1-3: Inngangur, bygging, vöxtur Flashcards
Hver eru stærðarhlutföll dreif- vs. heilkjörnunga?
Heil mun stærri, 10 til 100 mikrometrar í þvermál vs. 0,2 til 2.
Hver eru skilyrði Kochs?
Örvera finnst í öllum tilfellum sjúkdóms, er hægt að einangra úr sýktum og rækta í hreinrækt, og veldur aftur sama sjúkdómi ef tilraunadýr er sýkt með henni.
Plasmíð eru algengari í gram…
…neikvæðum bakteríum.
Stærð ríbósóma í bakteríum?
70S, undireiningar 30S+50S.
Stærð mítókondría baktería?
Trick question! Engar organellur í umfrymi baktería!
Hvað er teichoic acids?
Polysaccharide í frumuveggjum Gram jákvæðra baktería, mögulega viðtaki fyrir bakteríufaga.
Frumuhimna baktería - 3 atriði
Er tvöföld, með engin steról (þó steról í mycoplasma bakteríum sem hafa engan frumuvegg) og þjónar öndunarhlutverki (í stað mítókondría). Auðvitað líka flutningsprótín, ensím og jónapumpur.
NAG og NAM eru…
…sykrur í frumuvegg baktería, krossbundnar af amínósýrum. Úr verður peptidoglycan.
NAG: N-acetylglucosamine
NAM: N-acetylmuramic acid.
Hvort nota bakteríur D eða L form amínósýra í frumuvegg sína og hvers vegna?
Þær nota D formið, því erfiðara er að brjóta niður D. (Skyldi engan undra… xD!)
Peptidoglycan fjölliður eru úr hverju og finnast hvar? Hvaða hlutverki gegnir það fyrirbæri?
Úr amínósýrum og sykrum, og finnast í frumuvegg baktería. Frumuveggurinn er einstakur fyrir bakteríuna (ergo - lyfjaskotmark!), veitir styrk og ákvarðar lögun hennar.
Hver eru helstu hlutverk fimbria vs. flagellum?
Fimbria notar bakterían til að festa sig, flagellum notar hún til sunds.
Munurinn á Gram jákvæðum vs. neikvæðum bakteríum?
Gram jákvæð baktería hefur tvöfalda frumuhimnu og þar fyrir utan frumuvegg úr peptidoglycani, teichoic acid og lipoteichoic acid. Litast blá/fjólublá.
Gram neikvæð baktería hefur allt þetta, en auk þess ytri frumuhimnu FYRIR UTAN peptidoglycan frumuvegginn. Á milli er millifrumuhimnubil. Litast rauð/bleik.
Hvernig eru byggingarleg frávik mycobacteria og mycoplasma?
Mycobactera: Hafa vaxkennt lag úr mýkólic sýru o.fl. utan um peptidoglycan lagið - leiðir til lágrar eðlisþyngdar og þarf því að þeytivinda við meiri hraða en aðrar bakteríur. Hafa sýrufastan vegg.
Mycoplasma: Hafa ekkert peptidoglycan lag og því gagnast sýklalyf fyrir vegginn ekki.
Hvaða ætt “swarmar” yfir agarskálar og hvernig?
Helst Proteus sp. og með flagellu.
Monotrichous
1 flagella
Lophotrichous
brúskur á öðrum endanum
Amphitrichous
brúskur á báðum endum
Peritrichous
flagellur utan um alla bakteríuna.
Pili - GO!
Prótínþræðir - stuttir og minni en flagellur. Skapa viðloðun við yfirborð. Mótefni gegn pili geta hindrað viðloðun. E.coli hefur t.d. margar tegundir pili.
Hvað er F-pilus?
Spes pilus sem er notaður í conjugation, þ.e. flutningi plasmíða (erfðaflutningi) milli baktería.
Úr hverju er hjúpur/capsule og hvert er hlutverk hans?
Er úr glycocalyx fjölsykrum á ytra yfirborði. Hjálpa bakteríum með viðloðun við yfirborð (t.d. S. mutans við glerung tanna) og hindra phagocytosis - complement komast ekki í gegnum sykrurnar.
