Niedokrwistości Flashcards

1
Q

Co to ?

A

Niedokrwistość to zmniejszenie stężenia hemoglobiny (Hb)

  • <13 g/dl u mężczyzn
  • <12 g/dl u kobiet
    (<11 g/dl w ciąży
    <10 g/dl w połogu)

po wykluczeniu niedokrwistości rzekomej spowodowanej przewodnieniem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Podział

A

1) łagodna – Hb 10–12,0 g/dl u kobiet, 10–13 g/dl u mężczyzn

2) umiarkowana – Hb 8–9,9 g/dl

3) ciężka – Hb 6,5–7,9 g/dl

4) zagrażająca życiu – Hb <6,5 g/dl

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Najczęstsza przyczyna

A
  1. Z niedoboru Fe (60- 80%)
  2. Anemia chorób przewlekłych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Przyczyny - ogólny podział

A

*niedostateczna/ upośledzona produkcja RBC w szpiku kostnym

*skrócony czas przeżycia RBC

*ostre/przewlekłe krwawienie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Podział ze względu na MCV - Mikrocytowa

A

*z niedoboru Fe

*wrodzona niedokrwistość syderoblastyczna
(NIEKTÓRE)

*talasemia B

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Podział ze względu na MCV - Normocytowa

A

*Niedokrwistość chorób przewlekłych

*hemolityczna (większość)

*aplastyczna

*mielodysplastyczna

*ostra pokrwotoczna

*mieszana niedoborowa (np Fe i B12)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Podział ze względu na MCV - Makrocytowa

A

*Niedobór
^B12
^kw foliowego

*Nabyta Syderoblastyczna

rzadko Hemolityczna

Makrocytowa, niemegalobastyczna:
*PChW
*alkoholizm
*CTH
*niedoczynność tarczycy
*zespół mielodysplastyczny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Objawy wspólne

A

*osłabienie i łatwa męczliwość,

*upośledzenie koncentracji i uwagi,

*ból i zawroty głowy,

*tachykardia i duszność (w ciężkiej postaci),

*bladość skóry i błon śluzowych
(zażółcenie w niedokrwistości hemolitycznej).

możliwy szmer skurczowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Inne obj niedoboru Fe

A

zmiany skóry, włosów, paznokci

spaczone łaknienie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Inne obj niedoboru B12

A

zaburzenia ukł nerwowego i pokarmowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Pancytopenia - kiedy?

A

*Aplastyczna

*ciężka megaloblastyczna

*choroba limfoproliferacyjna

*naciek szpiku

*hipersplenizm

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Normy Hb

A

M 13-18 g/dl

K 12-16
(w ciąży 11-14)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Norma Ht

A

M 40-54%

K 37-47%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

RBC norma

A

M 4,2 -5,4 miliona

K 3,5 - 5,2

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

MCV norma

A

82-92 fl

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

MCH - średnia masa Hb w erytrocycie

A

27-31 pg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

MCHC - średnie stężenie Hb w erytrocycie

A

32-36 g/dl

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

RDW

A

11,5-14,5%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

WBC

A

4000 - 10 000

Neu 1800-8000/ul (60-70%)

Limf 1000-5000/ul (20-45%)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

[Fe]

A

60 - 180 ug/dl

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

TIBC - zmiany (całkowita zdolność wiązania Fe)

A


anemia z niedoboru Fe


anemia chorób przewlekłych
stan przeładowania żelazem

UIBC analogiczne zmiany

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

[ferrytyny]

A

M 15-400 ug/l

K 10-200 ug/l

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

sTfR - zmiany (Rozpuszczalny rec dla transferyny)

A


anemia z niedoboru Fe

stany nasilonej erytropoezy
(anemia pokrwotoczna i hemolityczna)


upośledzenie erytropoezy
(anemia aplastyczna)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Co wiąże Hb ?

