Kolokwium III - węglowodany Flashcards

1
Q

Jakie wyróżniamy choroby związane z zaburzeniami przemiany węglowodanów?

A
  • cukrzyca
  • galaktozemia
  • zaburzenia spichrzania glikogenu
  • nietolerancja laktozy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Jak klasyfikujemy węglowodany?

A
  • monosacharydy
  • disacharydy
  • oligosacharydy
  • polisacharydy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Czym są monosacharydy?

A

węglowodany, które nie ulegają hydrolizie do cukrów prostszych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Jak dzielimy monosacharydy ze względu na liczbę atomów węgla?

A
  • triozy (3)
  • tetrozy (4)
  • pentozy (5)
  • heksozy (6)
  • heptozy (7)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Jak dzielimy monosacharydy ze względu na obecność grupy aldehydowej lub ketonowej?

A

aldozy i ketozy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Co powstaje w wyniku redukcji grup aldehydowych lub ketonowych do grup hydroksylowych w monosacharydach?

A

poliole = alkohole cukrowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Czym są disacharydy?

A

produktami kondensacji dwóch jednostek monosacharydowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Czym są oligosacharydy?

A

produktami kondensacji 2-10 jednostek monosacharydowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Czy oligosacharydy są trawione przez enzymy ludzkie?

A

większość z nich nie jest trawiona

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Czym są polisacharydy?

A

produktami kondensacji więcej niż 10 cząsteczek monosacharydów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Jaki jest najważniejszy monosacharyd pod względem biomedycznym?

A

glukoza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Glukoza jest aldozą czy ketozą?

A

aldozą

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Ile izomerów ma glukoza?

A

16

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Co warunkuje przynależność cukru do szeregu L lub D?

A

ustawienie grup -H i -OH wokół atomu węgla przylegającego do końcowego atomu węgla pierwszorzędowego alkoholu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Którą konfigurację ma większość monosacharydów ssaków: L czy D?

A

D

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Co nadaje cząsteczce obecność asymetrycznego węgla?

A

aktywność optyczną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

W jakiej postaci znajduje się większość cząsteczek glukozy w roztworze: furanozowej czy piranozowej?

A

piranozowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Jak nazywamy strukturę pierścieniową aldozy?

A

hemiacetal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

W wyniku reakcji jakich grup powstaje hemiacetal?

A

reakcji grupy aldehydowej z grupą hydroksylową

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Jak nazywa się pierścieniowa struktura ketozy?

A

hemiketal

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

W mieszaninie anomerów alfa i beta przeważa struktura α-glukopiranozy czy β-glukopiranozy?

A

β-glukopiranozy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Czym są anomery?

A

izomery powstałe w wyniku zamiany podstawników przy pierwszym lub anomerycznym atomie węgla

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Czym są epimery?

A

izomery różniące się konfiguracją grup -OH i -H przy 2, 3 lub 4 atomie węgla

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Jakie są najważniejsze pod względem biologicznym epimery glukozy?

A

mannoza i galaktoza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

W jaki sposób powstaje mannoza?

A

w wyniku epimeryzacji 2 węgla glukozy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

W jaki sposób powstaje galaktoza?

A

w wyniku epimeryzacji 4 węgla glukozy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Fruktoza jest aldozą czy ketozą?

A

ketozą

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Gdzie mają znaczenie pentozy?

A

są składnikiem nukleotydów, kwasów nukleinowych i wielu koenzymów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Jakie znaczenie ma D-glukuronian?

A

uczestniczy w tworzeniu glukuronidów i glikozaminoglikanów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Jakie metaboliczne pochodne D-glukuronianu mają znaczenie biologiczne?

A

L-iduronian i L-gulonian

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Jakie znaczenie ma L-iduronian?

A

jest składnikiem glikozaminoglikanów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Jakie znaczenie ma L-gulonian?

A

jest metabolitem szlaku kwasu uronowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Czym są glikozydy?

A

związki powstałe w wyniku kondensacji monosacharydu i drugiego związku, za pośrednictwem grupy hydroksylowej monosacharydu znajdującej się przy anomerycznym atomie węgla

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

W jaki sposób powstaje wiązanie O-glikozydowe?

