3. Pulmonologia - astma Flashcards

1
Q

astma oskrzelowa

A

PRZEWLEKŁE zapalenie dróg oddechowych, które powoduje nadreaktywność oskrzeli

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

astma oskrzelowa najważniejsze objawy

A

O ZMIENNYM NASILENIU I O ZMIENNYM OGRANICZENIU WYDECHOWEGO PRZEPŁYWU POWIETRZA

  1. świszczący oddech
  2. kaszel
  3. duszność
  4. ucisk w klp

nasilające się w nocy i nad ranem (wtedy najmniejsze stężenie endogennych GKS, które mają działanie immunomodulujące)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

przyczyny PRZEWLEKŁEGO zapalenie dróg oddechowych

A
  • **-alergiczna (związana w występowaniem ATOPII- nadwrażliwości na alergeny - degranulacja MASTOCYTÓW, uwolnienie z ich ziarnistości HISTAMINY, leukotrienów, prostaglandyn -> skurcz oskrzeli)
  • **-niealergiczna (późny początek, postępująca, zaostrzana przez infekcje, ujemne testy skórne i IgE) (w tym aspiryna, astma związana z wysiłkiem)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

triada aspirynowa:

A
  1. astma
  2. nadwrażliwość na ASA
  3. polipy w nosie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

dlaczego ASA wywołuje astmę?

A

bo blokuje COX, który przekształaca AA -> prostaglandyn (rozszerzajacych oskrzela)
zachodzi tylko AA-> leukotrienów, które je obkurczają

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

HISTAMINA, leukotrieny, prostaglandyny - wyrzucone z ziarnistości mastocyta na powierzchni którego był IgE - co robią:
(4)

A
  • skurcz oskrzeli
  • nadprodukcja śluzu
  • stan zapalny śluzówki
  • zwiększona przepuszczalność
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

jakie inne schorzenia mogą występować u pacjenta, u którego podejrzewamy astmę alergiczną? (4)

A

1) ANN
2) AZS
3) alergie pokarmowe
4) ORAZ ASTMA U CZŁONKÓW RODZINY

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

objawy w badaniu przedmiotowym astmy (3)

A
  • świsty nad polami płucnymi
  • wydłużony wydech
  • praca dodatkowych mięśni oddechowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

ROZPOZNANIE ASTMY

A

objawy + zmienna obturacja w badaniach czynnościowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

FEV1

A

forced expiratory volume in first sec.

*objętość powietrza wydychana w trakcie pierwszej sekundy nasilonego wydechu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

FVC

A

forced vital capacity - objętość od maksymalnego wdechu do maksymalnego wydechu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

próba rozkurczowa, jak wygląda?

A
  1. spirometria
  2. inhalacja 200-400 ug salbutamolu
  3. spirometria
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

kiedy rozpoznajemy astme?

A

gdy próba rozkurczowa dodatnia:

FEV1 > 12% I FVC > 200ML

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

próba prowokacyjna, jak wygląda?

A
  1. spirometria
  2. inhalacja METACHOLINY lub HISTAMINY które u osoby z nadwrażliwością wywołają skurcz
  3. spirometria
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

dodatnia próba prowokacyjna

A

gdy FEV1 <20%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

PEF

A

peak expiratory flow szczytowy przepływ wydechowy (mierzony pikflometrem) - ale też w spirometrii
***jest to maksymalna szybkość przepływu, jaką w nasilonym wydechu możemy osiągnąć

*pacjent bada sobie 2xdziennie przez 2 tyg. PEF pikflometrem
jeśli przez ten czas zmienność PEFu > 10% to świadczy o zmiennej obturacji wywołanej astmą

-wykorzystywany też do monitorowania leczenia i kontroli zaostrzeń

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

testy alergiczne

A
  • skórne punktowe
  • poziom IgE całkowity
  • poziom IgE swoistych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

jak możemy sprawdzić czy to astma alergiczna?

