Porfiryny i barwniki żółciowe Flashcards
Jaką budowę mają prorfiryny?
związki cykliczne, zbudowane z czterech pierścieni pirolowych połączonych mostkami metioninowymi
Jaką charakterystyczną właściwość mają porfiryny?
tworzą kompleksy z jonami metali
Co określamy mianem porfiryn typu I?
porfiryny z całkowicie symetrycznym ułożeniem podstawników
Jak nazywamy porfiryny, które w pierścieniu IV mają odwróconą kolejność podstawników?
porfiryny typu III
Co jest bezpośrednim prekursorem hemu?
protoporfiryna IX
Do którego typu porfiryn należą hem i protoporfiryna IX?
typ III
Z jakich wyjściowych związków chemicznych syntetyzowany jest hem?
z bursztynylo-CoA i glicyny
Co jest produktem kondensacji bursztynylo-CoA i glicyny?
kwas α-amino-β-ketoadypinowy
Co jest niezbędne by mogło dojść do kondensacji glicyny z bursztynylo-CoA?
aktywacja glicyny przez fosforan pirydoksalu
Co się dzieje z powstającym kwasem α-amino-β-ketoadypinowym?
ulega natychmiastowej dekarboksylacji do ALA (kwas δ-aminolewulinowy)
Jaki enzym uczestniczy w kondensacji bursztynylo-CoA i glicyny?
syntaza ALA
Jaki enzym uczestniczy w dekarboksylacji kwasu α-amino-β-ketoadypinowego?
syntaza ALA
Jakie znaczenie ma działanie syntazy ALA i z jakim organem jest ona związana?
kontroluje biosyntezę porfiryn w wątrobie
W jakim przedziale komórkowym zachodzi synteza ALA?
w mitochondrium
Jaką reakcję katalizuje dehydrataza ALA?
2 ALA → porfobilinogen (PBG) + 2 H2O
W jakim przedziale komórkowym ALA ulega kondensacji przy udziale dehydratazy ALA?
w cytozolu
Przez co jest hamowana dehydrataza ALA?
przez ołów
Jaki charakterystyczny pierwiastek zawiera dehydrataza ALA?
cynk
Ile cząsteczek PBG ulega kondensacji?
cztery
Do czego prowadzi kondensacja czterech cząsteczek PBG?
do utworzenia cyklicznego tetrapirolu = porfiryny
Co powstaje w wyniku kondensacji cząsteczek PBG zanim powstanie cykliczny tetrapirol?
łańcuchowy tetrapirol = hydroksymetylenobilan (HMB)
Jaki enzym uczestniczy w przekształcaniu PBG do HMB?
syntaza uroporfirynogenowa I = deaminaza PBG = syntaza HMB
Co się może dziać z powstałym HMB?
1) ulega samorzutnej cyklizacji do uroporfirynogenu I
2) jest przekształcany do uroporfirynogenu III pod wpływem syntazy uroporfirynogenowej III
Co powstaje z HMB w warunkach fizjologicznych w większości przypadków?
uroporfirynogen III
Czy porfirynogeny są barwne?
nie
Dlaczego porfirynogeny nie tworzą barwnych związków?
są połączone mostkami metylenowymi = nie tworzą układu sprzężonych wiązań podwójnych
Co katalizuje utlenianie porfirynogenów do porfiryn?
światło oraz już utworzone porfiryny
Jaką reakcję katalizuje dekarboksylaza uroporfirybogenowa?
uroporfirynogen III → koproporfirynogen III
uroporfirynogen I → koproporfirynogen I
Gdzie przemieszcza się koproporfirynogen III po syntezie?
do mitochondriów
W co jest przekształcany koproporfirynogen III po wniknięciu do mitochondriów i jaki enzym katalizuje tę reakcję?
do protoporfirynogenu III; oksydaza koproporfirynogenowa
W co jest przekształcany protoporfirynogen III powstający w mitochondriach i jaki enzym katalizuje tę przemianę?
protoporfiryna III; oksydaza protoporfirynogenowa
Co jest warunkiem przekształcenia w wątrobie ssaków koproporfirynogenu w protoporfirynę?
obecność tlenu
Na czym polega końcowy etap syntezy hemu i jaki enzym go katalizuje?
wbudowanie żelaza do protoporfiryny; ferrochelataza = syntaza hemowa
W jakim przedziale komórkowym aktywna jest syntaza hemowa?
w mitochondrium
W jakich komórkach organizmu może zachodzić synteza hemu?
zachodzi w większości, ale nie w takich które nie mają mitochondriów = erytrocyty nie syntetyzują hemu
Jakie wyróżniamy izoformy syntazy ALA?
wątrobowa (ALAS1) i erytroidalna (ALAS2)
Czy porfiryny są barwne?
tak
Czy hem i leki wpływają na aktywność ALAS1?
tak
Czy hem i leki wpływają na aktywność ALAS2?
nie
Czym jest pasmo Soreta?
