Myelodysplastisch syndroom (MDS) Flashcards

1
Q

MDS

A

klonale aandoening hematopoietische stam/progenitorcellen gekenmerkt door:

ineffectieve hematopoiese (cytopenie) en neiging tot leukemische evolutie (ontwikkelen AML)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

incidentie MDS en prognose

A

500 nieuwe pt/jaar
incidentie stijgt
komt vaker voor bij mannen

is meest voorkomende voorloper van leukemie, komt vooral veel voor bij ouderen (mediane leeftijd bij diagnose: 74 jaar)

prognose varieert van maanden tot vele jaren (afhankelijk van verschillende factoren, kan wel redelijk goed worden ingeschat)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

klinische presentatie van een MDS patient

A

kan asymptomatisch

symptomatisch:
anemie–> vermoeidheid en kortademigheid
neutropenie–> (terugkomende) infecties en koorts
trombocytopenie–> petechien en hematomen

MDS heeft zeer heterogene presentatie(klinisch en biologisch): verschil in symptomen, morfologie van beenmerg (dysplasie), aantal blasten in beenmerg en cytogenetische abnormaliteiten

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

oorzaak MDS

A

genetische of epigenetische verandering in hematopoietische stam/voorlopercellen

doordat stamcellen vaak een levenlang mee gaan hebben deze genetische problemen veel invloed

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

cytogenetische afwijkingen en mutaties in MDS

A

60% van MDS patienten hebben cytogenetische afwijking

90% heeft mutaties, dit zijn mutaties in epigenetische regulatoren of regulatoren van mRNA splicing

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

epigenetische regulatie van genexpressie en werking DNA-methylering

A

2 vormen:
DNA-methylering of histon-modificatie

DNA-methylering:
Cytodine kan gemethyleerd worden, dit gebeurd op CpG eilanden dichtbij de promotor. Door hypermethylatie kunnen transcriptiefactoren slecht bij de promotor en wordt een gen niet/minder afgeschreven

MDS (en kankers): hypermethylering van tumorsupressorgenen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Mutaties, inflammatie en micro-omgeving in MDS

A

Mutaties kunnen leiden tot inflammatie. De niche van de stamcellen raakt hierdoor ook geïnflammeerd–> normale stamcellen worden hierdoor onderdrukt

gemuteerde cellen zijn relatief ongevoelig voor de ontsteking–> hierdoor hebben ze overlevingsvoordeel

Hierdoor kan mutatie uitgroeien en kan er kanker/MDS ontstaan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

prognose bepalen bij MDS

A

Er wordt gekeken naar cytogenetica, percentage blasten, hemoglobine en nog een aantal dingen.

Aan de hand hiervan krijg je score (IPSS-R). Hoe lager de score hoe beter de prognose

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

behandeling van MDS

A

laag risico (IPSS-R):

  • supportive care: transfusie van erytrocyten of trombocyten (meestal icm ijzerchelatie therapie)
  • immuunsuppressieve therapie: anti-thymocyt globuline en/of cyclosporine-A

hoog/zeer hoog risico (IPSS-R):
-Intensieve chemotherapie: volgens AML-protecol = curatieve behandeling indien gevolgd door allogene stamceltransplantatie
-Ziektemodulerende middelen: azacitidine, lenalidomide, luspatercept
(als MDS met geisoleerde del(5q)
-Allogene stamceltransplantatie = enige curatieve modaliteit. Geschiktheid hangt af van leeftijd, type MDS en diverse klinische en prognostische factoren

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

5-azacytidine

A

medicijn wat hypermethylering tegengaat.
Is cytine met op de 5e plek een N atoom, waardoor dit niet gemethyleerd kan worden.
Gaat competitie aan met cytidine bij DNA replicatie.

Op den duur gaan hierdoor steeds meer genen weer ‘aan’

zorgt voor betere prognose

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly