Klinische presentatie (primair) gastro-intestinaal carcinoom Flashcards
interpeteren van symptomen en risicofactoren om mee te nemen
80% van westerse bevolking heeft last van maagzuur. Een deel hiervan krijgt hierdoor een ontsteking van de slokdarom en weer een klein deel hiervan krijgt een barrett slokdarm en daarna een slokdarmcarcinoom
Voor de HA is het moeilijk om deze mensen op te sporen, daarom daarnaast kijken naar risicofactoren:
leeftijd, geslacht, leefstijl, familiegeschiedenis, voorgeschiedenis en andere symptomen
algemene symptomen gastrointestinale tumoren
colontumoren komen het vaakst voor, daarna slokdarm en maag
moeheid, gewichtsverlies en pijn zijn symptomen van kwaadaardige tumoren, deze symptomen krijg je pas in een vergevorderd stadium
bij gastrointestinale tumoren: obstructie lumen (wel afhankelijk van lokatie verschillende symptomen)
bloedverlies: in feaces of bloedbraken
symptomen oesofaguscarcinoom
vaak (3) vs niete vaak (3)
vaak:
dysfagie–> passageklachten door vernauwd lumen
pijn: ook doordat eten niet goed zakt
gewichtsverlies: door tumor en minder eten
minder vaak:
bloedbraken/melena
heesheid–> n. laryngeus recurrens zenuw die stembanden aanstuurt loopt naast slokdarm tumor kan hierin doorgroeien
hikklachten–> middenrif met n.phrenicus prikkelen
symptomen maagcarcinoom
proximaal (3) vs niet proximaal (4)
proximale tumor:
dysfagie: passageklachten
bloedverlies
gewichtsverlies
niet proximaal:
verminderde eetlust: tumor geeft vol gevoel
misselijkheid en braken: vnl als tumor in overgang naar duodenum zit, voedsel komt niet verder
gewichtsverlies
pijn
maag is redelijk groot–> dus vaak pas laat klachten
bij maagzweer altijd na 6 wkn kijken of het is genezen, als het maligne is geneest het niet
symptomen CRC
vaak:
veranderd defecatie patroon: in frequentie of consistentie
bloedverlies
buikpijn
minder vaak:
ileus: misselijkheid en braken
gewichtsverlies
vermoeidheid
70% CRC bevinden zich aan linkerkant (descending, sigmoid, rectum)
20% rechts ascending en caecum)
10% transversum
tumoren rechts geven later klachten (want ontlasting is hier nog dun) en bij bloedmenging is het minder goed zichtbaar (melena)
linkszijdig vaak overloopdiarree en rood bloed
symptomen pancreascarcinoom
vaak:
pijn rug (doorborend)
gewichtsverlies: door tumor en vetten slecht opnemen
(stille) icterus: zonder klachten wordt pt geel, want tumoren drukken galweg dicht
door bilirubine in bloed wordt iemand geel en ontkleurde ontlasting
70% tumoren in pancreas kop
15% midden
10% staart
symptomen galwegcarcinoom
vaak: icterus, jeuk: is vaak eerste klacht pijn in bovenbuik verminderde eetlust gewichtsverlies
vaak zitten tumoren in gemeenschappelijke deel van galwegen voordat het opsplitst in links en rechts.
als het in 1 van beide zit hoeft geelzucht niet
metastaseren gastrointestinale tumoren en klachten
vaak naar long en lever
iets minder vaak naar botten
algemene klachten: pijn, moeheid en gewichtsverlies
(hoe meer tumorload hoe erger vaak)
lever: kan pijn geven als het tegen het leverkapsel zit –> pijn schouder
long: kan kortademigheid, hemoptoe en pijn thorax geven (als tegen pleura)
botten: pijn en zenuwuitval
vroege opsporing GI tumoren
Als er nog geen symptomen zijn en het wordt opgespoord bv door bevolkingsonderzoek dan is er meer kans nog op genezing en meer kans op minder invasieve behandelopties
voorloperstadia:
slokdarmkanker–> barret
colonkanker–> poliep
maagkanker ook voorstadie
eisen voor start bevolkingsonderzoek
Groot aantal mensen krijgt de ziekte
Groot aantal mensen overlijdt aan de ziekte
vroege opsporing moet leiden tot:
verlaging incidentie en verlaging van mortaliteit
schaden en baten moeten tegen elkaar opwegen
schade: onnodige angst en onderzoek kan zorgen voor complicaties
bevolkingsonderzoek darmkanker
FIT test eerst, als hier bloed bij dan daarna naar zh voor colonscopie