Hvað eru lípópólýsakkaríð?
Eru aðeins í Gram neikvæðum bakteríum og geta virkað sem endotoxin og/eða pyrogen (efni sem veldur hita). Eru einkennandi fyrir hverja bakteríutegund.
Uppbyggð af lipid A, core polysaccariði og O Antigen.
Sporar/dvalargrá myndast í tveimur bakteríu(ættum?) sem báðar eru gram…
…neikvæðar. Aldrei í Gram jákvæðum, enda eru sporar neikvæð fyrirbæri!! Bacillus og Clostridium.
Staðsetning spora…
Central, subterminal og terminal. Hjálpar við tegundagreiningu.
Hvað þola sporar? Hvað er til ráða?
Þola UV og gamma geislun, þurrk, lysozyme, háan hita, fæðuskort og sótthreinsiefni. Hindra þarf gróspírun í fæðu með nítrötum, sýru og söltum.
Hverjir eru helstu mótefnavakar baktería?
Prótín og sykrur - KRÖFTUG antigen!
Yfirborð baktería (hjúpur, O antigen í LPS í frumuvegg, H antigen í flagellum, fimbriae). - oft antigen.
Toxin baktería - oft kröftug antigen.
Lögun baktería - 6 týpur.
Coccus (streptococcus í keðju, staphylococcus í klösum), bacillus (streptobacillus í keðju), coccobacillus, vibrio (bogin), spirillum (eins og ormur eða alda) og spirochete (eins og gormur…).
Röð aðgerða í Gramslitun.
Festing, crystal violet, joð (myndar útfellingar í frumu), aflitun með asetóni eða alkóhóli (eyðir ytri frumuhimnu gram neikvæðra), saffranin.
Gram neikvæðir diplokokkar inni í hvítum blóðkornum í mænuvökva eru líklegast…
N. meningitidis.
Gram jákvæðir keðjukokkar og gram neikvæðir fíngerðir stafir í hráka gætu verið…
Streptococcus pneumoniae og Hemophilus influenzae.
Gram jákvæðir klasakokkar í hráka gætu verið…
Staph aureus.
Hvernig fæst orka og hvað þurfa bakteríur til myndunar prótína, lípíða, kjarnsýra?
Orka fæst úr O2 öndun eða með loftfælnum ferlum eins og gerjun. Flestar nota bæði. Þurfa C H N O P S og snefilefni.
Dæmi um efnaskipti sem nýtast til greiningar?
Katalasapróf - H2O2 hvarfefni verður að H2O og O2 og freyðir.
Oxidasapróf - hvarfefni blánar við oxun.
Kóagúlasapróf - Sermi hleypur í kökk er fibrinogen breytist í fibrin. Staph aureus er jákvæður.
Laktósagerjun í æti - t.d. E.coli - litabreyting á McConchy agar er vegna súrs pH.
Helstu fasar vaxtarkúrvu eru:
Lag phase, exponential, stationary og decline phase.
Dæmi um bakteríu sem ræktast ekki:
Treponema pallidum.
Campylobacter ræktast við hvaða hitastig?
42 gráður á C.
Legionella, Campylobacter og Bordatella þurfa…
…sérstök æti.
Mycobacterium ræktast á löngum tíma? Rétt rangt?
Satt!
Dæmi um loftfælna bakteríu:
Clostridium tetani.
Tvær loftháðar bakteríur:
Mycobacterium tuberculosis og Pseudomonas.
Hversu lengi eru sýni ræktuð?
Þvag í 18 til 24 klst. (E.coli og félagar eru snöggir)
Saur í 2-3 daga (Campylobacter, t.d.)
Berkjuskol fyrir berklaleit í 6 vikur (M. tuberculosis)
Naglskaf fyrir húðsveppaleit í 3 vikur.
Í hverju felst Miles og Misra talningaraðferðin?
Bakteríulausn er þynnt í tíföldum þynningarröðum og ákveðnu magni sáð á fast æti.