A

haptoglobina - nie ulega filtracji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Preferowane miejsce biopsji?
--> ocena cytologiczna *Trzona mostka --> + Trepanobiopsja ( + ocena histopatologiczna) *Kolec biodrowy tylny górny
26
Kiedy Biopsja aspiracyjna
Stwierdzona: *pancytopenia *gammapatia monoklonalna *blasty w rozmazie krwi obwodowej Nieznana etiologia mimo diagnostyki: *cytopenia 1 / 2 lini komórkowych *↑ kom we krwi obw *↑T, splenomegalia, limfadenopatia *zmiany osteolityczne Monitorowanie skuteczności leczenia Ocena zapasów Fe w szpiku
27
Wskazania do trepanobiopsji
*Nie udało się pobrać szpiku z Biopsji aspiracyjnej Podejrzenie: *nowotworu mieloproliferacyjnego *zespółu mielodysplastycznego *choroby spichrzeniowej *włóknienia szpiku *zajęcia szpiku przez przerzut nowotworowy lub przez chłoniaka Ocena *hipoplazji/aplazji *skuteczności leczenia
28
Przeciwwskazania do biopsji szpiku
*Stan zapalny skóry / kości w miejscu nakłucia *Hemofilia (najpierw uzupełnić czynnik >= 50% normy) *podejrzenie MM (dotyczy mostka) *ciężka skaza krwotoczna (dotyczy trepanobiopsji)
29
Kiedy Allo-HSCT
*sierpowatokrwinkowa *aplastyczna
30
Splenektomia
sferocytoza wrodzona
31
Bardziej szczegółowy podział
W każdej z grup ze wzgledu na MCV dodatkowo podział: RDW RC >= 100 000/ul lub <100 000/ul
32
Niedokrwistość z niedoboru Fe - przyczyny
1) przewlekła utrata krwi (główna przyczyna) *krwawienia ^z przewodu pokarmowego dróg rodnych ^dróg moczowych ^układu oddechowego ^urazy (w tym zabiegi chirurgiczne) *u wielokrotnych dawców krwi, *w przewlekłej hemodializie, *zaburzenia krzepnięcia, m.in. stosowanie antykoagulantów 2) zwiększone zapotrzebowanie przy niedostatecznej podaży – *okres dojrzewania, *ciąża (II i III trymestr) *laktacja, *nasilenie erytropoezy w trakcie leczenia niedoboru witaminy B12 lub stosowania leków stymulujących erytropoezę 3) upośledzone wchłanianie z przewodu pokarmowego *stan po gastrektomii, *stan po operacji bariatrycznej, *zapalenie żołądka wywołane przez H. pylori *autoimmunologiczne zapalenie żołądka (~20 lat przed rozwojem niedoboru witaminy B12), *celiakia, *choroba Leśniowskiego i Crohna, *enteropatia wywołana przez NSLPZ, *stan po resekcji lub operacji omijającej jelita cienkiego, *nadmierne spożycie herbaty, kawy, fosforanów, szczawianów, fitynianów, wapnia, 4) niedobór w diecie (wyniszczenie, niedożywienie, niezbilansowana dieta wegetariańska lub wegańska) 5) nocna napadowa hemoglobinuria.
33
Niedokrwistość z niedoboru Fe - która przyczyna najczęstsza
U kobiet w wieku przedmenopauzalnym są *obfite i/lub przedłużające się miesiączki (również ciąża i niedobór żelaza w diecie) Z kolei u mężczyzn i kobiet po menopauzie *przewlekła utrata krwi z przewodu pokarmowego.
34
Niedokrwistość z niedoboru Fe - objawy
ogólne anemii + *spaczony apetyt (lód, ziemia, glina, kreda, krochmal), *ból, pieczenie i wygładzenie powierzchni języka, *zapalenie kącików ust, *suchość skóry, *prawdopodobnie łatwo wypadające włosy, *koilonychia (wgłębienia paznokci), *zespół niespokojnych nóg.