A

poprzez reakcję grupy hydroksylowej monosacharydu znajdującej się przy anomerycznym atomie węgla z inną grupą hydroksylową

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

W jaki sposób powstaje wiązanie N-glikozydowe?

A

poprzez reakcję grupy hydroksylowej monosacharydu znajdującej się przy anomerycznym atomie węgla z grupą aminową

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Jak nazywamy połączenie, które tworzy wiązanie O-glikozydowe?

A

acetalowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Czym są glikozydy nasercowe?

A

glikozydy, które mają działanie na mięsień sercowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Co jest składnikiem aglikonowym glikozydów nasercowych?

A

steroidy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Jakie działanie ma ouabina?

A

jest inhibitorem pompy sodowo-potasowej w błonach komórkowych

40
Q

Podaj przykład antybiotyku, który jest glikozydem.

A

sterptomycyna

41
Q

Skąd pochodzi ouabina?

A

jest glikozydem naparstincy i strofantusa

42
Q

W czego skład wchodzi D-glukozoamina?

A

w skład kwasu hialuronowego

43
Q

W czego skład wchodzi D-galaktozoamina?

A

w skład chondroityny

44
Q

Jaki antybiotyk zawiera w swym składzie aminocukier?

A

erytromycyna

45
Q

W czego skład wchodzą aminocukry?

A

glikoprotein, ganglikozydów i glikozaminoglikanów

46
Q

Z czego składa się maltoza?

A

O-α-D-glukopiranozylo-(1→4)-α-D-glukopiranoza

47
Q

Z czego składa się sacharoza?

A

O-β-D-fruktofuranozylo-(2→1)-α-D-glukopiranozyd

48
Q

Z czego składa się laktoza?

A

O-β-D-galaktopiranozlylo-(1→4)-β-D-glukopiranoza

49
Q

Czym jest skrobia?

A

homopolimerem glukozowym

50
Q

Jak nazywamy łańcuch α-glukozydowy skrobi?

A

glukozan lub glukan

51
Q

Jakie wyróżniamy dwa główne składniki skrobi i jakie mają znaczenie procentowe?

A
  • amyloza (15-20%)

- amylopektyna (80-85%)

52
Q

Jaką strukturę tworzy amyloza?

A

nierozgałęzioną strukturę helikoidalną

53
Q

Jaką strukturę tworzy amylopektyna?

A

rozgałęzione łańcuchy

54
Q

Ile reszt glukozowych przypada na jedno odgałęzienie amylopektyny?

A

24-30

55
Q

Które atomy tworzą wiązanie pomiędzy resztami glukozowymi w łańcuchach bocznych amylopektyny?

A

1→4

56
Q

Które atomy tworzą wiązanie łączące łańcuch boczny do łańcucha głównego?

A

1→6

57
Q

Jak liczymy indeks glikemiczny?

A

stężenie glukozy we krwi po przeprowadzeniu testu żywnościowego z udziałem skrobi / stężenie glukozy we krwi po spożyciu równoważnej ilości glukozy

58
Q

Jak nazywa się polisacharyd, który jest materiałem zapasowym organizmów zwierzęcych?

A

glikogen

59
Q

Ile reszt α-D-glukopiranozowych przypada na łańcuch boczny w glikogenie?

A

12-14

60
Q

Czym jest inulina?

A

polisacharydm fruktozowym

61
Q

Co powstaje podczas częściowej hydrolizy skrobi?

A

dekstryny

62
Q

Dlaczego błonnik nie jest trawiony w przewodzie pokarmowym wielu ssaków?

A

brak hydrolazy działającej na wiązania β(1→4)

63
Q

Jak nazywa się strukturalny polisacharyd wchodzący w skład pancerza skorupiaków i owadów, występujący również w grzybach?

A

chityna

64
Q

Jaki polisacharyd jest głównym składnikiem podporowym roślin?

A

błonnik = celuloza

65
Q

Czym są glikozaminoklikany?

A

mukopolisacharydy = łańcuchy polisacharydów złożonych, zawierających aminocukry i kwasy uronowe

66
Q

Czym są proteoglikany?

A

cząsteczki białka, do których przyłączone zostały łańcuchy glikozaminolikanów

67
Q

Podaj przykład glikozaminoglikanów.

