr w ż. głównej dolnej
5) tromboliza - gdy rozległa, bolesna, obrzęknięta zakrzepica biodrowo-udowa oraz gdy kk. górna z ryzykiem utraty kończyny (zakrzepica w tt. górnej częściej u pacjentów z założonymi cewnikami na długo)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

leczenie p-krzepliwe

A

włączamy w ciągu 4h gdy pacjent ma prawdopodobieństwo min, pośrednie a nie ma dostępu do USG lub zrobienia D-dimerów)

minimum 3 miesiące
1) HDcz i.v.
(na stałe gdy ciąża, neo, zakrzepica przy VKA, pacjent nie może kontrolować INR)

*** FONDAPARYNUKS gdy p-wskazania do heparny (małopłytkowość, podejrzenie HIT)

2) NOAC - RYWAROKSABAN, APIKSABAN (drogie) ale można od razu
3) NOAC takie jak ENDOKSABAN I DABIGATRAN przed nimi musimy na 5 dni włączyć HDcz
4) VKA (tanie leki, nie trzeba się kłuć jak do HDcz, ale!) też musimy na 5 dni włączyć też HDcz, bo one działają z opóźnieniem i najpierw mają działanie prokrzepliwe! (HDcz można odstawić gdy osiągniemy INR 2-3)

18
Q

HDcz

A

dalteparyna
enoksaparyna (2x/dzień 1mg lub 1xdzień 1,5mg)
nadroparyna

19
Q

u kogo leczymy >3mc.? (4)

A

1-ZŻG k. górnej z cewnikiem w ż. centralnej, który nie został usunięty

2-ZŻG k. dolnej i neo złośliwy ->HDcz do końca!

3-pierwszy epizod ŻChZZ będący samoistną proksymalną ZŻG k. dolnej
(czyli duże ryzyko ZP) u chorych z małym lub umiarkowanym ryzykiem krwawienia

4-drugi epizod ŻChZZ u chorych z małym lub umiarkowanym ryzykiem krwawienia

20
Q

ZATOROWOŚĆ PŁUCNA

A

Zamknięcie lub zwężenie tętnicy płucnej lub części jej rozgałęzień przez materiał zatorowy

***najczęściej powikłanie ZŻG

*inne przyczyny sporadycznie:
płyn owodniowy, 
powietrze 
tkanka tłuszczowa 
masy nowotworowe
ciała obce
21
Q

ZATOROWOŚĆ PŁUCNA

A
  • OGRANICZENIE wymiany gazowej -> hipoksemia
  • wzrasta opór i ciśnienie w naczyniach płucnych
  • wzrasta afterload PK
  • ROZSTRZEŃ PK -> NIEWYDOLNOŚĆ PRAWOKOMOROWA

-mały preload
-mała poj. min LK -> HIPOTENSJA WSTRZĄS
-mały przepływ wieńcowy
który może wywołać OZW!!!!

22
Q

ZATOROWOŚĆ PŁUCNA - OBJAWY przedmiotowe

A
  1. duszność 80%
  2. ból w klp (o charakterze opłucnowym) 50%
  3. kaszel 20%
  4. krwioplucie
  5. omdlenie, zasłabnięcie (bo spadek CTK poprzez mały preload)
23
Q

ból w klatce piersiowej o charakterze opłucnowym (3)

A
  1. ostry, kłujący
  2. nasilający się we wdechu, przy ruchach tułowia
  3. towarzyszy duszność, tachypnoe
24
Q

ZATOROWOŚĆ PŁUCNA - OBJAWY podmiotowe

A
  1. tachypnoe
  2. tachykardia
  3. hipotensja/wstrząs
  4. poszerzenie żył szyjnych
  5. niedomykalność zastawki trójdzielnej (mogła się nasilić fizjologiczna gdy wzrosło ciśnienie w krążeniu płucnym)
25
Q

diagnostyka zatorowości płucnej (4)

A
  1. D-dimery - wykluczają ŻChZZ gdy jest ich mało, nie potwierdzają
  2. troponiny sercowe BNP/NT-proBNP (wskazują na przeciążenie PK)
  3. ECHO (gdy pośrednie/wysokie ryzyko)
  4. USG żył głębokich kk. dolnych + CUS
  5. RTG - coraz rzadziej wykonywane (może być niedodma, uniesione kopuły przepony, płyn)
  6. EKG - najczęściej będzie tu tachykardia zatokowa,
    - tachyarytmie nadkomorowe
    - prawogram
    - RBBB/nRBBB
    - zmiany ST/T takie jak ujemne T w III, V1-V2
    - SIQIIITIII
26
Q

