podwzgórze, przysadka Flashcards
czynniki pobudzające wydzielanie GH z przysadki
- GH-RH i analogi
- grelina (swój własny rec w przysadce)
działania somatostatyny
- hamuje GH z przysadki
- hamuje wydzielanie hormonó jelitowych i trzustkowych
- rec są też obecne na kom guzów litych
analogi somatostatyny
- oktreotyd
- lanreotyd
- pazyreotyd
- wapreotyd
zastosowania analogó somatostatyny
- gruczolaki przysadki wydzielające GH i nie tyllko
- nieoperacyjne guzy neuroendokrynne pp
- krwawienia z żylaków przełyku
na jakie rec działają analogi somatostatyny?
- oktreotyd, lanreotyd - SSTR2
- pazyreoty SSTR 1,2,3,5
- wapreotyd - SSTR 2,5
analog somatostatyny do krwawienia z żylaków
wapreotyd
jak wapreotyd działa w żylakach przełyku?
- spadek produkcji czynników naczyniorozszerzających
- obkurczenie naczyń doprowadzających krew do żylaków
sermorelina - zastosowania
- diagno niedoboru GH
- leczenie niedoboru GH z przyczyn podwzgórzowych
- kacheksja w AIDS
tesamorelina - zastosowania
-zapobieganie lipodystrofii przy inhibitorach proteazy
SU analogów somatostatyny
- żołądkowo-jelitowe
- nasilenie kamieni żółciowych
- zahamowanie insuliny -> po długotrwalym stosowaniu cukrzyca
sposoby leczenia akromegalii
- analogi somatostatyny
- agoniści dopaminowi
- pegwisomant - analog GH
wpływ DA na wydzielania GH z przysadki
- w przysadce są rec D2
- fizjo - DA + GH
- pato (nadmiar GH) - hamują GH
agoniści DA w leczeniu akromegalii
-bromokryptyna - niesel.
-kabergolina - selekt. agonista D2
też
-lizuryd
-teguryd
-pergolid
-chinagolid
zalety agonistów DA w leczeniu akromegalii
- droga doustna
- tańsze
SU agonistów DA
-w większych dawkach zaburzenia zastawek
pegwisomant
- analog GH
- w akromegalii
- skuteczny, ale drogi
pegwisomant - SU
zaburzenia funkcji wątroby
leczenie zespołu Larona
-mekazermina - syntetyczny IGF-1
leczenie karlowatości przysadkowej
- somatropina - syntetyczny GH
- somatrem - wydłużony o dodatkową metioninę
zastosowanie IGFBP-3
- kacheksja AIDS i neo
- eksp. ALS
leczenie kacheksji AIDS
- sermorelina
- mekazermina IGFBP-3
preparat TRH
protyrelina
zastosowanie TSH
- w raku tarczycy i wolu wieloguzkowym
- dajemy razem z jodem radioaktywnym, żeby zwięksyzć jego wbudowywanie do tkanki neo
zastosowanie TRH
-różnicowanie pierwotnej i wtórnej niedoczynności tarczycy
wlaściwości TRH
- przeciwbólowe
- przeciwdrgawkowe
- chroni ukł oddechowy wcześniaków przed niewydolnością
- neuroprotekcja
tetrac
- antagonista rec błonowego dla tyroksyny
- przeciwneo testowany
syntetyczne hormony do leczenia niedoczynności tarczycy
- lewotyroksyna T4
- liotyronina T3
- liotroks (T3 i T4 w fizjologicznym stosunku)
dlaczego stosujemy lewotyroksynę a nie liotyronię mimo jej silniejszego działania?
- lewotyroksyna - t1/2 7 dni - dawkowanie 1 dzienie
- liotyronina -t1/2 1 dzień - dawkowanie kilka razy dziennie
lewotyroksyna - zastosowanie
- niedoczynność tarczycy
2. guzki tarczycy, rak, wole rozlane - bo T4 –> - TSH
tyreostatyki
- związki jodu
- nadchlorany
- tioamidy
- beta-blokery
mechanizm związków jodu
duże dawki jodu -> hamowanie peroksydazy
zw. jodu - SU
- alergie
- bolesny obrzęk ślinianek
- zaburzenia smaku
- podrażnienie pp
jak leczymy jodem radioaktywnym, to co jeszcze podajemy?
