Kolokwium IV - metabolizm aminokwasów Flashcards
Jaka jest użyteczna forma amoniaku w organizmie człowieka?
NH4+
Jakie organizmy są w stanie przekształcać N2 do NH3?
tylko bakterie azotowe
Jakie bakterie przekształcają NH3 do NO2-?
Nitrosomonas
Jakie bakterie przekształcają NO2- do NO3-?
Nitrobacter
Które organizmy są w stanie przekształcać użyteczną formę amoniaku w aminokwasy i białka?
wszystkie organizmy
Jaką podstawową funkcję pełnią białka w diecie?
dostarczają aminokwasów do syntezy innych białek
Kiedy aminokwasy w organizmie ulegają katabolizmowi w stanie głodu czy po posiłku?
w obu przypadkach
Skąd pochodzą aminokwasy dostępne w puli aminokwasów organizmu?
- białka ustrojowe (ok. 400 g dziennie)
- białka diety (ok. 100 g dziennie)
- synteza aminokwasów endogennych
Do czego wykorzystywane są aminokwasy z puli aminokwasów organizmu?
- białka ustrojowe (ok. 400 g dziennie)
- katabolizm
- synteza związków zawierających azot
Jakie związki zawierające azot mogą być syntetyzowane z puli aminokwasów?
- porfiryny
- kreatyny
- puryny
- pirymidyny
- neurotransmitery
Czy aminokwasy mogą być wykorzystywane jako źródło energii?
tak
Jak dzielimy aminokwasy ze względu na rodzaj produktów, które mogą z nich powstać na drodze katabolizmu?
- ketogenne
- glukogenne
Jaki jest stosunek azotu otrzymywanego z dietą do azotu wydalanego z ustroju?
równoważny, bilans azotowy w przybliżeniu wynosi 0
Kiedy mówimy o dodatnim bilansie azotowym?
gdy więcej azotu jest zatrzymywane niż wydalane
W jakich okresach życia człowieka charakterystyczny jest dodatni bilans azotowy?
dzieciństwo i młodość
W wyniku nasilenia jakich procesów mamy do czynienia z dodatnim bilansem azotowym?
procesy wzrostowe i regeneracyjne tkanek (po urazach i chorobach)
Kiedy mówimy o ujemnym bilansie azotowym?
gdy więcej azotu jest wydalane niż pobierane
W jakich stanach organizmu mamy do czynienia z ujemnym bilansem azotowym?
niedożywienie i choroby wyniszczające (nowotwory, rozległe poparzenia)
Które aminokwasy są endogenne?
- alanina
- asparagina
- asparaginian
- cysteina
- glutamina
- glutaminian
- glicyna
- prolina
- seryna
- tyrozyna
Które aminokwasy są egzogenne?
- arginina
- histydyna
- izoleucyna
- leucyna
- lizyna
- metionina
- fenyloalanina
- treonina
- tryptofan
- walina
Który aminokwas egzogenny jest syntetyzowany w organizmie noworodków i dzieci, ale w ilości niewystarczającej?
arginina
Które aminokwasy są względnie endogenne?
cysteina i tyrozyna
Od obecności jakiego aminokwasu zależna jest synteza cysteiny?
od metioniny
Od obecności jakiego aminokwasu zależna jest synteza tyrozyny?
od fenyloalaniny
Czym jest kwashiorkor?
niedożywienie białkowe = choroba spowodowana niedoborem ilościowym lub/i jakościowym pożywienia (białko, witaminy, pierwiastki śladowe)
W jakim rejonie świata najczęściej występuje kwashiorkor?
dotyczy dzieci w ubogich krajach
Jakie są podstawowe systemy degradacyjne białek w komórkach eukariotycznych?
- szlak lizosomalny
- szlak pozalizosomalny
Czego wymaga szlak lizosomalny do prawidłowego działania?
kwaśnego środowiska
Czego wymaga szlak pozalizosomalny do prawidłowego działania?