A
  • badanie plwociny - na obecność eozynofilii
  • FEno (stężenie NO w powietrzu wydychanym) - potwierdza zapalenie eozynofilowe, i gwarantuje dobrą reakcję na GKS wziewne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

jak ocenić czy astma jest dobrze kontrolowana?

A
  1. czy wystąpiły objawy >2x tydzień?
  2. czy była konieczność zastosowania leczenia doraźnego >2x w tygodniu?
  3. czy są wybudzenia w nocy?
  4. czy jest ograniczenie aktywności życiowej?
  • **dobrze kontrolowana 0 z w.w.
  • **częściowo kontrolowana 1-2 z w.w.
  • **niekontrolowana 3-4 w w.w. oraz zaostrzenia wymagające GKS p.o.>2xrok lub ciężkie zaostrzenia wymagające hospitalizacji >1xrok
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

leki kontrolujące przebieg choroby:

A

te które działają na zapalenia indukujące obturację

21
Q

preferowany lek doraźny w astmie

A

GKSw(md) + formoterol

***formoterol jest to LABA, ale działa szybko!

22
Q

najskuteczniejszy lek kontrolujący przebieg choroby w astmie oskrzelowej

A

GKSw (ICS)

23
Q

Astma ciężka

A

podkategoria astmy trudnej, w której pomimo optymalnego leczenia w największej intensywności przez 3-6 mc. GKSw(dd) lub GKSw(dd)+LABA w celu kontroli objawów oraz eliminacji czynników wywołujących nie otrzymaliśmy kontroli objawów LUB redukcja intensywności sprawia że pacjent traci kontrolę astmy

24
Q

leki w astmie ciężkiej

A

GKS p.o.

