Virussen en baarmoederhalskanker Flashcards
Waarom zijn de baarmoedermond, de anus en de nasopharynx en oesophagus at risk voor het ontstaan van HPV gerelateerde kanker?
Dit zijn allemaal plekken waar 2 verschillende weefsels bij elkaar komen
doordat je verandering hebt van epitheel is het een dynamisch weefsel
dynamisch weefsel kan beter worden aangevallen door een virus
hoe werkt een uitstrijkje
met een speculum (eendenbek) wordt vagina open gehouden dan met cervix brush tegen baarmoedermond en ronddraaien.
dan in vloeistof en PCR test doen
ook kun je cellen bekijken met cytologisch onderzoek
HPV virus eigenschappen
humaan papilloma virus
is een eenvoudig DNA virus, wat zelf niet in staat is tot replicatie, is afhankelijk van een gastheercel voor zijn replicatie
heeft een icosaedrisch mantel met 72 capsomeren
die bestaan uit L1 en L2 capside eiwitten
virus bestaat uit circulair DNA
gastheercel doet replicatie
HPV infectie
viruspartikels dringen binnen in de basale laag van het epitheel (meestal door wondjes)
virus heeft voorkeur voor cellen in basale laag omdat ze nog prolifeleren
virus bindt aan L1 en L2 eiwitten op capsomeren, dan dringt het de cel binnen door endocytose
dan wordt de virale mantel van het virus afgebroken door proteasen in de cel. Het viraal DNA gaat naar de celkern en hier gebeurt transcriptie van belangrijke eiwitten voor het virus
genomische structuur HPV virus
bestaat uit 3 gebieden:
1- long control region (LCR)= startpunt van DNA replicatie en transcriptie controlerende elementen van enhancer en promotor
2- Vroeg gebied:
transcriptie van vroege genen (E1, E2, E4, E5, E6 en E7)
3- laat gebied:
transcriptie van late genen (L1 en L2)
functies van genen E6, E7 en E5
E6 (met p54): onderdrukking van apoptose
E7 (met pRb): onderdrukking van celcyclus controle
E5: stimuleren van epidermale groeifactor receptor (EGFR)
E7
normale cel:
pRB eiwitten zitten aan transcriptiefactor E2F, hierdoor kan transcriptiefactor niet binden aan promotor.
normaal door CDK4/cyclineD wordt rb gefosforleerd en raakt E2F los
nu G1–> S-fase (celproliferatie)
HPV geinfecteerde cel:
E7 bindt aan Rb eiwit –> E2F komt vrij en zorgt voor celproliferatie
E6
normale cel:
bij cellulaire stress komt p53 vrij en dan zorgt het voor apoptose
MDM2 zorgt ervoor dat p53 wordt geubiquineerd en opgeruimd als er geen cellulaire stress is
HPV geinfecteerde cel:
E6 doet hetzelfde als MDM2 en zorgt ervoor dat p53 afgebroken wordt.
Hierdoor brengt P53 geen BAX en p21 tot expressie en gaat cellen niet in apoptose
virusreplicatie (door E2)
E2 remt expressie van E6 en E7 en activeert de productie van E1 (DNA helicase)
DNA helicase maakt het DNA klaar voor replicatie
Hoe gaat HPV virus om in cervixcarcinoom
Door persisterende infectie: onderdrukking van de lokale immuunrespons (hrHPV)
kritische stap is: partiele integratie van viraal DNA in het genoom van de gastheercel
dit gebeurt door breuk in virale DNA waardoor het lineair wordt. Zo kan het ingebouwd worden in host DNA.
bij cervixcarcinom hebben vrouwen geen E2 en E4
E2: remt de expressie van E6 en E7
Hoe wordt HPV overgedragen
seksueel overdraagbare aandoening door:
huid-huid contact
mucosa-huid contact
mucosa-mucosa contact
gevolg HPV infectie
meestal niets
soms:
wratten: handen, stembanden genitaal of anaal
dysplasie
carcinoom: cervix, vagina, vulva, anus, penis, huid, tong, nasopharynx
2,5% van alle carcinomen is HPV gerelateerd
natuurlijk beloop van hpv infectie
80% gaat voorbij zonder epitheliale afwijkingen
mediane duur: 6-14 maanden
20% veroorzaakt premaligne afwijkingen (CIN)
<1% resulteert in kanker
risico factoren peristerende infectie
voor HPV infectie: aantal seksuele partners
progressie tot kanker:
immuunstatus, roken en andere infecties
baarmoederhalskanker: sterfte en incidentie
elke minuut sterft 1 vrouw wereldwijd
in EU overlijden 40 vrouwen per dag aan deze ziekte
incidentie 912
2019: 216 vrouwen sterven aan baarmoederhalskanker
2% kanker gerelateerde sterfte
meeste mensen in ontwikkelingslanden
piekincidentie rond 30 jaar
HPV vaccinatie
= primaire preventie
HPV vaccinatie voorkomt HPV infectie door hoge concentratie neutraliserende antilichamen
antilichamen binden aan het kapsel van een HPV viruspartikel waardoor ze de cellen niet door kunnen dringen
Bevolkingsonderzoek
= secundaire preventie
opsporen en behandelen van voorstadia
vrouwen krijgen oproep via HA of GGD voor een uitstrijkje
iedere vrouw tussen 30 en 60 jaar
niet deelnemen= grootste risicofactor voor baarmoederhalskanker
bevolkingsonderzoek uitslagen
eerst alleen testen op HPV virus
Als deze aanwezig is kijken naar cytologie
als dit afwijkend is –> doorverwijzen naar gyneacoloog
als alleen HPV virus gratis controle uitstrijkje na 6 mnd
Als iemand met symptomen naar HA komt–> eerst kijken naar cytologie en als alleen als HA het wil ook naar hpv kijken
gezondheidswinst BVO
jaarlijks 75 gevallen baarmoederhalskanker en 18 sterftegevallen extra voorkomen
door zelfafnametest nog 33 gevallen van baarmoederhalskanker en 12 sterftegevallene extra voorkomen
Uitslagen (pap)
geen HPV en geen afwijkingen = pap1
wel HPV en geen afwijkingen = Pap1
wel HPV en licht afwijkende cellen= pap2
wel HPV en afwijkende cellen= pap3a en hoger
uitslag niet goed te beoordelen= pap 0
vanaf pap2 naar gyneacoloog
HPV en kans op kanker
peristerende HPV infectie vereist voor de ontwikkeling van ernstige CIN
voor persisterende HPV infectie–> immuunstatus is essentieel
< 1% CIN resulteerd in kanker
proces ontwikkeling kanker duurt 13-15 jaar
HPV kans op infectie en kanker
life time risk HPV 80-85%
meeste subklinische infecties ontstaan in de seksuele kennismakingstijd
bijdrage hpv aan carcinogenese is 95%
