Metabole disbalans Flashcards
Wat zijn inborn errors of metabolism?
Zijn erfelijke aandoeningen
- Enzymen
- Membraan transport eiwitten
- Cofactoren > activatoren, chaperons etc.
Indeling op basis van substraten
- Stoornissen intermediaire stofwisseling (omzetting voedingsstoffen)
- Stoornissen van de neurotransmitterstofwisseling
- Stoornissen biosynthese en afbraak complexe moleculen
Indeling op basis van biochemie
- Aminozuurmetabolisme
- Koolhydraatmetabolisme
- Vetzuurmetabolisme
- Lysosomale stapelingsziekten
- Mitochondriale stoornissen
- Peroxisomale stoornissen
Aminozuurmetabolisme
fenylketonurie (PKU), maple syrup urine disease (MSUD)
koolhydraatmetabolisme
galactosemie, glycogeenstapelingsziekten
vetzuurmetabolisme
medium-chain-acyl-CoA dehydrogenase deficiency (MCADD), carnitine deficiënties
lysozomale stapelingsziekten
mycopolysacharidosis, ziekte van Gaucher, ziekte van Pompe
mitochondriale stoornissen
Leigh syndroom
peroxisomale stoornissen
ziekte van Zellweger
PKU
enzym deficiëntie van phenylalanine hydroxylase. Ontstaat als gevolg van biallelische mutaties in PAH gen, is autosomaal recessief overerfbaar. Phenylalanine stapelt zich, is toxisch voor het brein. Is goed te behandelen met een phenylalanine arm dieet en tyrosine suppletie.
Is een ziekte van intermediair aminozuurmetabolisme
kliniek PKU
- Verstandelijke beperking
- Blond haar, lichte huid
- Microcephalie
- Epilepsie
- Achteruitgang, spasticiteit
Stofwisseling neurotransmitters
Aanmaak van cofactor voor enzymen kan misgaan, BH4. Dit kan tot problemen leiden voor aanmaak neurotransmitters. Het enzym zelf kan ook niet goed worden aangemaakt.
Ziekten ER
biosynthese van secretie eiwitten
o Immunoglobulinen, insuline, hormonen
ziekten plasma membraan
transport en signaaltransductie
o Ionen, suikers, aminozuren, vetzuren
ziekten Golgi apparaat
glycosylering en post-translationele modificatie van eiwitten
ziekten mitochondrion
ATP synthese, vetzuren, O2 radicalen
ziekten peroxisoom
afbraak en synthese van ZLKVZ, plasmalogenen, galzuren, H2O2
ziekten lysozoom
afbraak van complexe suikers, glycolipiden, sterolen, glycoproteïnen
Mucopolysaccharidose (lysozymale stapelingsziekten)
Intracellulaire stapeling binnen de lysozomen (vacuolen)
- Symptomen zijn het gevolg van progressieve stapeling, gebeurt in het hele lichaam
Kliniek mucopolysaccharidose
- Dysmorfie
- Verandering van uiterlijk
- Overbeharing
- Macrocephalie
- Groei/skelet afwijking
- Organomegalie
- Neurologische klachten
Ziekte van Zellweger
Kinderen worden vaak heel vroeg heel ziek. Fontanel blijft vaak wijd. Lijdt tot de dood op vroege leeftijd. Er is een peroxisoom biogenese defect. Er is een gebrek aan peroxisomen in de cellen, stapeling van Zeer Lang Keten Vetzuren in het lichaam.
Kliniek ziekte van Zellweger
- Progressieve spierslapte
- Epilepsie
- Niercysten
- Skeletafwijkingen
- Retinitis pigmentosa
- Atrofie oogzenuw
- Hepatomegalie
- Doofheid
- Hersenaanlegstoornissen
Wanneer moet je denken aan stofwisselingsziekte?
- Problemen in groei en ontwikkeling: veel spugen, voedsel weigering, ernstig onbegrepen diarree, psycho-motore achterstand, motorische klachten
- Progressieve klachten of achteruitgang (knik in ontwikkeling)
- Familie geschiedenis positief: meeste aandoeningen zijn AR; consanguine ouders? Eerder overleden kinderen?
- Opvallende bevindingen bij LO: geur, haar, huid?
- Acute ontregeling/bewustzijnsdaling bij een eerder gezond kind bij intercurrente infectie: ontstaan na langdurig vasten? Na eiwitrijk voedsel?
Geen symptomen bij dragers (X-gebonden)
- Ziekte van Menkes
- Ziekte van Hunter (mucopolysaccharidose II)
- Ziekte van lesch-Nyhan (HPRT def.)
- X-linked ichthyose (steroïde sulfatase def.)
- Glucose-6 P dehydrogenase (G6PD def.)