Congenitale afwijkingen van het centraal zenuwstelsel

Question 1

telencephalon

Answer 1

cortex, basale kernen

Question 2

diencephalon

Answer 2

hypothalamus, thalamus

Question 3

mesencephalon

Answer 3

middenhersenen

Question 4

metencephalon

Answer 4

pons and cerebllom

Question 5

myelencephalon

Answer 5

verlengde merg

Question 6

Begin groei (week 4)

Answer 6

begint de vorming van neurale buis  groeit en kromt. Belangrijk proces hierbij is neurogenese (toename aantal neuronen). Terwijl die worden geboren zie je ook dat ze vaak naar andere plekken toe gaan = neuronale migratie. Als ze op goeie plek zitten gaan zenuwcellen uitlopers maken, 1 is lang en gaat naar ander gebied (axonen) en die innerveren andere zenuwcellen.

Question 7

neurogenese

Answer 7

de aanmaak van zenuwcellen. Vindt in de zwangerschap tussen 4-24 weken (6/7 maanden) plaats. Dit houdt daarna op.

Question 8

groei hersenen (laatste maand foetale periode en na geboorte)

Answer 8

is vooral vermeerdering van steuncellen (astrocyten die zorgen dat neuronen zich prettig voelen en oligodendrocyten, maken myeline).

Question 9

synaptogenese

Answer 9

• Tegelijkertijd worden verbindingen gevormd, begint voor de geboorte en gaat lang na geboorte door

Question 10

Volgorde stoornissen

Answer 10

• Mentale retardatie is al vroeg aangelegd, circuits zijn niet helemaal goed. Hangen vaak samen met eiwitten die synaptische eindes finetunen.
• Psychiatrische stoornissen ontstaan later
• Neurodegeneratieve aandoeningen nog later

Question 11

vorming neurale buis

Answer 11

in 3e week van conceptie. Embryo is een schijf, caudaal heb je primitiefstreek waarin mesoderm wordt gevormd. Craniaal neurulatie proces (je krijgt een plaat, die gaat krommen en deze sluit uiteindelijk in 4e week na conceptie) en tegelijkertijd groeit alles. Ook ontstaat er nog neurale lijst, waaruit het perifere zenuwstelsel (sensibel, parasympatisch en sympatisch) ontstaat

Question 12

neurale buis

Answer 12

CZS = hersenen + ruggenmerg

Question 13

neurale lijst

Answer 13

perifeer zenuwstelsel (sensibele en motorische zenuwen (somatisch) en autonoom zenuwstelsel (parasymp en sympatisch systeem).

Question 14

sluitingsdefecten neurale lijst

Answer 14

Heeft een hoge incidentie: 0-4-1 per 1000 geboortes. Omgeving/genetisch: foliumzuur. Oorzaak:
- Neurale buis sluit niet (anencephalie)
- Abnormale ontwikkeling van mesoderm om neuraal buis (myelomeningocele = spina bifida)

Question 15

patroonvorming

Answer 15

Cranio-caudale patroonvorming: de neurale buis wordt al in een vroeg stadium onderverdeeld in verschillende delen. In eerste instantie is dat in 3 blazen (prosencephalon, mesencephalon en rhombencephalon). In einde week 6 krijg je 5-blazig

Question 16

5 blazen

Answer 16

• Telencephalon met 2 kwabben: wordt cortex en basale frontale cortex
• Diencephalon met 2 uitlopers waar ogen uit ontstaan. Wordt hypothalamus en thalamus
• Mesencephalon: daaruit ontstaat middenhersenen met aquaduct
• Metencephalon: wordt pons en cerebellum
• Myelencephalon: het verlengde merg, met motorische en sensibele kernen

Question 17

anterior-posterior patroonvorming

Answer 17

door signalen uit omliggende weefsels en organiserende centra in de neurale buis:
- Anterior (mesencephalon): Wnt remmers uit endoderm  OTX2
- Posterior (rhombencephalon): Wnt uit paraxiaal mesoderm  GBX2
OTX2 en GBX2 en Engrailed zijn transcriptiefactoren. Engrailed zit tussenin.