35
Niedokrwistość z niedoboru Fe - badania laboratoryjne
↓ RBC Hb Ht MCV MCH MCHC RC czasem WBC ↑ PLT (lub Norma) RDW EPO
36
Niedokrwistość z niedoboru Fe -opis patologii w rozmazie
Hipochromia Mikrocytoza Anizocytoza Poikilocytoza Elipotycy
37
Niedokrwistość z niedoboru Fe - gosp Fe
↓ [Fe] ferrytyny hepcydyny TfS ↑ TIBC UIBC sTfR
38
Niedokrwistość z niedoboru Fe - biopsja
Nie wymagana *HIPERplazja układu RBC *zaburzenie i zahamowanie dojrzewania erytrocytów *brak lub zmniejszony odsetek syderoblastów <10%
39
Niedokrwistość z niedoboru Fe - endoskopia GOPP i DOPP komu ?
Każdy *mężczyzna *kobieta PO menopauzie Kobieta Przed menopauzą gdy: *objawy z PP *u członka rodziny rak jelita grubego *oporność na leczenie
40
Niedokrwistość z niedoboru Fe - stan zapalny a ocena gospodarki Fe
↑ ferryty (białko ostrej fazy) ↓ transferyny (ujemne białko ostrej fazy)
41
Niedokrwistość z niedoboru Fe - wspólne cechy z Niedokrwistością chorób przewlekłych
↓ Fe ↓ RC
42
Różnice anemii chorób przewlekłych w stosunku do niedoboru Fe
↓ TIBC ↑/N Ferrytyny ------------------------------------------------- N MCV, MCH,MCHC Hb zwykle >=9 d/dl sTfR ↓ /N TfS EPO ↑ hepcydyny Fe w szpiku kostnym
43
Niedokrwistość z niedoboru Fe - wspólne cechy z niedokrwistością syderoblastyczną
↓MCH
44
Różnice anemii syderoblastycznej w stosunku do niedoboru Fe
MCV - ↓/↑/ N (w zależności od rodzaju) ↑ Fe TfS Ferrytyna Fe w szpiku kostnym syderoblasty pierścieniowate N TIBC
45
Niedokrwistość z niedoboru Fe -wspólne cechy z Talasemia B
↓MCV ↓MCH ↓MCHC ↓RC
46
Różnice Talasemii B w stosunku do niedoboru Fe
↓ /N RBC ↑ TfS /N Ferrytyna /N Fe /N RBC żelazo w szpiku krwinki tarczowate
47
Niedokrwistość z niedoboru Fe - Leczenie
Produkty bogate w żelazo: *czerwone mięso, ostrygi, rośliny strączkowe, warzywa liściaste Unikanie produktów hamujących absorpcję *kawa, herbata, kakao *orzechy *kasze *zboża *pokarmy z fosforanami Unikanie stosowania: *IPP *leków zobojętniających HCl *Tetracyklin Preparaty żelaza (najlepiej na czczo lub międzyposiłkami) *stosować do normalizacji Hb i Ferrytyny + 3msc żeby uzupełnić zapasy *po 7 dniach powinno ↑RC *po 1-2 tyg ↑ Hb o ok 2g/dl --> skuteczne leczenie
48
Kiedy nie stosować preparatów żelaza?
Hemoliza (także wrodzone przyczyny jak Talasemia) Niedokrwistość syderoblastyczna Anemii chorób przewlekłych bez niedoboru Fe
49
Niedokrwistość z niedoboru Fe - oporność na leczenie żelazem
po 4-6 tyg Hb nie wzrasta o >=1g/dl
50
Niedokrwistość z niedoboru Fe - kiedy Fe i.v. ?
Nietolerancja/ nieskuteczność preparatów p.o. PChN Choroby zapalne Upośledzone wchłananie Potrzeba szybkiego uzupełnienia *CTH + EPO *hemodializa Duża utrata (krwawienia z PP) ---------------------------------------------------------- możliwa anafilaksja --> kontrola >=30 min po zakończeniu wlewu
51
zespół Plumera Vinsona
Anemia z niedoboru Fe + Dysfagia (skurcz przełyku w okolicy zapierściennej ) ------------------------------- ↑ ryzyka raka płaskonabłonkowego przełyku
52
Niedokrwistość z niedoboru Fe - ciąża
