Kolokwium III - węglowodany Flashcards
Jakie wyróżniamy choroby związane z zaburzeniami przemiany węglowodanów?
- cukrzyca
- galaktozemia
- zaburzenia spichrzania glikogenu
- nietolerancja laktozy
Jak klasyfikujemy węglowodany?
- monosacharydy
- disacharydy
- oligosacharydy
- polisacharydy
Czym są monosacharydy?
węglowodany, które nie ulegają hydrolizie do cukrów prostszych
Jak dzielimy monosacharydy ze względu na liczbę atomów węgla?
- triozy (3)
- tetrozy (4)
- pentozy (5)
- heksozy (6)
- heptozy (7)
Jak dzielimy monosacharydy ze względu na obecność grupy aldehydowej lub ketonowej?
aldozy i ketozy
Co powstaje w wyniku redukcji grup aldehydowych lub ketonowych do grup hydroksylowych w monosacharydach?
poliole = alkohole cukrowe
Czym są disacharydy?
produktami kondensacji dwóch jednostek monosacharydowych
Czym są oligosacharydy?
produktami kondensacji 2-10 jednostek monosacharydowych
Czy oligosacharydy są trawione przez enzymy ludzkie?
większość z nich nie jest trawiona
Czym są polisacharydy?
produktami kondensacji więcej niż 10 cząsteczek monosacharydów
Jaki jest najważniejszy monosacharyd pod względem biomedycznym?
glukoza
Glukoza jest aldozą czy ketozą?
aldozą
Ile izomerów ma glukoza?
16
Co warunkuje przynależność cukru do szeregu L lub D?
ustawienie grup -H i -OH wokół atomu węgla przylegającego do końcowego atomu węgla pierwszorzędowego alkoholu
Którą konfigurację ma większość monosacharydów ssaków: L czy D?
D
Co nadaje cząsteczce obecność asymetrycznego węgla?
aktywność optyczną
W jakiej postaci znajduje się większość cząsteczek glukozy w roztworze: furanozowej czy piranozowej?
piranozowej
Jak nazywamy strukturę pierścieniową aldozy?
hemiacetal
W wyniku reakcji jakich grup powstaje hemiacetal?
reakcji grupy aldehydowej z grupą hydroksylową
Jak nazywa się pierścieniowa struktura ketozy?
hemiketal
W mieszaninie anomerów alfa i beta przeważa struktura α-glukopiranozy czy β-glukopiranozy?
β-glukopiranozy
Czym są anomery?
izomery powstałe w wyniku zamiany podstawników przy pierwszym lub anomerycznym atomie węgla
Czym są epimery?
izomery różniące się konfiguracją grup -OH i -H przy 2, 3 lub 4 atomie węgla
Jakie są najważniejsze pod względem biologicznym epimery glukozy?
mannoza i galaktoza
W jaki sposób powstaje mannoza?
w wyniku epimeryzacji 2 węgla glukozy
W jaki sposób powstaje galaktoza?
w wyniku epimeryzacji 4 węgla glukozy
Fruktoza jest aldozą czy ketozą?
ketozą
Gdzie mają znaczenie pentozy?
są składnikiem nukleotydów, kwasów nukleinowych i wielu koenzymów
Jakie znaczenie ma D-glukuronian?
uczestniczy w tworzeniu glukuronidów i glikozaminoglikanów
Jakie metaboliczne pochodne D-glukuronianu mają znaczenie biologiczne?
L-iduronian i L-gulonian
Jakie znaczenie ma L-iduronian?
jest składnikiem glikozaminoglikanów
Jakie znaczenie ma L-gulonian?
jest metabolitem szlaku kwasu uronowego
Czym są glikozydy?
związki powstałe w wyniku kondensacji monosacharydu i drugiego związku, za pośrednictwem grupy hydroksylowej monosacharydu znajdującej się przy anomerycznym atomie węgla
W jaki sposób powstaje wiązanie O-glikozydowe?
poprzez reakcję grupy hydroksylowej monosacharydu znajdującej się przy anomerycznym atomie węgla z inną grupą hydroksylową
W jaki sposób powstaje wiązanie N-glikozydowe?
poprzez reakcję grupy hydroksylowej monosacharydu znajdującej się przy anomerycznym atomie węgla z grupą aminową
Jak nazywamy połączenie, które tworzy wiązanie O-glikozydowe?
acetalowe
Czym są glikozydy nasercowe?
glikozydy, które mają działanie na mięsień sercowy
Co jest składnikiem aglikonowym glikozydów nasercowych?
steroidy
Jakie działanie ma ouabina?
jest inhibitorem pompy sodowo-potasowej w błonach komórkowych
Podaj przykład antybiotyku, który jest glikozydem.
sterptomycyna
Skąd pochodzi ouabina?
jest glikozydem naparstincy i strofantusa
W czego skład wchodzi D-glukozoamina?
w skład kwasu hialuronowego
W czego skład wchodzi D-galaktozoamina?
w skład chondroityny
Jaki antybiotyk zawiera w swym składzie aminocukier?
erytromycyna
W czego skład wchodzą aminocukry?
glikoprotein, ganglikozydów i glikozaminoglikanów
Z czego składa się maltoza?
O-α-D-glukopiranozylo-(1→4)-α-D-glukopiranoza
Z czego składa się sacharoza?
O-β-D-fruktofuranozylo-(2→1)-α-D-glukopiranozyd
Z czego składa się laktoza?
O-β-D-galaktopiranozlylo-(1→4)-β-D-glukopiranoza
Czym jest skrobia?
homopolimerem glukozowym
Jak nazywamy łańcuch α-glukozydowy skrobi?
glukozan lub glukan
Jakie wyróżniamy dwa główne składniki skrobi i jakie mają znaczenie procentowe?
- amyloza (15-20%)
- amylopektyna (80-85%)
Jaką strukturę tworzy amyloza?
nierozgałęzioną strukturę helikoidalną
Jaką strukturę tworzy amylopektyna?
rozgałęzione łańcuchy
Ile reszt glukozowych przypada na jedno odgałęzienie amylopektyny?
24-30
Które atomy tworzą wiązanie pomiędzy resztami glukozowymi w łańcuchach bocznych amylopektyny?
1→4
Które atomy tworzą wiązanie łączące łańcuch boczny do łańcucha głównego?
1→6
Jak liczymy indeks glikemiczny?
stężenie glukozy we krwi po przeprowadzeniu testu żywnościowego z udziałem skrobi / stężenie glukozy we krwi po spożyciu równoważnej ilości glukozy
Jak nazywa się polisacharyd, który jest materiałem zapasowym organizmów zwierzęcych?
glikogen
Ile reszt α-D-glukopiranozowych przypada na łańcuch boczny w glikogenie?
12-14
Czym jest inulina?
polisacharydm fruktozowym
Co powstaje podczas częściowej hydrolizy skrobi?
dekstryny
Dlaczego błonnik nie jest trawiony w przewodzie pokarmowym wielu ssaków?
brak hydrolazy działającej na wiązania β(1→4)
Jak nazywa się strukturalny polisacharyd wchodzący w skład pancerza skorupiaków i owadów, występujący również w grzybach?
chityna
Jaki polisacharyd jest głównym składnikiem podporowym roślin?
błonnik = celuloza
Czym są glikozaminoklikany?
mukopolisacharydy = łańcuchy polisacharydów złożonych, zawierających aminocukry i kwasy uronowe
Czym są proteoglikany?
cząsteczki białka, do których przyłączone zostały łańcuchy glikozaminolikanów
Podaj przykład glikozaminoglikanów.
- kwas hialuronowy
- siarczan chondroityny
- heparyna
Jakie właściwości nadają glikozaminoglikany innym strukturom?
amortyzujące lub poślizgowe
Czym są glikoproteiny?
białka zawierające rozgałęzione lub nierozgałęzione łańcuchy polisacharydowe
Gdzie znajdują się glikoproteiny?
- błony komórkowe
- wydzieliny błon śluzowych
- osocze krwi
Jak nazywa się integralna glikoproteina błony ludzkich erytrocytów?
glikoforyna
Co jest substratem początkowym w szlaku kwasu uronowego?
glukoza
Co jest produktem wyjściowym w szlaku kwasu uronowego?
kwas uronowy
Gdzie zachodzi szlak kwasu uronowego?
w wątrobie
Czy podczas szlaku kwasu uronowego wytwarzane jest ATP?
nie
W co jest przekształcany glukozo-6-fosforan w szlaku kwasu uronowego?
w glukozo-1-fosforan
Z czym reaguje glukozo-1-fosforan?
z UTP (urydynotrifosforan)
Co powstaje w reakcji glukozo-1-fosforanu z UTP?
UDP-glukoza (urydynodifosfoglukoza)
Jakich enzymów potrzeba do przemiany UDP-glukozy do UDP-glukuronianu?
- pirofsforylaza UDP-glukozy
- zależna od NAD+ dehydrogenaza UDP-glukozy
Dlaczego u człowieka nie może być syntezowany kwas askorbinowy?
brak oksydazy L-gulonolaktonowej
Jakie są najważniejsze aminocukry?
- glukozoamina
- galaktozoamina
- mannozoamina
- kwas sialowy
Do czego prowadzi wzrost stężenia fruktozy i sorbitolu w soczewce oka w przypadku cukrzycy?
zaćma cukrzycowa
Jaka cecha sorbitolu jest ważna dla ciśnienia wewnątrzgałkowego?
nie dyfunduje przez błony komórkowe
Co powstaje z galaktozy pod wypływem reduktazy aldozowej?
galaktitol
Gdzie może gromadzić się galaktitol?
w soczewce oka
Kiedy disacharydy mają właściwości redukujące?
kiedy przynajmniej jeden węgiel anomeryczny monosacharydu nie jest podłączony wiązaniem glikozydowym z innym monosacharydem
Gdzie znajduje się grupa -OH w anomerze alfa?
pod płaszczyzną pierścienia
Gdzie znajduje się grupa -OH w anomerze beta?
nad płaszczyzną pierścienia
Na czym polega zjawisko mutarotacji?
na przechodzeniu jednej formy
anomerycznej w drugą za pośrednictwem formy łańcuchowej monocukru
Jakie znaczenie dla cukrów ma środowisko zasadowe?
w środowisku zasadowym rozpada się wiązanie hemiacetalowe
Do czego prowadzi nagromadzenie D-sorbitolu?
do pęcznienia i uszkodzenia komórek nerwowych
W jaki sposób w organizmie żywym powstają estry fosforanowe cukrów?
w reakcjach fosforylacji katalizowanych przez kinazy,
w których dawcą ortofosforanu i wymaganej energii ATP
Co to jest koniec nieredukujący?
ten, na którym znajduje się
monosacharyd, będący pełnym acetalem
Co to jest koniec redukujący?
ten, na którym znajduje się monosacharyd
z wolną hemiacetalową grupą hydroksylową
Czym są aminocukry?
pochodnymi monocukrów, w których grupa hydroksylowa w pozycji 2 zastąpiona jest przez grupę aminową