2.10 Kristalartropathie

Question 1

Wat is jicht (Artritis urica) en wat is de prevalentie en de verschillende stadia hierbij?

Answer 1

Klinisch syndroom veroorzaakt door een ontstekingsreactie op uraatkristallen.
Prevalentie: Mannen 0.5-2.8%, Vrouwen 0.1-0.6%

Verschillende stadia:
1) Asymptomatische hyperuricaemie (Is geen jicht)
2) Acute jicht (Meestal mono-artritis)
3) Chronische jicht (Meestal polyarticulair)

Question 2

Wat is de pathogenese van jicht?

Answer 2

Purinen (Uit dieet of purinezuursynthese) worden omgezet in urinezuur. Urinezuur wordt 1/3 door de maag/maagdarmkanaal en 2/3 door de nieren uitgescheiden

Als er teveel urinezuur is wordt dit omgezet tot uraatkristallen. Deze kunnen neerslaan in de gewrichten en kan er ontsteking ontstaan

Question 3

Wat is het klinische beeld van acute jichtaanvallen monoarticulair en polyarticulair (Waar zit het meestal)?

Answer 3

90% is monoarticulair:
- MTP-I
- Wreef
- Enkels
- Knieën
- Polsen
- Cave bursa olecrani/DIP met heberden

10% polyarticulair

Question 4

Wat zijn de symptomen van acute jichtaanval?

Answer 4

• Koorts tot 40 graden
• Leukocytose
• CRP verhoogd
• BSE verhoogd
• Urinezuurconcentratie in serum soms verlaagd self-limiting

Question 5

Wat is het klinische beeld van chronische jicht?

Answer 5

• Chronische artritis (Polyarticulair)
• Tophi (Gewrichten, weke delen)
• Progressieve gewrichtsdestructie -> Handicap

Question 6

Wat is de diagnose van jicht?

Answer 6

Klinische beeld:
- Aantonen van uraatkristallen in gewricht of tophus
- Serum urinezuur
- Röntgenonderzoek

Question 7

Wat zijn de oorzaken van hyperuricaemie (Te hoge urinezuurspiegels)?

Answer 7

• Verminderde renale excretie (90%)
• Overproductie urinezuur (10%)

Question 8

Wat zijn de oorzaken van verminderde secretie van urinezuur (90%)?

Answer 8

• Idiopathisch
• Nierinsufficiëntie
• Medicatie (Diuretica, ciclosporine, tuberculostatica)
• Alcohol abusus
• Hypothyreoïdie/hyperparathyreoïdie
• Acidose

Question 9

Wat zijn de oorzaken van verhoogde productie van urinezuur (10%)?

Answer 9

• Aangeboren enzymdefecten
• Behandeling van myeloproliferatieve maligniteiten
• Purinerijk dieet
• Alcohol abusus
• Idiopathisch

Question 10

Wat is de behandeling van een acute jichtaanval?

Answer 10

• Rust
• Ijspakkingen
• NSAIDs of prednisolon stootkuur
• Colchicine 2-3 dd 0.5 mg
• Intra-articulaire corticosteroïden
• IL-1 receptor antagonist (Canakunimab, anakinra)

Question 11

Wat zijn de indicaties voor urinezuur verlagende therapie?

Answer 11

• > 3 aanvallen per jaar
• Tophi (Knobbeltjes onder de huid van ophopingen uraatkristallen)
• Erosieve schade

Question 12

Wat is urinezuur verlagende therapie?

Answer 12

Xanthine-oxidase remmers:
- Allopurinol -> 1e keus
- Febuxostat

Benzbromaron
Krystexxa

Question 13

Wat zijn de kenmerken van Allopurinol?

Answer 13

Remt productie van urinezuur
Indicatie: 1e keus van urinezuur verlagende therapie
Contra-indicatie: Overgevoeligheid, acute jichtaanval

Interacties:
- Azathioprine
- Theofylline
- Orale anticoagulantia
- Chloorpropamide
- Ciclosporine

Question 14

Wat zijn de kenmerken van Benzbromaron?

Answer 14

Bevordert de uitscheiding van urinezuur
Indicatie: Indien Allopurinol niet kan worden verdragen of niet werkzaam is
Goede therapie bij low-secretors
Conra-indicaties: Uraatstenen, kreatineklaring <50 ml/min of acute jichtaanval

Interacties:
- Pyrazinamide
- Orale anticoagulantia

Question 15

Wat zijn de bijwerkingen van Benzbromaron en Allopurinol?

Answer 15

Tijdens 1e halfjaar van therapie toename van frequentie van jichtaanvallen
- Begin met een lage dosis
- Pas dosis Allopurinol aan, aan de lever en nierfunctie
- Combineer met colchicine en eventueel met NSAIDs

Question 16

Wat is CPPD?

Answer 16

Ook wel pseudojicht, chondrocalcinose

Question 17

Wat zijn de kenmerken van CPPD?

Answer 17

• Acute artritis op basis van calcium-pyrofosfaatkristallen
• Meest frequent bij bejaarde vrouwen
• Vaak bij pre-existente artrose/chondrocalcinose
• Provocerende factor -> Lichamelijke stress
• Minder vaak -> Chronische artropathie

Question 18

Wat is de pathofysiologie van CPPD?

Answer 18

Productie van anorganisch pyrofosfaat door energie-producerende reacties in het lichaam. Pyrofosfaat wordt door fosfatasen omgezet tot ionen.

Soms slaat pyrofosfaat neer als een onoplosbaar calciumzout (Calciumpyrofosfaat) -> Vooral in het geval van kraakbeenafwijkingen.
Bij trauma of lichamelijke stress komen de op kraakbeen neergeslagen kristallen vrij in het gewricht door ‘shedding’ -> Artritis

Question 19

Wat zijn de kenmerken van chondrocalcinose?

Answer 19

Radiodiagnostische bevinding: Zichtbare depositie van calciumzout in of op intra-articulair kraakbeen

Komt vaker voor bij toenemende leeftijd:
- <50 jaar: 1%
- 65-74 jaar: 15%
- >84 jaar: 40%

Question 20

Wat is het klinische beeld van CPPD?

Answer 20

• In 90% monoartritis, 10% polyarticulair
• Klinische acute artritis niet te onderscheiden van jicht
• Symptomen zijn vaak rood, warm gewricht die pijnlijk is met koorts
• Meestal zijn de knieën, schouders, ellebogen en polsen aangedaan

Question 21

Hoe wordt de diagnose van CPPD vastgesteld?

Answer 21

• Klinisch beeld
• Aantonen van calciumpyrofosfaat kristallen in het gewricht
• Röntgenonderzoek (Chondrocalcinose)

Question 22

Wat is de behandeling van CPPD?

Answer 22

• Rust
• Ijsapplicatie
• NSAID/prednisolon
• Colchicine
• Intra-arterieel injectie met steroïden

NB: Asymptomatische condrocalcinose hoeft geen behandeling