ATP
Z jaką strukturą degradującą białka związany jest szlak pozalizosomalny?
z proteasomem
Gdzie w obrębie komórki funkcjonuje pozalizosomalny szlak degradacji białka?
- cytozol
- mitochondria
- siateczka endoplazmatyczna
- aparat Golgiego
- jądra komórkowe
- błony plazmatyczne
Jakie białka są degradowane na drodze szlaku lizosomalnego?
- zewnątrzkomórkowe dostające się do komórki na drodze endocytozy
- wewnątrzkomórkowe, gdy komórka jest poddana silnemu stresowi (np. podczas głodzenia)
Jakie białka są degradowane na drodze szlaku pozalizosomalnego?
- białka strukturalne i konstytutywne
- enzymy regulujące szlaki biosyntetyczne
- białka regulujące przebieg cyklu komórkowego
- czynniki transkrypcyjne
- białka kodowane przez onkogeny i geny supresorowe
- białka biorące udział w odpowiedzi immunologicznej
Co jest produktem deaminacji?
α-ketokawsy i amoniak
Co stanowi główny składnik kamieni nerkowych?
szczawian wapnia (70%)
Jaki enzym odpowiada za deaminację nieoksydacyjną aminokwasów?
dehydrataza serynowo-treoninowa
Jaki enzym odpowiada za deaminację oksydacyjną aminokwasów?
oksydazy D- i L-aminokwasów
Które aminokwasy nie mogą być substratami w reakcjach transaminacji?
lizyna, treonina, prolina i hydroksyprolina
Jaki enzym katalizuje przeniesienie grupy aminowej na pirogronian?
aminotransferaza alaninowa
Jaki enzym katalizuje przeniesienie grupy aminowej na szczawiooctan?
aminotransferaza asparaginowa
Jaki enzym katalizuje przeniesienie grupy aminowej na α-ketoglutaran?
aminotransferaza glutaminianowa
Co jest koenzymem wszystkich aminotransferaz?
fosforan pirydoksalu
Pochodną jakiej witaminy jest fosforan pirydoksalu?
B6
Jak nazywamy sumę reakcji deaminacji i transaminacji?
reakcja transdeaminacji
W jakiej części komórki zachodzi reakcja transaminacji?
w cytozolu
W jakiej części komórki zachodzi reakcja deaminacji?
w mitochondrium
Czy reakcja katalizowana przez dehydrogenazę glutaminianową jest odwracalna?
tak
Do czego w organizmie są wykorzystywane jony amonowe?
- synteza glutaminianu i innych aminokwasów
- synteza glutaminy i nukleotydów
- synteza mocznika
Jaki związek (nie jony amonowe) stanowi pulę nietoksycznego amoniaku w organizmie?
glutamina
W jaki sposób następuje regulacja katalitycznej aktywności syntetazy glutaminowej?
przez modyfikację kowalencyjną (adenylacja i deadenylacja)
Jaki enzym katalizuje reakcje adenylacji i deadenylacji syntetazy glutaminowej?
adenylotransferaza
W jaki sposób następuje rgulacja katalitycznej aktywności adenylotransferazy?
przez modyfikację kowalencyjną (urydylacja i deurydylacja)
Jaki enzym katalizuje reakcje urydylacji i deurydylacji adenylotransferazy?
urydylotransferaza
Co stanowi inhibitor allosteryczny urydylotransferazy?
glutamina
W jakim organie zachodzi cykl mocznikowy?
w wątrobie
Co aktywuje mitochondrialną syntetazę karbamoilofosforanu I?