Midbrain hindbrain boundary zit tussen mesencephalon en rhombencephalon

Question 18

midbrain hind boundary

Answer 18

De midbrain hindbrain boundary (MHB) is een belangrijk organiserend centrum > FGF8 speelt een rol. Als er mutaties in signaalmoleculen ontstaan, bijv in FGF8: leidt tot afwijkingen in mesencephalon en metencephalon.

Question 19

holoprosencephalie

Answer 19

defect in patroonvorming.
- Ernstige vorm: cyclopia
- Mild: hypotelorisme/hazelip
Bij holoprosencephalie is er verstoorde ontwikkeling van prosencephalon tot 2 telencephalon. Er is een verstoorde functie van SHH pathway in 25% van de gevallen.

Question 20

functie SHH

Answer 20

Pax6 uit en Pax2 aan

Question 21

dorso-ventrale patroonvorming in ruggenmerg

Answer 21

Concentratie van signaalmolecuul in relatie met meest ventrale aspect van neurale buis bepaalt wat voor zenuwcel je wordt. Concentratieverschillen van signaalmoleculen bepalen identiteit van zenuwcellen.

Question 22

Ventraal ruggenmerg

Answer 22

motorisch

Question 23

dorsaal ruggenmerg

Answer 23

sensorisch

Question 24

SHH concentraties vertaling

Answer 24

Gebeurt door Gli in expressieniveaus van specifieke transcriptiefactoren:
- Shh-Gli regelen de expressie van transcriptiefactoren
- Het effect van Gli1 is concentratie en TF afhankelijk
- Deze TFs beïnvloeden ook elkaars expressie

Question 25

neurogenese

Answer 25

Vindt plaats aan de binnenzijde (ventraal) van de neurale buis: neuroblasten migreren vervolgens naar de juiste plaats. Neurogenese is een complex gereguleerd complex: symmetrisch vs asymmetrische deling.

Question 26

symmetrische deling

Answer 26

vermeerdering van stamcellen

Question 27

asymmetrische deling

Answer 27

neurogenese: cellen die opnieuw ontstaan niet opnieuw vermeerderen en gaan naar boven migreren

Question 28

microcephalie

Answer 28

te weinig neurogenese o Klein hoofd o Gekoppeld aan mentale retardatie, epilepsie etc o Heeft meerdere oorzaken, maar o.a. door mutaties in genen betrokken bij chromosoom organisatie bij deling (mitose)

Question 29

macrocephalie

Answer 29

te veel neurogenese o PTEN mutatie: functie is normaal onderdrukken van groei (ook betrokken bij vormen van kanker) o Vergroot brein, vaak samen met autisme o Weefselknobbels

Question 30

neuronale migratie

Answer 30

speelt een belangrijke rol in hersengebieden zoals de kleine hersenen en de hersenschors. Bij asymmetrische deling  radiale migratie: corticale neuroblasten migreren naar buiten. Buitenste laag in hersenschors wordt als laatste geboren. Er is een binnenste buiten ontwikkeling van hersenschors.

Question 31

verstoring van migratie

Answer 31

dan is de binnenste buiten aanleg verstoord = lissencephalie. De hersenschors is dan binnenste buiten gekeerd. De lagen zijn verstoord, maar vaak ook de sulci en de gyri zijn niet goed aangelegd. Bij lissencephalie heb je gladde hersenen: geen gyri en verdikte cortex. Geeft mentale retardatie.

Question 32

fenotype lissencephalie

Answer 32

problemen met slikken, musculaire spasmen, epilepsie, mentale retardatie, kortere levensverwachting door luchtweginfecties

Question 33

behandeling lissencephalie

Answer 33

epilepsie onderdrukken, leven zo aangenaam mogelijk maken

Question 34

prenatale diagnostiek voor lissencephalie

Answer 34

kan niet met echo of MRI: gyri vormen zich pas na mid-gestation. Je moet onderzoek met DNA doen naar mutaties in LIS1 gen.

Question 35

LIS1

Answer 35

interactie met centrosoom. Rol in migratie door microtubuli. Er is tangentiële migratie. Inhiberende zenuwcellen ontstaan in het subpallium en migreren langs het oppervlakte naar de cortex.