12.3 Neurogene blaasdisfuncties

Question 1

Wat zijn de functies van de blaas?

Answer 1

• Mictiecyclus: Vulfase, ledigingsfase
• Lage druk reservoir

Question 2

Hoe werkt de blaas?

Answer 2

Coördinatie tussen detrusor en sphincter
- M. detrusor: parasympatisch
- Urethrale sphincter: Somatisch

Question 3

Hoe gaat de innervatie van de blaas?

Answer 3

Komt uit:
- Cortex (Timing)
- Pons/PMC (Coördinatie)
- Sacraal Mictie Centrum (SMC) -> Versterking en fijnafstelling

Als de blaas zich vult ontstaat er rek op de m. detrusor. De mechanoreceptoren in de detrusor en blaaswand worden gestimuleerd. Er ontstaat een signaal die naar de pons (PMC) gaan en komt het in de cortex die weer via de pons naar het sacrale mictiecentrum gaan. Blaas wordt dan tot contractie gebracht
- Sphincter ontspant (Geïnnerveerd door de n. pudendus) en de detrusor spant aan (Geïnnerveerd door n. pelvicus)

Question 4

Wat is een suprapontiene laesie en wat voor invloed heeft het op de blaasfunctie?

Answer 4

• Laesie ter hoogte van de cortex
• Spastische blaas/overactieve detrusor -> Urge incontinentie

Question 5

Wat is een supranucleaire dwarslaesie en wat is het effect op de blaasfunctie?

Answer 5

• Laesie tussen pons en SMC
• Spastische blaas en discoördinatie

Question 6

Wat is een infranucleaire dwarslaesie?

Answer 6

• Laesie perifeer van het SMC
• Slappe, grote blaas

Question 7

Wat zijn de gevolgen van een infranucleaire dwarslaesie?

Answer 7

• Slappe blaas leidt tot urine retentie
• Urineretentie gevolgen -> Overloop incontinentie, UWI’s, stuwing van de nier
• Stuwing van de nier leidt tot verminderde nierfunctie

Question 8

Wat zijn de gevolgen van een supranuleaire dwarslaesie?

Answer 8

Stugge overactieve blaas leidt tot verhoogde druk in de blaas en spierhypertrofie. Dit leidt weer tot stuwing, spierhypertrofie en een verminderde nierfunctie

Overactieve sluitspier leidt tot verhoogde druk in de blaas en reflux wat zorgt voor verminderde nierfunctie
UWI’s leiden tot reflux nefropathie wat leidt tot verminderde nierfunctie

Question 9

Wat is een neurogene blaas?

Answer 9

Een blaascontroleprobleem heeft dat wordt veroorzaakt door een letsel of door een ziekte van de zenuwen, ruggenmerg of hersenen

Question 10

Wat zijn de oorzaken van een neurogene blaas bij kinderen?

Answer 10

• Sluitingsdefecten neurale buis (MMC -> Spina bifida)
• Anorectale malformaties
• Tethered Cord Syndroom (TCS)
• Traumatische/iatrogene dwarslaesie
• Myelitis transversa, multipele sclerose
• Cerebral palsy
• Grote chirurgie in kleine bekken

Question 11

Wat zijn de kenmerken van MMC?

Answer 11

• Spina bifida
• Sluitingsdefect neurale buis
• Meestal lumbosacraal
• Frequentie 3:1000
• Multifactorieel

Question 12

Wat voor stoornissen aan de blaas en sluitspier is er bij een kind met MMC?

Answer 12

Blaas:
- Overactief
- Hypocontractiel
- Stug, niet rekbaar
- Reflux

Sluitspier:
- Overactief, aangespannen
- Slap, open

Question 13

Hoe zit het met blaasfunctiestoornissen bij Multipele Sclerose (MS)?

Answer 13

• Vlekkerig beeld
• Vorm blaasfunctiestoornis is afhankelijk van waar de actieve haarden van MS zitten - Komt uiteindelijk altijd neer op nierfunctiestoornissen

Question 14

Waar wordt er op gelet bij het lichamelijk onderzoek bij blaasdisfunctie?

Answer 14

• Ruggenmergafwijkingen zoals een scheve bilnaad
• Haargroei
• Niet aangelegd sacrum
• Appendix

Question 15

Wat voor diagnostiek wordt er gedaan bij een blaasdisfunctie?

