20-22: Streptoc, Pneumoc. viridans og enteroc.

Question 1

Streptococcaceae: Gram pos/neg, ættkvíslir og mikilvægasta ættkvísl.

Answer 1

Streptococcaceae eru Gram jákvæðir kokkar í keðjum. Ættkvíslirnar eru þrjár (genera): Streptococcus, Enterococcus og Lactococcus (ekki meinvaldur). Streptococcus er mikilvægasta kvíslin.

Question 2

Helstu einkenni Streptococcus?

Answer 2

Gram jákvæðir, katalasa neikvæðir, valbundnar loftfælur.

Question 3

Hvaða 2 flokkanir gilda um Streptococcus?

Answer 3

1) Flokkaðir eftir hemólýsu í beta hemol. alfa (viridans og pneumokokkar), gamma (enterókokkar).
2) Pyogen streptokokkar, Pneumokokkar, viridans og aðrir.

Question 4

Hverju valda pyogenes/beta hemolytiskir streptokokkar?

Answer 4

Eru þekktir fyrir að valda ígerðum.

Question 5

Hvers kyns antigen eru í frumuvegg beta hemolytiskra streptokokka?

Answer 5

Lancefield antigen (sykrur), sem eru “group specific carbohydrates). 20 Lancefield grúppur (A-H og K-V).

Question 6

Eru beta hemolytiskir streptokokkar meinvaldandi?

Answer 6

Já, sumir valda algengum og alvarlegum sýkingum.

Question 7

Grúppa A heitir…

Answer 7

S. pyogenes

Question 8

Grúppa B heitir…

Answer 8

S. agalactiae

Question 9

Grúppa C heitir…

Answer 9

S. equisimilis, S. equi, S. dysgalactiae, S. zooepidemicus

Question 10

Grúppa D heitir…

Answer 10

Enterókokkar og S. bovis

Question 11

(Grúppa F heitir)

Answer 11

S. anginosus eða milleri hópur.

Question 12

Hvar finnst S. pyogenes helst sem eðlileg flóra?

Answer 12

Hálsi, nefi, leggöngum og anus.

Question 13

Yfirborð S. pyogenes er þakið…

Answer 13

…flóknum prótín- og sykursameindum sem auðvelda festingu við yfirborð (auðvelda þannig ífarandi vöxt).

Question 14

Hvað gerir M prótín á S. pyogenes?

Answer 14

M prótín er tengt meinvirkni - hindrar phagocytosis. Mótefni gegn M er því nauðs. til útrýmingar bakteríunnar. Ekki krossónæmi.

Question 15

Hvað gera F og G prótín á S. pyogenes?

Answer 15

Prótín F binst við fibronectin, prótín G bindur Fc hluta mótefna.

Question 16

Hver eru virk utanfrumuefni S. pyogenes?

Answer 16

Streptolysin O og S (frumueitur), Streptococcal pyrogenic exotoxin (SPE, 4 gerðir) og “önnur” (Steptokinase, Hyaluronidase, DNAsar og C5a peptidase.

Question 17

Hvað gera Streptolysin O og S?

Answer 17

Eru frumueitur frá S. pyogenes, O þolir ekki súrefni og er gott antigen upp á mótefnamyndun að gera (ASO test). S er lélegt antigen en veldur hemolysu á blóðagar.

Question 18

Hvað gerir Streptococcal pyrogenic exotoxin, SPE?

Answer 18

Áður kallað erythrogenic toxin. Veldur útbrotum í skarlatsótt. 4 antigen gerðir, A, B, C og F. Er Superantigen og veldur toxic shock LIKE syndrome.

Question 19

Hvað eru Superantigen?

Answer 19

Superantigen eru antigen sem valda ósértækri örvun á T frumum, eru polyclonal og mikil losun frumueitra (cytokina).

Question 20

Í hvað skiptast S. pyogenes sýkingar? (2 yfirflokkar)

Answer 20

Ígerðir og Eftirköst-“non-suppurative”.

Question 21

Í hvað skiptast ígerðir af völdum S. pyogenes?

Answer 21

Hálsbólgu (pharyngitis, tonsillitis), húð- og sárasýkingar (kossageit, heimakomu, húðnetjubólgu eða cellulitis og necrotising fasciitis), barnsfararsótt, vaginitis og anusbólgu, efri og neðri loftvegasýkingar.

Question 22

Í hvað skiptast eftirköst “non-suppurative” af völdum S. pyogenes?

Answer 22

Gigtsótt/Rheumatic fever (sirka 3 vikum eftir hálsbólgu) og Glomerulonephritis (10 dögum eftir öndunarfærasýkingu eða 3 vikum eftir húðsýkingu).

Question 23

Hvernig er S. pyogenes greindur?

Answer 23

Ræktaður - er beta hemol. og bacitrin næmur, antigenpróf á gróðri. Antigen próf, t.d. ELISA og latex próf beint á sýni. Mótefnamælingar (ASO, Anti DNAse B).

Question 24

HVernig er S. pyogenes meðhöndlaður?