stosowanie Fe gdy ↓ Hb + Ferrytyny ----------------------------------------------- Anemia ta powoduje wzrost ryzyka Niekorzystnego przebiegu ciąży i połogu: *wady rozwojowe *wydłużenie czasu trwania porodu *poronienia/ wcześniactwo/ IUGR/SGA *stan przedrzucawkowy *podatność na zakażenia u dziecka
53
Co to Talasemia B
Wrodzona anemia hemolityczna, w której cząsteczki Hb ↓ liczby łańcuchów B globiny
54
Co to niedokrwistość syderoblastyczna
Wrodzone / nabyte upośledzenie syntezy HEMU obecność syderoblastów pierścieniowatych w szpiku hipochromia
55
Kiedy przetoczenie KKCz
Objawowa anemia *ból w klp *zastoinowa NS *hipotensja ortostatyczna *tachykardia nie ustępująca po płynoterapii Zabieg operacyjny gdy Hb <= 7 g/dl (<=8 w ChSN) --> Cel 7-9g/dl
56
Anemia aplastyczna - przyczyna
Hipoplazja/ aplazja szpiku w skutek: *Wrodzone 20% ^anemia Fanconiego ^anemia Blackfana-Diamonda ^anemia Schwachmana-Diamona ^wrodzona dyskeratoza ^rodzinna *Nabyte 80% ^idiopatyczny (najczęściej ogólnie) ^przebyte OZW ^Promienie jonizujące ^subst chemiczne ^leki ^inf wirusowe ^choroby układowe ------------------------------------- szczyt ok 30r.ż ( u dzieci gł 6-9r.ż) może wystąpić w zespole mielodysplastycznym , często w nocnej napadowej hemoglobinurii
57
Anemia aplastyczna - badania
Pancytopenia Szpik ubogokomórkowy
58
Anemia aplastyczna - leczenie
Nieciężka --> brak Ciężka/ bardzo ciężka -- > allo-HSCT (gdy niemożliwe allo-HSCT --> Immunosupresyjne - ograniczona skuteczność)
59
Anemia Fanconiego
Genetyczna AR; ↑łamliwości chromosomów *Pancytopenia *↑ryzyka nowotworów (AML, MDS) *Wady wrodzone ^kostne ^cafe au lait ^wady nerek, dróg moczowych, narządów płciowych ^niepełnosprawność umysłowa
60
Anemia Blackfana-Diamonda
AR/AD *aplazja układu czerwonokrwinkowego Czasem *wady: ^serca ^ukł moczowego ^małogłowie ^rozszczep wargi i podniebienia ^hiperteloryzm ^niedobór wzrostu -------------------------------------------------------- Objawia się zazwyczaj w okresie noworodkowym lub wczesnoniemowlęcym jako *głęboka normochromiczna niedokrwistość *ze znacznego stopnia retikulocytopenią (↓RC) *normocelularnym szpikiem z wybiórczym brakiem komórek prekursorowych erytrocytów W badaniach laboratoryjnych *↓Hb *N leukocyty *N PLT
61
Zespół Shwachmana- Diamonda
Choroba genetyczna, *przebiegająca z ^niewydolnością zewnątrzwydzielniczą trzustki, ^zaburzeniami hematologicznymi --> często PANCYTOPENIA ^predyspozycją do nowotworów układu krwiotwórczego, ^wadami kośćca i niskorosłością -------------------------------------------------- Po mukowiscydozie, zespół Shwachmana-Diamonda jest drugą przyczyną niewydolności egzokrynnej trzustki u dziec
62
Wrodzona dyskeratoza
Chromosom X hipoplazja szpiku zaburzenia skóry i bł śluzowych
63
Rozpoznanie anemii aplastycznej
>= 2 z 3 cytopenii *Hb<10g/dl *PLT <100 000/ul *Neu <1500/ul + szpik ubogokomórkowy + wykluczone inne przyczyny takiego stanu
64
Niedokrwistość hemolityczna- przyczyny