Answer 15

• Onderzoek naar de urine
• Echografie
• Blaasdagboek
• Nierfunctie
• (Video-)Urodynamisch Onderzoek (VUDO)

Question 16

Wat kan er met VUDO worden gemeten?

Answer 16

• Capaciteit van de blaas
• Instabiele blaas
• Detrusor sfincter dyssynergie
• Residu na mictie
• Uroflow
• Lekdruk (LPP <40 cm H2O
• Vesico urethrale reflux
• Configuratie blaashals
• Morfologie blaaswand

Question 17

Wat is de rol van VUDO?

Answer 17

• Baseline informatie blaasfunctie
• Verandering blaasfunctie kan duiden op verandering neurologische status
• Risicofactoren bepalen

Question 18

Wat is de doel van de behandeling?

Answer 18

• Continentie
• Behoud QoL
• Behoud nierfunctie (Door de blaasdruk te verminderen en preventie UWI’s

Question 19

Wat is de behandeling van neurogene blaasdisfuncties?

Answer 19

Gericht op problemen met mictiefase:
- CIC (Wegwerpkatheters)
- Alpha-blokkers
- TUC/SPC verblijfscatheter
- Neuromodulatie

Gericht op problemen opslagfase:
- Anticholinergica
- Meta mimetica
- Botuline toxin A
- TUC/SPC, neuromodulatie, augmentatie, ileum conduit

Question 20

Hoe gaat de initiatie van de blaascontractie en hoe grijpt anticholinergica en botox hier op in?

Answer 20

ACH komen vrij uit de neuronen en binden op de M3-receptor op de spiercel. Er ontstaat een intracellulaire cascade -> Calcium komt vrij waardoor actine myosine ketens worden geactiveerd waardoor de spiercel activeert

Door calcium verandert polariteit van de cel waardoor nog meer calcium de cel inkomt -> Leidt tot nog meer actine myosine activatie -> Nog meer contractie

Anticholinergica -> Binden aan M3 receptor zodat de normale neurotransmitter niet meer kan binden
Botox zorgt dat acetylcholine niet vrijkomt

Question 21

Wat zijn de bijwerkingen van anticholinergica?

Answer 21

• Troebel zien
• Droge mond
• Obstipatie

Question 22

Wat zijn de resultaten van het gebruik van botox op de blaascapaciteit en incontinentie?

Answer 22

• 9 maanden werkingsduur
• 70% minder incontinentie
• 70% meer blaascapaciteit

Question 23

Als medicatie, botox, katheterisatie niet helpt bij een neurogene blaasstoornis kan er een blaasaugmentatie worden gedaan. Wat is blaasaugmentatie?

Answer 23

Operatie om de blaas te vergroten en de druk te verlagen. Wordt gedaan door een stuk dunne darm te gebruiken. Darmwand is ook rekbaar

Het heeft ook nadelen. De darm is gewend om voedingsstoffen uit de darm te halen -> Hyperglycemische acidose -> Verzuring bloed
Kan ook tot nierstenen leiden en blaaskanker

Question 24

Als medicatie, botox, katheterisatie niet helpt bij een neurogene blaasstoornis kan er een appendico-vesico-stomie worden gedaan. Wat is appendico-vesico-stomie?

Answer 24

Katheteriseerbaar stoma
Er wordt een appendix hiervoor gebruikt. Het kan enerzijds de navel in en anderzijds in de blaas. Kan via de navel worden gekatheteriseerd.
Als de appendix ontbreekt kan er ook de dunne darm voor worden gebruikt (Monti-stoma)

Question 25

Wat is een indiana-punch?

Answer 25

Blaasvervanging

Question 26

Wat is Bricker behandeling?

Answer 26

Ileumconduit
Bij de methode van Bricker wordt de urine via urineleiders en een stukje dunne darm, dat als een stoma in de huid is gehecht, naar buiten vervoerd

Question 27

Wat is de nazorg van augmentatie en wat zijn de gevolgen?

Answer 27

• Hyperchloremische acidose
• Vitamine B deficiëntie
• Vlokkenproductie
• Blaasstenen
• Persisterende incontinentie
• Kanker (Adenocarcinoom)
• Cave: Perforatie geaugmenteerde blaas (!)