SIQIIITIII

A

typowy układ dla ZP

  • w odp. I mamy głęboki załamek S
  • w odp. III głębokie Q
  • w odp. III odwrócone T
27
Q

złoty standard diagnostyki ZATOROWOŚCI PŁUCNEJ

A

Angio-TK tt. płucnych z kontrastem dotętniczym

28
Q

postępowanie kliniczne w zatorowości płucnej

A

1) czy pacjent stabilny hemodynamicznie?
* TAK - ZP NIEWYSOKIEGO RYZYKA

*NIE (hipotensja SBP<90mmHg/wstrząs) - ZP WYSOKIEGO RYZYKA

29
Q

gdy oceniliśmy że pacjent ma ZP NIEWYSOKIEGO RYZYKA, musimy dodatkowo dalej uszczegółowić (jaka skala?)

A

sPESI

*ZP POŚREDNIEGO RYZYKA
dysfunkcja PK lub sPESI min. 1pkt

*ZP NISKIEGO RYZYKA
bez dysfunkcji PK
sPESI = 0pkt

30
Q

ZP NIEWYSOKIEGO RYZYKA jak dodatkowo upewnić się, czy ta ZP na pewno jest? (skale) (2)

A

oceniamy prawdopodobieństwo ZP:

1) skala Wellsa dla ZP
2) zmodyfikowana skala genewska

31
Q

ZP NIEWYSOKIEGO RYZYKA , po wykonaniu skal oceny prawdopodobieństwa ZP, wyszło nam że POŚREDNIE lub DUŻE, co robimy?

A

leki p-krzepliwe (małe dawki HDcz) już na etapie diagnostyki

32
Q

gdy pacjent niestabilny hemodynamicznie i ZP WYSOKIEGO RYZYKA

A
  1. stabilizacja stanu pacjenta
  2. Angio-TK tt. płucnych
    (gdy nie możemy to ECHO i ocena przeciążeń PK)
33
Q

ZP NIEWYSOKIEGO RYZYKA , prawdopodobieństwa ZP DUŻE

A

LEK-P-KRZEPLIWY (małe dawki HDcz)

ANGIO-TK

34
Q

ZP NIEWYSOKIEGO RYZYKA , prawdopodobieństwa ZP POŚREDNIE I MAŁE

A

W POŚREDNIM LEK-P-KRZEPLIWY, a następnie w obu D-dimery

  • gdy ujemne to wykluczamy
  • gdy dodatnie to ANGIO-TK
35
Q

WYNIK ANGIO-TK

A

dodatni potwierdza

ujemny -> CUS -> potwierdzenie lub wykluczenie

36
Q

ZP WYSOKIEGO RYZYKA - leczenie (5)

A
  1. stabilizacja stanu pacjenta (ale nie można przewodnić) bo to dodatkowo przeciąży PK
  2. HNF 80 IU/kg i.v. BOLUS (PRZED TROMBO)
  3. TROMBOLIZA najskuteczniejsza do 48h
  4. dalej HNF 18 IU/kg/h i.v. (wlew)
  5. po stabilizacji przechodzimy na leki p.o. VKA musimy na min. 5 dni włączyć też HDcz, bo one działają z opóźnieniem i najpierw mają działanie prokrzepliwe! (HDcz można odstawić gdy osiągniemy INR 2-3 - pomiar 3 dnia i gdy taki poziom się utrzymuje przez dwa kolejne to wtedy)
37
Q

TROMBOLIZA

A

STREPTOKINAZA (1,5 mln IU/2h WLEW)

UROKINAZA
ALTEPLAZA (rtPA) (jedyna z którą można równocześnie wlew HNF)

38
Q

co gdy nieskuteczna TROMBOLIZA i pacjent się nie poprawia?

A
  • embolektomia płucna
  • embolektomia przezskórna

wyciąganie zatorów

39
Q

ZP NIEWYSOKIEGO RYZYKA - leczenie

A

tak jak ZŻG!

prawdopodobieństwo duże i pośrednie -> włączamy HDcz jeszcze przed rozpoznaniem ZP
*****gdy rozpoznamy ZP NIEWYSOKIEGO RYZYKA:

*ZP POŚREDNIEGO RYZYKA
dysfunkcja PK lub sPESI min. 1pkt
~~~pośrednie wysokie (przeciążenie PK + troponiny)
~~~pośrednie niskie (przeciążenie PK lub troponiny)

*ZP NISKIEGO RYZYKA
bez dysfunkcji PK
sPESI = 0pkt

40
Q

ZP NIEWYSOKIEGO RYZYKA

prawdopodobieństwo pośrednie wysokie

A
  • leki p-krzepliwe
  • musimy monitorować pacjenta hemodynamicznie min 1-2 doby
  • gdy pogorszenie stanu należy rozważyć leczenie reperfuzyjne