7. Pulmonologia - gruźlica Flashcards
jaki procent osób zarażonych prątkiem rozwinie gruźlicę?
5-10%
*większe ryzyko u dzieci <12 r.ż. -> tu 30-40%, a u 20% rozwój ciężkiej postaci (gruźlicze ZOMR, prosówka gruźlicza)
test o dużej swoistości w GRUŹLICY
IGRA (ocena uwalnianego interferonu gamma)
-bez znaczenia czy pacjet był szczepiony lub miał ekspozycję
test o MAŁEJ swoistości w GRUŹLICY
odczyn tuberkulinowy (nadwrażliwość typu opóźnionego)
*ujemny nie może wykluczyć zakażenia prątkiem (ani aktywnego ani przebytego)
- dodatni, czyli odczyn >1cm po upływie 48-72h, może świadczyć o tym że:
- pacjent był szczepiony
- że zakażony prątkiem
- że miał kontakt z niegruźliczym prątkiem
diagnostyka zakażenia utajonego u dorosłych i dzieci > 5 r.ż. (bez zaburzeń odporności)
OT lub IGRA
diagnostyka zakażenia utajonego u dzieci < 5 r.ż.
OT + IGRA (min. 1 dodatni -> zakażenie)
*obydwa ujemne nie wykluczają ani aktywnego ani utajonego
Pewne rozpoznanie gruźlicy:
min. 1 z: (BADANIA BAKTERIOLOGICZNE)
- dodatni rozmaz (skład komórkowy) plwociny + wykryty materiał genetyczny prątka
- dodatni wynik HIST-PAT + wykryty materiał genetyczny prątka
- dodatni wynik hodowli (czyli posiew, to jest badanie mikrobiologiczne)
*plwocinę na rozmaz pobieramy 3x lub z BAL (popłuczyny oskrzelowo-pęcherzykowe)
co charakterystycznego w HIST-PATcie dla gruźlicy?
ziarniniaki serowaciejące
CHEMIOPROFILAKTYKA GRUŹLICY
zapobieganie przejścia utajonej postaci to aktywnej
- leczenie 3-9 mc.
- INH lub
- RMP lub
- INH + RMP lub
- INH + RYFAPENTYNA
LECZENIE CZYNNE GRUŹLICY ile i na czym polega?
min. 6 mc.
2 fazy: INWAZYJNA I KONTYNUACJI
LECZENIE CZYNNE GRUŹLICY faza inwazyjna
przez 2 mc.
INH + RMP + PZA + EMB
LECZENIE CZYNNE GRUŹLICY faza kontynuacji
przez 4 mc.
INH + RMP
jakiego leku nie wolno w ciąży?
STREPTOMYCYNY
u kogo musimy leczyć profilaktycznie po kontakcie z chorym?
bezwzględnie, nawet gdy ujemne IGRA i OT
- dzieci < 5 r.ż.
- ludzie z HIV
- ludzie w ciężkiej immunosupresji
jedyne bezwzględne wskazanie do podania GKS w GRUŹLICY
tylko gdy chory z gruźlicą nadnerczy ma niedoczynność nadnerczy
ciężka postać gruźlicy
rozsiew prątków przez krew i zajęcie OUN
co wywołuje gruźlicę?
MTB - prątek gruźlicy - mykobacterium tuberculosis
jak jest przenoszona GRUŹLICA?
- jest to choroba zakaźna
DROGĄ KROPELKOWĄ Z CZŁOWIEKA NA CZŁOWIEKA PRZEZ OSOBY PRĄTKUJĄCE
MTB w płucu
prątek jest zjadany przez makrofaga, większość jest niszczona w ten sposób, ale czasem dochodzi do transformacji makrofaga do komórki nabłonkowatej i Langerhansa -> które wywołują odczyn zapalny, przyciągają do siebie dużo LIMFOCYTÓW (takie nagromadzenie makrofagów zmienionych z limfocytami - ZIARNINIAKI)
ZIARNINIAK SEROWACIEJĄCY
MAKROFAG ZE ZJEDZONYM PRĄTKIEM transformacja do komórki nabłonkowatej i Langerhansa
takie makrofagi, które zostają otoczone limfocytami to ziarniniaki, gdy wewnątrz zacznie powstawać martwica to dojdzie do serowacenia - powstają zmiany w płucach
OGNISKO GHONA
zmiany w płucach - ziarniniaki, które przez odczyn zapalny wokół zostały otorbione przez tkankę łączną włóknistą
zespół pierwotny/ zespół Ghona
gdy takie ognisko Ghona (otorbione ziarniniaki) występują w węzłach chłonnych wnęk płuc (prątki spłynęły tam drogą chłonną)
co się dzieje gdy człowiek ma ognisko pierwotne/ ognisko Ghona?
