Week 14 HC 1 Diagnostiek chronische nierinsufficiëntie Flashcards
Op welke 2 manieren kan de creatinine worden bepaald?
- Jaffé methode (picrinezuur)
- Enzymatische methode (chemie: serum, plasma, bloedgas: volbloed)
Hoe werkt de klassieke kinetische Jaffé reactie en wat zijn de nadelen?
Bij deze methode gaat het om de omzetting van creatinine met behulp van picrinezuur en NaOH (zorgt voor alkalisch milieu). Zorgt voor een kleurvorming in de tijd wat gemeten kan worden.
Nadelen van Jaffé bepaling: Interferentie met meer dan 50 chroomgenen
1. Positieve interferentie (foutief verhoogd)
- Ketonen (aceton, acetoacetaat), reageren direct met picrinezuur
- Cefoxitine, reageert direct met picrinezuur
- Hoog totaal eiwit (met name multiple myeloom
- Hyperglycaemie, isovorm glucose reageert direct
2. Negatieve interferentie (foutief verlaagd)
- Hyperbilirubinemie (voorloper van bilirubine zorgt voor verlaging lichtabsorptie bij 520 nm
Advies gebruik van enzymatische methode
Hoe werkt de enzymatische methode bij het bepalen van creatinine en wat zijn de voordelen?
Afbeelding 75
Voordelen zijn:
- Beter te gebruiken in bepaalde patientgroepen (DM type I patiënten (ketose, extreme hyperglycemie)
- Betere specificiteit (minder fout-positieven)
Geen interferentie door betonzuren, hoog total eiwit, hyperglycemie - Betere sensitiviteit (minder fout-negatieven)
Minder (maar nog wel aanwezige) interferentie door hyperbilirubinemie
Wat zijn aandachtspunten bij de interpretatie van kreatinine?
Verlaagde kreatinine:
- Lage spiermassa
- Malnutritie
- Interferentie door bilirubine
- Gentamycine, cefalosporine
Verhoogde kreatinine:
- Nierinsufficientie
- Hoge spiermassa (topsporters, bodybuilders)
- Creatinine supplementen, anabole steroiden
- Dieet met veel vlees
- Spierafbraak
- Hoge koorts
Wat zijn algemene nadelen van het gebruik van creatinine als parameter?
- De creatininewaarde is afhankelijk van leeftijd, geslacht, spiermassa, en etniciteit
- Creatinine wordt voor een (heel klein) deel gesecreteerd door de tubili. Dit kan leiden tot een overschatting van de nierfunctie bij sterk afgenomen glomerulaire filtratie
- Bacteriën breken creatinine af in het geval dat urine voor een langere tijd in aanwezigheid is van een kamertemperatuur
Hoe verloopt de analyse van urine?
- Visualiseren: precipitatie zouten bij KT of 4C
- Macrosopisch: kleur, geur
- Chemische beoordeling: dipstick, chemieapparaat
- Microscopische beoordeling: cellen, cylinders, kristallen
Naar welke onderdelen kan worden gekeken bij semi-kwantatieve analyse van urine?
- Urobilinogeen
- Glucose
- Bilirubine
- Ketonen
- Soortelijk
- Gewicht bloed
- pH
- Eiwit
- Nitriet
- Leukocyten
Welke 3 klasse zijn er bij proteïnurie?
‘Lekkage’ van eiwitten die vervolgens terechtkomen in de urine. Classificatie:
1. Tubulaire proteïnurie
2. Overflow proteïnurie
3. Glomerulaire proteïnurie
Wat is tubulaire proteïnurie?
- Lage sensitiviteit met dipstick
- Filtratie door glomerulus
- Echter geen reabsorptie in de proximale tumulus
- Laag-moleculaire eiwitten:
MW < 25 kDa
Alfa1-microglobuline
Beta2-microglobuline
Lysozyme
Vrije lichte ketens (Bence Jones, MM)
Aminozuren
Wat is overflow proteïnurie?
- Productie van grote hoeveelheden laag-moleculaire eiwitten door ‘ziekteproces’
- Glomerulaire filtratie
- Echter reabsorptiecapaciteit proximale tumulus schiet tekort
- Tubulo toxische nefropathie is risico
- Ziekteprocessen:
Multiple myeloom (vrij lichte ketens, Bence-Jones eiwitten)
Acute myeloid leukemie (lysozyme uit onder andere neutrofiele granulocyten)
In vivo hemolyse (hemoglobine)
Rhabdomyolyses (myoglobine) (spierafbraak)
Wat is glomerulaire proteïnurie?
- Fysiologisch: glomerulie zeer efficiënt om hoog-moleculair eiwit verlies te voorkomen
- Selectiviteit op basis van grootte (25 kDA) en lading
- Albumine (65-70 kDa) meest abundante eiwit in het bloed
- Wordt bijna niet gefilterd door glomeruli
- Albumine wat toch wordt gefilterd, wordt geresorbeerd door proximale tubili
- Slechts 0,0008% van het gefilterde albumine komt in urine terecht
Afbeelding 76
Wat is belangrijk om op te letten bij de interpretatie van proteïnurie met een dipstick?
Fout-positief:
- pH > 7,0
- Ernstige hematurie
- Hoog soortelijk gewicht (>1,030 kg/L)
- Oxiderende stoffen (chloorhexidine, H2O2)
- Fenazopyridine (pijnbestrijding urinewegen)
Fout-negatief
- Sterk verdunde urine
- Eiwitverlies anders dan albumine
Hoe verloopt de sediment analyse van urine?
- Een goed gemengde urine wordt gecentrifugeerd en een druppeltje van het sediment wordt op objectglaasje gedaan en afgedekt met dekglaasje
- Vergroting 10x10 (overzicht), 10x40 (detail)
Naar welke cellen kan worden gekeken bij de sediment analyse van urine?
- Cellen: Ery’s, Leuko’s, epitheel, bacterien, gist, parasieten, spermatozoa
- Cylinders: Eiwit ‘afgietsels’ van tubili (met name lis van Henle), Tamm-horsfall-eiwit (uromoduline)
- Gevulde cylinders: Pathologisch, gevuld met ery’s, leuko’s, bacteriën of korrels, vet, bilirubine, etc.
- Lege cylinders: Niet-pathologsich, hyaline, was
Erytrocyten: kapot is uit urinewegen, anders uit bloed
Hyalinecylinders: dehydratie, koorts, inspanning
Korrelcylinder: parenchymziekte, dehydratie
Hoe kan de GFR berekend worden?
Dit kan worden gedaan met behulp van de creatinineklaring:
GFR = (UxV)/P
P = plasmaconcentratie van creatinine
V = urinevolume per 24 uur
U = urineconcentratie van creatinine
UxV = constant als patient in steady state is
eGFR is de geschatte waarde (e is estemated in steady state (als het in de tekst staat van de tentamenvraag))
Cockcroft-Gault (corrigeert voor serum kreatinine - leeftijd - gewicht - geslacht)
MDRD/CKD-EPI (corrigeert voor serum kreatinine - leeftijd - geslacht)