charakterystyczne ostre pasmo odpowiadające silnemu pochłanianiu przy długości fali 400 nm dla wszystkich porfiryn bez względu na rodzaje łańcuchów bocznych
Jaka reakcja jest często wykorzystywana do wykrywania małych ilości porfiryn?
silna fluorescencja (na czerwono) w UV po rozpuszczeniu w mocnych kwasach nieorganicznych lub organicznych rozpuszczalniakach
Do czego prowadzi mała aktywność ALAS2?
anemia (a nie porfiria)
W jaki sposób dziedziczy się porfirie?
autosomalnie dominująco (tylko wrodzona porfiria erytropoetyczna dziedziczona jest w sposób recesywny)
Jakie wyróżniamy główne klasy porfirii ze względu na tkanki których dotyczą?
wątrobowe i eytropoetyczne (szpik kostny)
Jakie wyróżniamy klasy porfirii ze względu na objawy jakie wywołują?
ostre i skórne
Na jakie składowe rozkłada się hemoglobina?
globina (na aa wykorzystywane ponownie), żelazo (wykorzystywane ponownie) i część porfirynową
Gdzie jest rozkładana pozbawiona żelaza część porfirynowa hemu?
w komórkach siateczkowo-śródbłonkowych wątroby, śledziony i szpiku kostnego
Na jaki enzym (poza dehydratazą ALA) może wpływać duże stężenie ołowiu?
ferrochelataza
Czym jest hemina?
utleniona forma hemu
Jakiego enzymu wymaga katabolizm tlenu i obecności jakich związków wymaga ten enzym?
oksygenaza hemowa; NADPH
Co powstaje w wyniku rozerwania pierścienia tetrapirolowego w katabolizmie hemu?
biliwerdyna
Co powstaje z biliwerdyny u ssaków i jaki enzym jest potrzebny do tej przemiany?
powstaje bilirubina pod wpływem reduktazy biliwerdynowej
Jaki kolor ma bilirubina?
żółty
Gdzie jest transportowana powstająca w wyniku katabolizmu hemu bilirubina i w jakiej formie się to odbywa?
bilirubina połączona z albuminą osocza jest transportowana do wątroby
Czy bilirubina jest rozpuszczalna w wodzie?
nie (gdyby była to by nie potrzebowała albuminy do transportu)
Jaką cechę bilirubiny zmienia połączenie z kwasem glukuronowym w wątrobie?
przekształca się do formy polarnej
Jaki enzym katalizuje sprzęganie bilirubiny z kwasem glukuronowym?
UDP-glukuronozylotransferaza bilirubinowa (przenosi glukuronian z UDP-glukuronianu)
Gdzie jest wydzielana bilirubina sprzężona z glukuronianem?
do żółci
Co się dzieje ze sprzężoną bilirubiną po dotarciu do jelita grubego?
enzymy bakteryjne (β-glukuronidazy) usuwają kwas glukuronowy, a flora bakteryjna redukuje barwnik do bezbarwnych związków tetrapirolowych (urobilinogeny)
Jak inaczej możemy określić bilirubinę pośrednią?
wolna = niesprzężona
Dlaczego bilirubina pośrednia wymaga obecności metanolu do reakcji z odczynnikiem diazowym Ehrlicha?
wolna bilirubina jest nierozpuszczalna w wodzie
Jak inaczej możemy określić bilirubinę bezpośrednią?
sprzężona
Dlaczego bilirubina bezpośrednia nie wymaga obecności metanolu do reakcji z odczynnikiem diazowym Ehrlicha?
sprzężona bilirubina jest rozpuszczalna w wodzie
Jakie wyróżniamy typy hiperbilirubinemi w zależności od typu bilirubiny występującej w osoczu?
- hiperbilirubinemia retencyjna = nadmierne wytwarzanie bilirubiny (niesprzężona)
- hiperbilirubinemia zwrotna (zastoinowa) = wtórne wchłanianie bilirubiny do krwi (sprzężona)
Który rodzaj bilirubiny może przenikać BBB i dlaczego?
ze względu na hydrofobowość BBB może przenikać bilirubina niesprzężona
Który rodzaj bilirubiny może pojawić się w moczu?
bilirubina sprzężona
Który rodzaj hiperbilirubinemii może wiązać się z encefalopatią?
hiperbilirubinemia retencyjna
Który rodzaj hiperbilirubinemii może wiązać się z pojawieniem się bilirubiny w moczu?
hiperbilirubinemia zwrotna
Jak wpływa kowalencyjne związanie bilirubiny sprzężonej z albuminą?
wydłuża jej czas półrozpadu = objawy żółtaczki utrzymują się dłużej
Na co wskazuje obecność w moczu bilirubiny sprzężonej i brak urobilinogenu?
żółtaczka mechaniczna śródwątrobowa lub pozawątrobowa
Na co wskazuje obecność w moczu urobilinogenu bez obecności bilirubiny?
żółtaczka hemolityczna (niesprzężona nie przenika do moczu)