week 9 HC7 klinische stoornissen in de waterbalans

Question 1

wat is hyponatriëmie en hoe ontstaat het?

Answer 1

• hyponatriëmie is de meest voorkomende elektrolytstoornis
• plasma natrium 136-145 mmol/l (139-141 mmol/l)
• hyponatriëmie: plasma natrium < 136 mmol/l
• omdat natrium de plasma osmolaliteit bepaalt is hyponatriëmie (meestal) hypo-osmolair en hypotoon
• plasma natrium bepaalt plasma osmolaliteit
  (normaal: 2 x Na = 2 x 140 = 280 mOsm/kg)
• toniciteit= “effectieve” osmolaliteit

Question 2

wanneer is hyponatriëmie acuut en wanneer chronisch?

Answer 2

onderscheid tussen acuut (≤48 uur) en chronisch (>48 uur)

Question 3

waardoor veroorzaken acute hypo- en hypernatriëmie neurologische complicaties?

Answer 3

hyponatriëmie: hersencelzwelling
hypernatriëmie: hersenkrimp

Question 4

wat gebeurt er als hyponatriëmie acuut ontstaat (≤48 uur)?

Answer 4

celzwelling/hersenoedeem

Question 5

wat gebeurt er als hyponatriëmie chronisch ontstaat (> 48 uur)?

Answer 5

dan passen cellen zich aan en is juist te snelle correctie van hyponatriëmie gevaarlijk (osmotische demyelinisatie)

Question 6

wat is bij de beoordeling van hypo- en hypernatriëmie belangrijk?

Answer 6

symptomen zijn belangrijker dan hoe laag/hoog het plasma natrium is

Question 7

welke twee factoren leiden tot hyponatriëmie?

Answer 7

water + ADH = hyponatriëmie

Question 8

maar waarom wordt vasopressine (ADH) uitgescheiden bij een lage plasma osmolaliteit? (hoort toch volledig onderdrukt te zijn!)

Answer 8

• “appropriate” ADH-afgifte = non-osmotische ADH afgifte = ADH afgifte bij verlaagd bloedvolume (hypovolemie) kan geen kwaad
• “inappropriate” ADH-afgifte = met name bij onderliggende ziekten of geneesmiddelengebruik, dat geeft een stimulans voor ADH afgifte, terwijl daar fysiologisch geen noodzaak toe is

Question 9

waarom wordt de urine osmolaliteit gebruikt bij de urine diagnostiek bij hypo- en hypernatriëmie?

Answer 9

• maat voor urine concentratie
• maat voor effect antidiuretisch hormoon (ADH)
• laag: weinig of geen ADH
• hoog: veel ADH

Question 10

waarom wordt de urine natrium gebruikt bij de urine diagnostiek bij hypo- en hypernatriëmie?

Answer 10

• maat voor volumestatus
• maat voor effect renine-angiotensine-aldosteron systeem (RAAS)
• laag: veel RAAS
• hoog: weerspiegelt dieet

Question 11

hoe behandel je acute hyponatriëmie?

Answer 11

• hypertoon zout, bolus 3% NaCl

Question 12

hoe behandel je chronische hyponatriëmie
(eu/hypervolemisch)?

Answer 12

• waterbeperking
• ureum
• lisdiuretica ± NaCl capsules
• tolvaptan
• SGLT2-remmers

Question 13

hoe behandel je overcorrectie (pro-actief, reactief, rescue) hyponatriëmie?

Answer 13

• stop actieve therapie
• water (5% glucose, per os)
• desmopressine

Question 14

wat is het limiet voor de correctiesnelheid bij hyponatriëmie?

Answer 14

limiet 8-10 mmol/l/dag

Question 15

wat zijn de risicogroepen voor hypernatriëmie?

Answer 15

• extremen van leeftijd
• ontregelde suikerziekte
• mensen op de intensive care

Question 16

wat zijn de oorzaken van hypernatriëmie?

Answer 16

• niet aangevuld waterverlies:
  waarom geen dorst of toegang tot water
• toegenomen waterverlies:
  de nieren concentreren de urine minder goed door waterdiurese (diabetes insipidus) of osmotische diurese (meestal door glucosurie)
• positieve zoutbalans:
  zoutvergiftiging, toediening van hypertone vloeistoffen, toediening van vloeistoffen die relatief hypertoon zijn t.o.v. de urine