A
  • kwas hialuronowy
  • siarczan chondroityny
  • heparyna
68
Q

Jakie właściwości nadają glikozaminoglikany innym strukturom?

A

amortyzujące lub poślizgowe

69
Q

Czym są glikoproteiny?

A

białka zawierające rozgałęzione lub nierozgałęzione łańcuchy polisacharydowe

70
Q

Gdzie znajdują się glikoproteiny?

A
  • błony komórkowe
  • wydzieliny błon śluzowych
  • osocze krwi
71
Q

Jak nazywa się integralna glikoproteina błony ludzkich erytrocytów?

A

glikoforyna

72
Q

Co jest substratem początkowym w szlaku kwasu uronowego?

A

glukoza

73
Q

Co jest produktem wyjściowym w szlaku kwasu uronowego?

A

kwas uronowy

74
Q

Gdzie zachodzi szlak kwasu uronowego?

A

w wątrobie

75
Q

Czy podczas szlaku kwasu uronowego wytwarzane jest ATP?

A

nie

76
Q

W co jest przekształcany glukozo-6-fosforan w szlaku kwasu uronowego?

A

w glukozo-1-fosforan

77
Q

Z czym reaguje glukozo-1-fosforan?

A

z UTP (urydynotrifosforan)

78
Q

Co powstaje w reakcji glukozo-1-fosforanu z UTP?

A

UDP-glukoza (urydynodifosfoglukoza)

79
Q

Jakich enzymów potrzeba do przemiany UDP-glukozy do UDP-glukuronianu?

A
  • pirofsforylaza UDP-glukozy

- zależna od NAD+ dehydrogenaza UDP-glukozy

80
Q

Dlaczego u człowieka nie może być syntezowany kwas askorbinowy?

A

brak oksydazy L-gulonolaktonowej

81
Q

Jakie są najważniejsze aminocukry?

A
  • glukozoamina
  • galaktozoamina
  • mannozoamina
  • kwas sialowy
82
Q

Do czego prowadzi wzrost stężenia fruktozy i sorbitolu w soczewce oka w przypadku cukrzycy?

A

zaćma cukrzycowa

83
Q

Jaka cecha sorbitolu jest ważna dla ciśnienia wewnątrzgałkowego?

A

nie dyfunduje przez błony komórkowe

84
Q

Co powstaje z galaktozy pod wypływem reduktazy aldozowej?

A

galaktitol

85
Q

Gdzie może gromadzić się galaktitol?

A

w soczewce oka

86
Q

Kiedy disacharydy mają właściwości redukujące?

A

kiedy przynajmniej jeden węgiel anomeryczny monosacharydu nie jest podłączony wiązaniem glikozydowym z innym monosacharydem

87
Q

Gdzie znajduje się grupa -OH w anomerze alfa?

A

pod płaszczyzną pierścienia

88
Q

Gdzie znajduje się grupa -OH w anomerze beta?

A

nad płaszczyzną pierścienia

89
Q

Na czym polega zjawisko mutarotacji?

A

na przechodzeniu jednej formy

anomerycznej w drugą za pośrednictwem formy łańcuchowej monocukru

90
Q

Jakie znaczenie dla cukrów ma środowisko zasadowe?

A

w środowisku zasadowym rozpada się wiązanie hemiacetalowe

91
Q

Do czego prowadzi nagromadzenie D-sorbitolu?

A

do pęcznienia i uszkodzenia komórek nerwowych

92
Q

W jaki sposób w organizmie żywym powstają estry fosforanowe cukrów?

A

w reakcjach fosforylacji katalizowanych przez kinazy,

w których dawcą ortofosforanu i wymaganej energii ATP

93
Q

Co to jest koniec nieredukujący?

A

ten, na którym znajduje się

monosacharyd, będący pełnym acetalem

94
Q

Co to jest koniec redukujący?

A

ten, na którym znajduje się monosacharyd

z wolną hemiacetalową grupą hydroksylową

95
Q

Czym są aminocukry?

A

pochodnymi monocukrów, w których grupa hydroksylowa w pozycji 2 zastąpiona jest przez grupę aminową