De mens als proefdier/ vroeg klinisch geneesmiddelenonderzoek Flashcards
Wat zijn conflicterende belangen als een patiënt meedoet in een onderzoek tussen arts en onderzoeker.
Patiënten versus proefpersonen
Individu versus populatie
Hulpvraag versus hypothese toetsen
Behandeling versus gegeneraliseerbare kennis
Verschillende verdragen met betrekking op proefpersoon onderzoek?
Neurenbergcode, WO II (1947) altijd toestemming vereist
Verklaring van Helsinki (1964) en herziening Fortaleeza (2013) vanuit de arts
Belmont report (1967)
Verdrag inzake mensenrechten en biogeneeskunde (1997) en additioneel protocol biomedisch onderzoek
Europese verordening (geneesmiddelenonderzoek, vanaf 2019)
Wet Medisch-wetenschappelijk Onderzoek ?
In Nederland bestaat sinds 1999 de WMODe ethische kern hiervan is dat de toestemming van een proefpersoon noodzakelijk is maar dit is niet voldoende.
Het onderzoek moet wetenschappelijk ook deugdelijk zijn en de noodzaak van het onderzoek moet aangetoond zijn. Dit is beoordeeld door artsen, juristen, ethicus, deskundigen, apothekers en vanuit de invalshoek van de proefpersoon. De ethische kern is dus dat er sprake moet zijn van dubbele toestemming. De toetsingscommissies en de proefpersonen moeten om toestemming gevraagd worden.
Waar bestaat de toetsingscommissie uit?
De centrale commissie mensgebonden onderzoek (CCMO) en +/- 20 medisch-ethische toetsingscommissies (METC).
Functie CCMO?
De CCMO houdt toezicht over alle andere onderzoeken en dient voor alle andere onderzoeken waarvoor speciale expertise nodig is.
Belangrijke aandachtspunten zijn het belang van onderzoek, de belasting voor de proefpersonen en de bijkomende risico’s.
Functie METC’s?
Toetsen de ethische criteria, die zijn vastgesteld in de WMO:
- Nieuwe inzichten
- Subsidiariteit: andere, minder ingrijpende onderzoeksmethoden
- Juiste methodologie
- Informed consent procedures/ werving
- Proportionaliteitsafweging (belang versus belasting/risico)
De METC/CCMO toetst dus vooraf. Tijdens het onderzoek is de onderzoeker zelf aan zet. Het doen van onderzoek is noodzakelijk maar de onderzoeker moet er rekening mee houden dat proefpersonen kwetsbaar en afhankelijk zijn. Het scheiden van rollen kan erg moeilijk zijn.
Verschillende mogelijkheden bij uitbehandeling?
Men kan afwachten en de situatie laten berusten (primum non nocere/ in dubio abstine).
Men kan overgaan op het informele circuit, met alle gevolgen van dien.
Er kan wetenschappelijk onderzoek ingezet worden. Dit is academisch alleen in studieverband. De toestand van de patiënt (KPS> 602) is daarbij erg belangrijk.
Er blijkt een correlatie te zijn tussen KPS en de uitkomst (bij een levensverwachting van > 12 weken) waarbij de toxiciteit omgekeerd evenredig is met KPS. De kans op succes is evenredig met KPS.
Informed consent?
Het ondertekenen van het toestemmingsformulier is de laatste stap van een volledig informed consent procedure, waarin de proefpersoon:
- De nodige uitleg krijgt (mondelinge informatie)
- Het PIF krijgt om te lezen en mee te nemen (schriftelijke informatie)
- De kans krijgt om vragen te stellen en deze naar tevredenheid zijn beantwoord
- De nodige bedenktijd kreeg vooraleer hij de beslissing neemt aan het onderzoek te willen deelnemen.
De proefpersoon kan zijn toestemming reeds terugtrekken zonder opgaaf van reden.
Fase I studies?
Een klinisch geneesmiddelenonderzoek is altijd gereguleerd en geprotocolleerd. Het is open label, er is nooit een placebo waar de patiënt niet vanaf weet. Er worden altijd een klein aantal patiënten betrokken en er is nooit randomisatie.
Het gaat om de eerste toepassing van compound(s) bij patiënten.
Dit is alleen voor patiënten bij wie er geen standaardbehandeling (meer) beschikbaar is.
Men begint met dose finding, dus heel voorzichtig. Daarna kan de dosering per cohort worden opgehoogd. De regel is dat er geen intrapatient dosisescalatie is.
Wat doet de compound in tumor; predictieve (bio)markers?
Voor: Vitaal weefsel met de juiste (bio)marker/ target
Tijdens: tumorbiologisch effect meten
Na (+/- effect):
o+ Wat is veranderd: signaling pathway omlaag
o+/- Apoptose/ necrose of juist niet
o– Secundaire “leuke” mutatie(s)
