2A2 week 13 HC 1 & 2 Evidence based medicine Flashcards
Welke farmacologische voorwaarden zijn er?
- Werking vs bijwerking
- Toediening/dosering
Wat is de farmacodynamiek?
Effect van medicijn op het lichaam
- Specificiteit: voldoende therapeutische bandbreedte
Wat zijn de klassieke bindingsplaatsen?
Small molecules: receptoren, enzymen, ionkanalen en transporter eiwitten
- Goede opname, wisselende specificiteit
Wat zijn de niet klassieke bindingsplaatsen?
Cytoskelet, DNA en RNA
Wat zijn kenmerken van RNA en antibodies?
RNA: slechte opname, hoge specificiteit
Antibodies: matige opname, hoge specificiteit
Wat is farmacokinetiek?
Effect van lichaam op medicijn
- Opname, biologische beschikbaarheid, halfwaardetijd
- Bepalen de dosering
Wat zijn organisatorische voorwaarden?
- Industrie: financiën, marktgericht, biochemische expertise
- Academie: volksgezondheid, klinische expertise
Hoe verloopt het proces van evidence based medicine?
- Therapeutisch concept: op welke ziekte richten we ons?
- Target selectie
- Target validatie
- Lead finding
- Lead optimization: chemische modificatie (4-5 jaar)
- Preklinische fase
- Klinische fase: fase I-III studies
- Goedkeuring
Wat is target selectie?
Identificeren mechanisme/bindingsplaats ziekte
- Genomics, proteomics, NGS
Wat is target validatie?
Met transgene of knockout cellen of dieren gevonden gen valideren
Wat is lead finding?
Een passend middel vinden uit small molecule library
- High throughput screening: gerobotiseerde compound profiling
- Duurt 4-5 jaar
Wat zijn voor- en nadelen van antibodies?
+ Zeer specifiek, minder kans op bijwerkingen, sterk groeiende mogelijkheden
- Oraal slecht of niet beschikbaar, immuunreactie dempt efficiëntie
Wat gebeurt er in de preklinische fase?
Diermodellen in academische setting
- Farmacokinetische factoren bepalen
- Effectiviteit en toxiciteit bepalen
- Duurt 4-5 jaar
Hoe wordt chemotherapie gedoseerd?
- Obv lichaamsopppervlak (mg/m^2)
- Capecitabine: fixed dose
Hoe wordt hormoontherapie gedoseerd?
Vaste dosering
- vooral oraal, soms sc/im
Hoe wordt targeted therapie gedoseerd?
Vaste dosering
- orale toediening
Waaruit bestaat het medicijn metabolisme?
- Fase 1: oxidatie/reductie door CYP450
- Fase 2: conjugatie door UGT
Waarvan hangt de blootstelling aan een medicijn af?
Lichaamskenmerken, genetische factoren, lifestyle, orgaanfunctie, co-medicatie, lichaamsoppervlakte maten, ziekte gerelateerd
Welke genetische factoren hebben invloed op blootstelling aan een medicijn?
- DPYD bij fluoropyrimidines: heterozygoot 50% dosisreductie, homozygoot contra indicatie
- UGT1A1 bij irinotecan: homozygoot 30% dosisreductie
- CYP2D6 bij tamoxifen
- CYP3A4 bij tyrosine kinase remmers
Wat is een voorbeeld van co-medicatie?
SRI paroxetine remt CYP2D6
Hoe wordt tamoxifen verwerkt?
Omgezet in actiever endoxifen door CYP2D6 en CYP3A4
Welke lifestyle gewoonten hebben invloed op blootstelling aan medicatie?
- Grapefruit remt CYP3A4
- Hoog vet ontbijt zorgt voor betere opname, maar meer spreiding
- Roken induceert CYP1A
- Kruiden en supplementen
Hoe kun je blootstelling aan medicatie meten?
Therapeutic drug monitoring: geneesmiddelspiegels meten
Hoe worden monoklonale antilichamen gedoseerd?
Dosering in mg/kg
- endogeen IgG ipv CYP enzymen
Hoe wordt immunotherapie gedoseerd?
Fixed dose (80 kg) ipv eerst mg/kg
- Verdubbeling doseringsinterval
Hoe wordt geprobeerd overdosering van immunotherapie te beperken?
- Dosis aanpassen
- Behandelduur inperken