LEKI BIOLOGICZNE

25
ASTMA TRUDNA
astma niekontrolowana pomimo stosowania 4 lub 5 stopnia intensywności leczenia albo konieczny jest 4 lub 5 stopień intensywności leczenia w celu utrzymania kontroli i zmniejszenia ryzyka zaostrzeń
26
p-ciało monoklonalne przeciwko IgE (ciężka astma alergiczna IgE zależna)
OMALIZUMAB (sketchy - limousine)
27
p-ciało monoklonalne przeciwko IL-5 (ciężka astma eozynofilowa)
MEPOLIZUMAB, RESLIZUMAB
28
p-ciało monoklonalne przeciwko rec. dla IL-5 (ciężka astma eozynofilowa)
BENRALIZUMAB
29
p-ciało monoklonalne przeciwko rec. dla IL-4
DUPILUMAB
30
leczenie początkowe astmy, od czego zależy wybór leków?
1. nasilenia objawów! 2. obecności czynników ryzyka zaostrzeń i utrwalenia obturacji 3. chorób współistniejących 4. preferencji pacjenta
31
od czego jest uzależnione leczenie astmy?
od tego jaki lek objawowy wybierzemy; preferowany jest GKSw - formoterol (bo zmniejsza ryzyko ciężkich zaostrzeń w porównaniu do SABA) **SABA - lek alternatywny
32
STOPIEŃ 1 leczenia astmy gdy GKSw(md)-formoterol to lek objawowy
jeśli objawy <2x mc. lek kontrolujący to GKSw(md)-formoterol W RAZIE POTRZEBY
33
STOPIEŃ 2 leczenia astmy gdy GKSw-formoterol to lek objawowy
jeśli objawy > 2x mc. ale mniej niż 4-5 w tygodniu to lek kontrolujący GKSw(md)-formoterol W RAZIE POTRZEBY
34
STOPIEŃ 3 leczenia astmy gdy GKSw-formoterol to lek objawowy
objawy przez większość dni lub wybudzenia w nocy częściej niż 1x/tydz. *to lek kontrolujący GKSw(md)-formoterol CODZIENNIE i w razie potrzeby (MART) (Maintenace And Reliever Therapy)
35
STOPIEŃ 4 leczenia astmy gdy GKSw-formoterol to lek objawowy
objawy przez codziennie lub wybudzenia w nocy częściej niż 1x/tydz. i niska FEV1 *to lek kontrolujący GKSw(śd)-formoterol CODZIENNIE i w razie potrzeby (MART)
36
STOPIEŃ 5 leczenia astmy gdy GKSw-formoterol to lek objawowy
**GKSw(śd)-formoterol CODZIENNIE i w razie potrzeby (MART) * dodaj LAMA *oceń fenotyp astmy i ewentualnie inne leki: biologiczne lub rozważyć GKSw(dd)-formoterol
37
inne opcje leczenia kontrolującego jakie leki biorą pod uwagę?
LTRA - doustne leki p-leukotrienowe (montelukast) SLIT - swoista immunoterapia alergenowa podjęzykowa w 5 stopniu też azytromycyna u dorosłych
38
astma lekka
kontrola za pomocą stopnia 1 lub 2
39
astma umiarkowana
kontrola za pomocą stopnia 3 lub 4
40
zaostrzenie lekkie astmy co robić?
jeśli pacjent przeszkolony to powinien sam zareagować - zastosować dodatkowe dawki doraźne - zwiększyć dawkę leku kontrolującego max 4x * *GKS p.o. jeśli brak poprawy po 2-3 dniach lub PEF lub FEV1 <60% wn. lub w przeszłości było ciężkie zaostrzenie **konieczna wizyta u lekarza w ciągu 1-2 tyg.
41
zaostrzenie ciężkie astmy - parametry, objawy (7)
- PEF <50% - HR >120/min - oddechy >30/min. - SpO2 <90% - praca dodatkowych mięśni oddechowych - pacjent wypowiada pojedyncze słowa - ortopnoe
42
zaostrzenie ciężkie astmy - postępowanie
LECZENIE W SZPITALU! 1. inhalacja lub nebulizacja SABA (lek 1 wyboru u każdego pacjenta z zaostrzeniem) 2. GKS i.v. (5-7 dni) 3. tlen (docelowe SpO2 93-95%) *gdy pacjent w szpitalu to może dodatkowo BROMEK IPRATROPIUM
43
lek pierwszego wyboru u każdego pacjenta z zaostrzeniem
SABA, w niektórych przypadkach także GKS ogólnoustrojowo
44
fenotypy astmy
Ponadto wyróżniono 3 fenotypy astmy: o późnym początku, z utrwaloną obturacją oskrzeli i współistniejącą z otyłością.
45
podział astmy ze względu na etiologię
alergiczna i niealergiczna
46
astma w ciąży
W okresie ciąży może wystąpić pogorszenie lub poprawa kontroli astmy. Źle kontrolowana astma i niedotlenienie płodu stanowi większe zagrożenie niż działania niepożądane leków. Duże znaczenie ma edukacja chorej.
47
Astma trudna .
Astma trudna to astma, która pozostaje niekontrolowana pomimo leczenia 4 lub 5 stopnia bądź wymaga takiego leczenia w celu utrzymania dobrej kontroli objawów oraz zmniejszenia ryzyka zaostrzeń.
48
Astma ciężka
Astma ciężka (podkategoria astmy trudnej) to astma, która pozostaje niekontrolowana pomimo zoptymalizowanego leczenia o maksymalnej intensywności oraz opanowywania czynników współistniejących mogących zaostrzać chorobę, bądź astma nasilająca się po zmniejszaniu dużych dawek leków.
49
Astmę ciężką rozpoznaj, jeżeli:
Astmę ciężką rozpoznaj, jeżeli: 1) po 3–6 mies. od optymalizacji leczenia astma jest niekontrolowana lub 2) przy próbie zmniejszenia intensywności leczenia (w pierwszej kolejności zmniejsza się dawkę GKS doustnego lub odstawia ten lek, a następnie stopniowo odstawia pozostałe leki dodatkowe) dochodzi do utraty kontroli astmy. Należy wówczas przywrócić wcześniejsze skuteczne leczenie.