Wrodzona: *Sferocytoza wrodzona( Naj) *Anemia sierpowata *Talasemie *Niedobór dehydrogenazy G-6-P Nabyte: *Anemia autoimmunohemolityczna (Ig zimne 15% / ciepłe 80% [Naj]) ^SLE ^nowotwory gł ukł chłonnego (np. CLL, NHL) ^EBV ^Mykoplazma ^polekowa *Anemia alloimmunizacyjna ^poprzetoczeniowa ^konflikt serologiczny ^GvHD *Nieimmunologiczna ^HUS ^TTP ^DIC ^malaria ^babeszjoza ^kiła ^toksoplazmoza ^leiszmanioza ^PChN, PChW, hipersplenizm ^mechanicznie --> sztuczna zastawka ^polekowa ^kokaina ^jad węża, owadów i pająków
65
Niedokrwistość hemolityczna- diagnostyka
↓ haptoglobiny ↑ bilirubiny niesprzężonej (pośredniej) ↑LDH ↑RC
66
Niedokrwistość hemolityczna-
KKCz Kwas foliowy GKS Leki immunosupresyjne czasem Splenektomia Allo-HSCT
67
Najczęstsza anemia hemolityczna
Wrodzona --> Sferocytoza Nabyta --> Autoimmunologiczna z Ig typu ciepłego
68
Test antyglobulinowy
-Coombsa diagnostyka *auto *allo 2 typy: *bezpośredni --> wykrycie Ig bezpośrednio na erytrocycie *pośredni --> Ig w surowicy
69
Niedokrwistość pokrwotoczna
Ostra ↓ Hb, Ht, RBC N MCV, MCH ↑ RC ↑ WBC (neutrofilia) ↓ PLT --------------------------------------------------------- W przewlekłym krwawieniu objawy mogą pojawić się dopiero po obniżeniu Fe ↓ Hb, Ht, RBC ↓ MCV, MCH ↓ RC N/↓ WBC N/↑ PLT -------------------------------------------- ↑INR, APTT ↓[fibrynogenu]
70
Hb, Ht, RBC - pokrwotoczna
na początku w ostrym mogą być w normie ale po 1-4h płyn międzykomórkowy przemieszcza się do naczyń i powoduje spadek tych parametrów (wg szczeklika po 36-72h ; wg innych >12 h)
71
Masywny krwotok
konieczność przetoczenia > 10j KKCz w ciągu 24h / utrata w krótkim czasie >=20% obj krwi (ok 1000 ml) ------------------------------------------------------ KKCz: FFP :KKP - 1:1:1
72
Sferocytoza wrodzona - ogólne info
Najczęstsza wrodzona niedokrwistość hemolityczna *nieprawidłowa struktura błony komórkowej erytrocytu --> kulisty kształt [Sferocyty] (najczęściej niedobór Ankiryny i Spektryny ) ^↓podatności na odkształcanie --> utrudnione przechodzenie przez kapilary ^↑ niszczenia w śledzionie *czaszka wieżowata; podniebienie gotyckie *możliwy przełom hemolityczny / aplastyczny (najczęściej przez parwowirus B19)
73
Sferocytoza wrodzona - objawy
Gł w dzieciństwie i u młodych dorosłych *anemia *żółtaczka *splenomegalia
74
Sferocytoza wrodzona - badania lab
N/↓ MCV ↑MCHC ↑RDW ↑RC + typowe dla anemii hemolitycznej
75
Sferocytoza wrodzona - testy diagnostyczne
Test oporności ↓ Test EMA - wykrywa defekty cytoszkieletu --> znaczny ↓
76
Rozpoznanie - sferocytoza wrodzona
*Cechy hemolizy *Sferocyty *Wywiad rodzinny *Wykluczenie innych przyczyn anemii hemolitycznej
77
Powikłania - sferocytoza wrodzona - kiedy
infekcje ciąża niedobór kw foliowego
78
Powikłania - sferocytoza wrodzona - przełomy
Hemolityczny *nasilenie hemolizy przez infekcje Aplastyczny *zahamowanie erytropoezy w przebiegu zakażenia parwowirusem B19 Megaloblastyczny *czasem gdy brak kw foliowego
79
Leczenie - sferocytoza wrodzona
Kw foliowy KKCz - gdy przełom hemolityczny Splenektomia (szczepienie na S.pneumoniae, N. meningitidis, H. influenzae >=2/3 tyg wczesniej)