45: Blóðsmit og blóðsýkingar

Question 0

Dæmi um aðgerðir sem geta leitt til blóðsmits…

Answer 0

…tannúrdráttur, periodontal aðgerð, tannburstun, hálskirtlataka, fæðing, lifrarástunga og ristilspeglun.

Question 1

Bacteraemia getur verið…

Answer 1

…transient, intermittent eða continous. Getur fylgt einkennalitlum nýburum og sjúklingum með skertar varnir og verið hluti lífshættulegrar sýkingar. Getur komið eftir minni háttar aðgerðir (t.d. tannburstun) á svæðum þar sem bakteríur eru.

Question 2

Sepsis/sýklasótt…

Answer 2

…er eins konar eitrun. Einkum gram neg. Í gram pos eru það einkum toxín sem valda einkennunum (hægt að vera með sepsis án þess að bakteríur finnist í blóði, seyta t.d. frá abscess). Er ýmist fylgikvilli staðbundinnar sýkingar eða einkenni útbreiddrar sýkingar. Rétt og skjót greining mikilvæg, dánartíðni há.

Question 3

Sýklalyfjaónæmi…

Answer 3

…hefur áhrif á horfur í blóðsýkingum, því lengri tími líður án réttrar meðferðar. Ýmist engin lyf til eða bestu lyfin óvirk.

Question 4

Hvaða sýklar koma úr kviðarholi í blóð?

Answer 4

Coliforms
Anerobar
S. faecalis

Question 5

Sýklar úr sári á húð í blóð?

Answer 5

S. aureus
S. pyogenes
Coliforms

Question 6

Sýklar úr þvagfærum í blóð?

Answer 6

Coliforms

S. faecalis

Question 7

Sýkill úr beini í blóð?

Answer 7

S. aureus

Question 8

Hverjar eru afleiðingar blóðsýkingar?

Answer 8

Blóðþrýstingsfall og skerðing á starfsemi margra líffærakerfa (áhrif frá superantigenum og endotoxinum).

Question 9

Hvað eru endotoxín?

Answer 9

Lipopolysaccharíð í ytri frumuhimnu Gram neg baktería. Samsett úr fjölsykru og fitu. O sértæk keðja, fjölsykra. Lípíð A. Í miðju/kjarna sameindarinnar er core polysaccharide.

Question 10

Hvað gerist með LPS í blóði?

Answer 10

Fyrst local inflammation, svo hiti og lifrareinkenni, loks septic shock - low cardiac output, low peripheral resistance, æðaskaði og öndunarerfiðleikar.

Question 11

Hvar á að taka blóð fyrir blóðræktun?

Answer 11

Úr stungu á útlimabláæð - ekki gegnum æðalegg eða inniliggjandi nál. Sótthreinsa stungustað vel og taka blóð rétt fyrir lyfjagjöf ef sjúklingur er á lyfi.

Question 12

Hvaða sýklar eru aldrei flokkaðir sem mengun í blóðrækt?

Answer 12

S. pyogenes
S. pneumoniae
N. meningitidis

Hins vegar non-pathogen, eðlileg húðflóra og slíkt, líklega mengun (S. epidermidis, Bacillus sp. og Corynebacterium sp.)

Question 13

Hvað nemur BacT/ALERT?

Answer 13

CO2 myndun og litabreytingu í botni kolbu, áður en vökvi verður gruggugur. Úr blágrænu yfir í gult við CO2 myndun.

Question 14

Hvaða sýklar eru algengustu orsakir blóðsýkinga?

Answer 14

E. coli
S. aureus
S. pneumoniae
Klebsiella pneumoniae

Question 15

Hækkun á endotoxínum…

Answer 15

…tengist versnandi horfum. Næmi fyrir endotoxínum er misjafnt milli fólks. Mælingar á endotoxínum eru misnæmar til að greina sepsis og því aðallega notað fyrir innrennslisvökva sem á að gefa í æð og eiga að vera sterilir en gætu valdið ofnæmisviðbrögðum (endotoxín fara ekki við dauðhreinsun).

Question 16

Hvað er Limulus polyphemus?

Answer 16

Öðru nafni Horseshoe crab. Deyr af endotoxínum.