gdy człowiek immunokompetentny, zaszczepiony -> przechodzi w okres utajenia
-ryzyko rozwoju ok. 10% w ciągu życia (większość w 5 lat od zakażenia)
gruźlica wtórna (popierwotna)
gdy osoba z utajoną postacią zostanie reinfekowana lub reaktywacja utajonej
gruźlica płuc
- wtórna po reinfekcji
- progresja pierwotnej u osób immunoniekompetentnych (też dzieci <12 mc., osoby starsze)
w których płatach płuc najczęściej gruźlica?
nacieczenie i zapadnięcie miąższu zazwyczaj w górnych płatach płuc (MTB jest aerobem)
-powstają jamy
charakterystyczny enzym, którego zwiększony poziom występuje w prątkowych infekcjach płynów ciała
deaminaza adenozyny
gruźlica opłucnej
to gruźlica pozapłucna (bo prątki musiały przedostać się tam przez krew)
postaci gruźlicy płuc:
- włóknisto-jamista
- serowate zapalenie płuc (bardzo groźna)
- gruźlica prosówkowa płuc
w której postaci zawsze gorączka HEKTYCZNA
serowate zapalenie płuc
najważniejsze badanie w gruźlicy
RTG
gruźlica pozapłucna
u ok. 20% chorych z gruźlicą
- ww. chłonne (szyjne, pachowe, śródpiersiowe, pachwinowe - w nich ropnie i przetoki)
- opłucna
- te dwa miejsca najczęściej - gruźlica prosówkowa
- gruźlica kostno-stawowa
- gruźlica moczowo-płciowa (jałowy ropomocz)
gruźlica prosówkowata
- rozsiew krwiopochodny
- wątroba
- śledziona
- nerki
- OUN
- dno oka
- szpik
jałowy ropomocz
leukocyturia, może być krwiomocz i ujemny posiew
ciężkie postacie gruźlicy:
- osierdzia (może być zaciskające zap. osierdzia)
- nadnerczy
- ZESPÓŁ POTTA - gruźlica kręgosłupa (przewlekłe bóle pleców, narastająca kifoza, zapadanie się kręgów, ucisk rdzenia)
- OUN - najbardziej niebezpieczna - nieleczona szybki ZGON
- przewodu pokarmowego
kryteria rozpoznania gruźlicy bez potwierdzenia bakteriologicznego
- ujemne wszystkie badania bakteriologiczna
- zmiany w RTG wskazujące na gruźlicę (wykonać TKWR)
- nieskuteczność antybiotykoterapii szerokospektralnej
leczenie gruźlicy OUN
2 mc: INWAZYJNA
10 mc.: KONTYNUACJI
zwykle zamiana EMB na streptomycynę
leczenie gruźlicy kości
2 mc: INWAZYJNA
7 mc.: KONTYNUACJI
lekooporność MDR-TB
multidrag (wielolekooporny)
oporny na ryfampicynę i/lub izoniazyd
lekooporność XDR-TB
extra resistant: oporny na: -ryfampicynę -izoniazyd -chinolon -oraz 1 z leków dodatkowych podawanych dożylnie - kapreomycyna, aminoglikozyd
kontrola leczenia
-posiew z plwociny
-oznaczanie antybiotykooporności
zwykle po 2 i 5 mc.
szczepienie
- BCG w 1 dobie życia
- żywe atenuowane prątki Mycobacterium bovis