- przed I podajemy THS, żeby zwiększyć wbudowywanie do tarczycy
- kilka dni po I - związki jodu, żeby zahamować uwalnianie z tarczycy
- i na kilka tygodni przed musimy odstawić inne tyreostatyki
nadchlorany - mechanizm
-kompetycyjnie hamują wychwyt I
wady nadchloranów
- mniejsza skuteczność
- agranulocytoza
b-blokery w nadczynności tarczycy
- metoprolol
- propranolol
leczenei śpiączki metabolicznej z obrzękiem śluzowatym
- dożylnie hormony tarczycy
- GKS
tioamidy
- tiamazol - pochodna tioimidazolu
- propyltiouracy; - pochodna tiouracylu
tioamidy - działanie
- hamują peroksydazę
- propyltiouracyl hamuje obwodową konwersję T4-> T3
tyreostatyki, które zaczynają działać po jendym, kilku tygodniach
- nadchlorany
- tioamidy
tiamazol, propyltiouracyl - SU
- bóle stawowe
- polekowe zapalenie wątroby
- leukopenia -> agranulocytoza
- powiększenie wola (bo odhamowanie TSH)
kiedy pojawia się agranulocytoza w leczeniu tiamazolem, propyltiouracylem?
-zazwyczaj w pierwszych kilku miesiącach
tiocyjanin
hamuje wychwyt anionów jodu
agoniści rec DA - zastosowania
- akromegalia - hamują wydzielanie GH
2. hiperprolaktynemia - hamują wydzielania PRL
leczenie hipoprolaktynemii
metoklopramid
leczenie z wyboru prolactinoma
agoniści DA
- bromokryptyna
- kabergolina, chinagolid - wybiórczy D2
SU wysokich dawek kabergoliny
- niewydolność zastawki p-k prawej
- ale to raczej w dawkach przy parkinsonie, nie prolactinoma
agoniści rec GnRH
- gonadorelina
- gozerelina
- leuprorelina
- histrelina
- nafarelina
leczenie niepodłości z braku stymulacji z podwzgórza
-gonadorelina -> + rec GNRH -> FSH, LH
zastosowanie funkcjonalnych antagonistów GnRH (nafarelina, histrelina, leuprorelina)
- endometrioza
- włókniaki macicy
- rak prostaty
- przedwczesne dojrzewanie płciowe
leczenie niepłodności z braku owulacji
- menotropina (FSH+LH)
- gonadotropina kosmówkowa -> owulacja
superagonista rec GnRH
gozerelina
leczenie hipogonadyzmu hipogonadotropowego
menotropina
leczenie raka prostay GnRH
- najpierw będą stymulować przejściowy wzrost h. płciowych
- trzeba dawać oslonowo antagonistów rec testosteronu na kilka dni
antagoniści rec GnRH
- abareliks
- cetroreliks
- ganireliks
abareliks - zastosowanie
-zaawansowany rak gruczołu krokowego
jednorazowe wstrzyknięcie domięśniowe -> kastracja farmakologiczna utrzymująca się ponad rok
abareliks - SU
- wstrząs anafilaktyczny
- wydłużenie QT
GnRH agoniści - SU
z niedoboru hormonów:
- uderzenia gorąca
- zaburzenia nastroju
- zaburzone libido
cetroreliks, ganireliks - zastosowania
- w procedurze sztucznego zapłodnienia
- wygaszają produkcję endogenną h. płciowych, że dać egzogenne dla lepszej kontroli cyklu
degareliks
- inhibitor GnRH rec
- do raka prostaty
- nie powoduje wstrząsu ani nie wydłuża QT (jak abareliks)
leki na raka prostaty
- inhibitory rec Gn RH
- abareliks
- degareliks - agoniści rec GnRH (niepulsacyjni)
- leuprorelina
- histrelina
- gozerelina - ketokonazol
- inhibitor 17,20-liazy - niesteroidowi antagoniści rec androgenowego
- bikalutamid
- nilutamid
- flutamid - octan abirateronu
- inhibitor 17,20-liazy i 17-hydroksylazy
leczenie wnętrostwa
-gonadotropina kosmówkowa
lek wydłużający QT
abareliks
kortykorelina - zastosowania
- diagno - przyczyna nadmiernej produkcji GKS
- rzadkow w obrzęku mózgu
peksacefront
- antagonista rec CRH - CRHR1
- testowany jako anksjolityk
dlaczego w niewydolności nadnerczy podajemy GKS a nie kortykotropinę?
- kortykotropina musiałaby iść parenteralnie
- a GKS wygodnie doustnie
zastosowanie kortykotropiny
- diagno niewydolności nadnerczy
- rożnicowanie wrodzonego przerostu nadnerczy (podwyższone ACTH) od hiperandrogenizmu jajnikowego (ACTH w normie)
