3.2 Artrose Flashcards
Wat is de incidentie van artrose?
Bijna 1.5 miljoen mensen met artrose
Hoge prevalentie van artrose bij lager opgeleiden
Wat zijn de kosten voor de gezondheidszorg van artrose?
1.2 miljard euro
1.8% van de totale kosten van de gezondheidszorg in NL
Vanaf welke leeftijd neemt artrose toe?
45-50 jaar
Wat is de ziektelast van artrose in DALY’s?
165.800
Hoe gaat de pathofysiologie van artrose?
1) Verlies van gewrichtskraakbeen
2) Ombouw van het onder kraakbeen liggend (Subchondraal) bot
3) Ontsteking van synoviale membraan (Synovitis)
4) Gewrichtspijn na belasting, stijfheid en bewegingsbeperking
Verminderde belastbaarheid en pijn
Wanneer wordt de diagnose artrose overwogen?
1) Leeftijd 45 jaar of ouder
2) Aan activiteiten gerelateerde kniepijn
3) Geen of kortdurende ochtendstijfheid (<30 minuten)
Wanneer is artrose waarschijnlijk?
Artrose waarschijnlijk bij:
- Opstartpijn en -stijfheid d.w.z. pijn en stijfheid na inactiviteit (Bijvoorbeeld na slapen, lang zitten)
- Verminderde flexie of extensie
- Crepitaties bij het bewegingsonderzoek
- Gevoeligheid van de gewrichtsspleet
- Benigne verbreding van het gewricht
Hoe is de diagnostiek van de heup- of knieartrose in de 1e of 2e lijn?
Diagnose op basis van anamnese en lichamelijk onderzoek en ZONDER beeldvormend onderzoek als de patiënt:
- >45 jaar
- Aan activiteiten gerelateerde pijn in het heup- of kniegewricht heeft
- Geen of kortdurende (<30 minuten) heup- of kniegewricht gerelateerde ochtendstijfheid heeft
Beeldvormend onderzoek is dan niet zinvol of noodzakelijk
Wanneer wordt er wel beeldvormend onderzoek gedaan bij artrose?
- Atypische presentatie
- Onverwacht snelle progressie of verandering in het patroon van de klachten
- In het kader van indicatiestelling voor een gewrichtsvervangende prothese
50% van de patiënten met radiologische artrose heeft geen pijn
Wat zijn de oorzaken van artrose?
Primaire/Idiopathische artrose: Oorzaak is niet duidelijk
Secundaire artrose:
- Trauma
- Infectie
- Gewrichtsafwijkingen
- Stollingsstoornis
- Jicht
- Reumatoïde artritis
Risico toename bij: Overgewicht, trauma, leeftijd
Wat is de samenstelling van kraakbeen?
Suikerketens (GAGs):
- Proteoglycaan bindt aan hyaluronzuur en vormt een netwerk met collageen
- GAGs zijn negatief geladen en trekken water aan
- Kraakbeen is 80% water
Collageen (Voornamelijk type 2, 60%)
Chondrocyten (<5% volume)
Wat is de functie van kraakben?
- Glad oppervlak (Lage wrijvingsweerstand)
- Schok dempen
- Verdelen van de belasting over subchondraal bot
Wat gebeurd er met kraakbeen bij artrose?
- Hyalien kraakbeenschade
- Falen reparatiemechanismen
- Subchondrale bot-veranderingen
- Inflammatoire processen
- Morfologische veranderingen van OA synovium (Synovitis)
- Belastbaarheid omlaag
- Pijn en bewegingsbeperking
- Verlies van GAGs
Wat zijn de risicofactoren van artrose?
Niet modificeerbare risicofactoren:
- Leeftijd
- Vrouwen
- Genetisch: Collageen II, HLA B27
Modificeerbare RF:
- Overgewicht en obesitas (Onset en progressie van met name knieartrose, maar ook heup en handartrose)
- Trauma: Intra-articulaire fracturen, ligament letsels, meniscus, kraakbeen
- Infectie: Direct effect op kraakbeen (Chondrolyse)
- Beroep: Knielen, tillen, draaien
- Sportbelasting
Roken is geen risicofactor
Hoe wordt knieartrose behandeld bij mensen met obesitas?
- Gewichtsverlies
- Combineren met oefentherapie
- Bij patiënten met overgewicht en obesitas ter verbetering van het functioneren
- 5 kg of 5% gewichtsverlies in 30 maanden periode reduceert de kans op het ontstaan van knieartrose in de middelbare en obese vrouwen
Welke röntgenafwijkingen zijn er zichtbaar bij artrose?
- Gewrichtsspleet versmalling
- Osteofytvorming
- Subchondrale cystevorming
- Subchondrale sclerosis
- Deformatie
- Standsverandering
Wat is de Kellgren en Lawrence classificatie van artrose?
Graad 0: Geen artrose
Graad 1: Mogelijk gewrichtsspleet versmalling en osteocyten
Graad 2: Zeker gewrichtsspleet versmalling, osteofyten en matige sclerose
Graad 3: Duidelijke gewrichtsspleet versmalling, osteofyten, enige sclerose en cystevorming, deformiteit
Graad 4: Ernstige gewrichtsspleet versmalling, sclerose, cysten, duidelijke deformiteiten en grote osteofyten
Wat is de incidentie van heupartrose bij sporters?
Er is een verband tussen sport en heupartrose
Meer sporten -> Meer artrose
Wat is de incidentie van knieartrose bij sporters?
Verhoogde incidentie
- Meer patellofemorale artrose bij langeafstandlopers en gewichtheffers
- Meer tibiofemorale artrose bij tennisspelers en voetballers
Belangrijke oorzaak voor artrose: Trauma
- Meniscus
- Voorste kruisbanden
- Kraakbeen
Dus: Probeer blessures te voorkomen
Wat zijn de doelen bij de behandeling van artrose?
1) Voorlichting patiënt, familie en omgeving
2) Verminderen van de pijn en stijfheid
3) Behouden/verbeteren gewrichtsmobiliteit
4) Beperken lichamelijke handicaps
5) Behouden/verbeteren kwaliteit van leven
Wat is de niet-farmacologische behandeling van artrose?
- Voorlichting
- Gewichtsverlies
- Aanpassen belasting
- Oefentherapie/fysiotherapie
- Voorkomen piekbelasting
- Trainingsprogramma
- Hulpmiddelen: Brace, stok, steunzolen
Operatie pas bij invaliderende klachten die niet reageren op conservatieve therapie
Wat is de farmacologische behandeling van artrose?
- Paracetamol (Start 4x daags 2 tabletten)
- Topicale pijnstilling (Zalf voltaren-gel, capsaicine)
- NSAIDs
- COX-2 remmers
- Injecties (Pijnstiller, corticosteroïden, hyaluronzuur)
Bij tijdelijke opvlamming van klachten:
- Corticosteroïden injectie 1e keus
Voor langere termijn valt een behandeling met hyaluronzuur te overwegen
Wat zijn de operatieve behandelingen voor artrose?
- Gewrichtssparend
- Gewricht verstijven (Arthrodese)
- Gewricht verwijderen (Resectie arthroplastiek)
- Gewrichtsvervangend (Prothese)