Answer 24

Hann er alltaf næmur fyrir penisillini en hefur vaxandi ónæmi fyrir makrólíðum.

Question 25

Hver eru helstu einkenni S. agalactiae (Grúppu B Streptokokka?)

Answer 25

Eru beta hemolytiskir, flokki B. Hafa fjölsykrungahjúp og innihalda sialic sýru (er antiphagocytic og antigenisk).

Question 26

Hvar eru aðalheimkynni S. agalactiae?

Answer 26

S. agalactiae er aðallega í meltingarveginum og í leggöngum/endaþarmi 10-30% kvenna. Getur verið í eðlilegri flóru efri loftvega.

Question 27

3 tegundir sýkinga S. agalactiae…

Answer 27

Hættulegar nýburasýkingar, sýkingar í konum eftir fæðingu og nýburasýkingar.

Question 28

Hvar finnast grúppur C og G af beta hemol. og hverju valda þær?

Answer 28

Oft eðlileg flóra efri loftvega en geta valdið hálsbólgu og mjúkvefjasýkingum.

Question 29

S. milleri er líka kallaður…

Answer 29

…S. anginosus. Myndar litlar þyrpingar og er mögulega beta hemolytiskur. Djúpar ígerðir, ólíkt öðrum viridans streptokokkum.

Question 30

Hver eru helstu einkenni Streptococcus pneumoniae?

Answer 30

S. pneumoniae er alfa hemol. streptococcus og pneumococcus. Oft rangnefndur lungnabólgubakterían. Oft sem diplococci.

Question 31

Hver eru heimkynni S. pneumoniae?

Answer 31

S. pneumoniae býr í nefkoki einkum í yngri en 6 ára. Þola illa þurrk og kulda.

Question 32

Hvað gerir fjölsykrungahjúpur S. pneumoniae?

Answer 32

Gerir pakteríuna pathogen (kemur í veg f. phagocytosis) og hefur antigen eiginlega - yfir 90 hjúpgerðir!

Question 33

Á hverju byggist meinvirkni S. pneumoniae?

Answer 33

Fjölsykrungahjúpurinn er mikilvægur! Meinvirkni tengist líka Pneumolysini, prótín frumueitri sem hamlar virkni HBK og virkjar komplímentkerfið. Ath. varnir hýsils: bifháraþekju og milta.

Question 34

Hverja smitar S. pneumoniae og hvernig?

Answer 34

Bara menn, berst aerosol.

Question 35

Hverjar eru helstu sýkingar af völdum S. pneumoniae?

Answer 35

Algengar: Eyrnabólga, skútabólga og lungnabólga.

Alvarlegar eru heilahimnubólga og lífhimnubólga.

Question 36

Hvernig er S. pneumoniae greindur?

Answer 36

Með ræktun (alfa hemol., optochin næmi og gallleysanleiki). Smásjárskoðun og mótefnavakagreining (coagulasi, t.d.).

Question 37

Hver eru helstu vandamál tengd S. pneumoniae?

Answer 37

Penisillinónæmi (tengd PBP - líklega borin til streptokokka frá viridans streptokokka). Oft fjölónæmir stofnar.

Question 38

Hvernig bóluefni eru til við Pneumokokkum?

Answer 38

23gilt bóluefni úr algengustu hjúpgerðunum, er fjölsykra. T-frumuóháð, vekur ekki minnisfrumur og því lélegt hjá ungum börnum. Nýtt prótíntengt bóluefni Tfrumuháð.

Question 39

Hver eru helstu einkenni Viridans streptokokka?

Answer 39

Viridans eru alfa hemolytiskir streptokokkar, án eiturefna og meinvirkniþátta.

Question 40

Hvar finnast Viridans (helst, og þá meinlausir)?

Answer 40

Eru í eðlilegri flóru efri loftvega og meltingarfæra.

Question 41

Hvar, hverjir og hvernig sýkingum valda Viridans?

Answer 41

Tannskemmdum: Mutans streptokokkar og Lactobacillus (S. mutans og S. sobrinus). Hjartaþelsbólgu í skemmdum lokum og hjartagöllum.

Question 42

Helstu einkenni Enterokokka?

Answer 42

Þeir eru sérættkvísl! Oftast nonhemol. en geta verið alfa og beta. Geta vaxið í gallsöltum og/eða natríum klóríði. Eru í eðlilegri meltingarflóru.

Question 43

Hverjar eru 4 helstu tegundir Enterokokka?

Answer 43

E. faecalis
E. faecium
E. avium
E. durans

Question 44

Lyfjaónæmi Enterokokka?

Answer 44

Þeir eru enn ónæmari fyrir sýklalyfjum en Streptokokkar! (Bæði betalaktamasamyndandi og Glýkópeptíð ónæmir) Algeng spítalasýking. Ampisillín er kjörlyfið en pen. og amínóglýkósíð við hjartaþelsbólgu.

Question 45

Cephalosporin meðferð er áhættuþáttur fyrir…

Answer 45

…fjölónæmri Enterókokkasýkingu á sjúkrahúsi.