N-actyloglutaminian
Jakim aminokwasem jest ornityna?
niebiałkowym
Jaki enzym trawiący białka działa w żołądku?
pepsyna
Jakie enzymy trawiące białka działają w jelicie cienkim?
trypsyna, chymotrypsyna, elastaza i karboksypeptydaza
Co powstaje w wyniku działania pepsyny na białka?
peptydy
W jakim miejscu aminopeptydazy hydrolizują wiązania peptydowe?
wiązanie peptydowe, powodujące odczepienie N-końcowych aminokwasów w łańcuchu
W jakim miejscu pepsyna hydrolizuje wiązania peptydowe?
wiązania peptydowe powstałe z udziałem grup aminowych aminokwasów aromatycznych i dikarboksylowych (Phe, Tyr, Glu, Asp)
W jakim miejscu trypsyna hydrolizuje wiązania peptydowe?
w miejscach, w których grupy karbonylowe należą do argininy albo lizyny
W jakim miejscu chymotrypsyna hydrolizuje wiązania peptydowe?
wiązania peptydowe po karboksylowej stronie aminokwasów zawierających aromatyczny łańcuch boczny oraz rozgałęziony alifatyczny łańcuch boczny (Phe, Tyr, Trp, Leu + Met)
W jakim miejscu elastaza hydrolizuje wiązania peptydowe?
wiązania peptydowe, w sąsiedztwie których znajdują się aminokwasy o małych łańcuchach bocznych (Ala, Gly, Ser)
W jakim miejscu karboksypeptydazy hydrolizują wiązania peptydowe?
wiązanie peptydowe, powodujące odczepienie C-końcowych aminokwasów w łańcuchu
Co powstaje w wyniku działania aminopeptydaz oraz di- i tripeptydaz?
peptydy → aminokwasy
Jaki przenośnik wodoru bierze udział w deaminacji oksydacyjnej D-aminokwasów?
FAD
Jaki przenośnik wodoru bierze udział w deaminacji oksydacyjnej L-aminokwasów?
FMN
Jaki przenośnik wodoru bierze udział w reakcji katalizowanej przez dehydrogenazę glutaminianową?
NAD+ / NADP+
Substratem dla reakcji katalizowanej przez dehydrogenazę glutaminianową jest glutamina czy glutaminian?
glutaminian
Jaki związek chemiczny ma skrót PLP?
fosforan pirydoksalu
W jaki sposób modyfikowana jest działalność dehydrogenazy glutaminianowej?
allosterycznie
Jak nazywa się enzym umożliwiający syntezę glutaminy z glutaminianu i jakie substraty poza glutaminianem konieczne są do zajścia reakcji?
syntetaza glutaminy; NH4+ i ATP
Która postać syntetazy glutaminy jest bardziej aktywna: adenylowana czy deadenylowana?
deadenylowana
W jaki sposób regulowana jest działalność syntetazy glutaminianowej?
kowalencyjnie i allosterycznie
Jakie związki chemiczne hamują allosterycznie działanie syntetazy glutaminowej?
- glicyna
- alanina
- histydyna
- tryptofan
- CTP
- AMP
- glukozamino-6-fosforan
- karbamoilofosforan
Gdzie działa karbamoilotransferaza ornitynowa?
w macierzy mitochondrialnej hepatocytów
Co stanowi substraty dla działania karbamoilotransferazy ornitynowej?
ornityna i karbamoilofosforan
Co powstaje w wyniku działania karbamoilotransferazy ornitynowej?
cytrulina + Pi
Jaki enzym umożliwia przekształcenie cytruliny do argininobursztynianu?
syntetaza argininobursztynianu
Czego wymaga synteteaza argininobursztynianu?
ATP i asparaginianu
Jaki enzym umożliwia przekształcenie argininobursztynianu do argininy?
liaza argininobursztynianowa
Co powstaje w wyniku działania liazy argininobursztynianowej?
fumaran i arginina
Jaki enzym umożliwia przekształcenie argininy do ornityny?
arginaza
Czego wymaga arginaza?
wody
Co powstaje w wyniku działania arginazy?
mocznik i ornityna
Ile wiązań wysokoenergetycznych jest wykorzystywanych do syntezy jednej cząsteczki mocznika?
4
Gdzie może zostać wykorzystany fumaran powstały w cyklu mocznikowym?
w cyklu Krebsa
Z czym wiąże się przekształcenie fumaranu do szczawiooctanu?
z powstaniem NADH z NAD+ używanego przez dehydrogenazę jabłczanową
W jaki sposób może być wykorzystane NADH powstałe w wyniku działania dehydrogenazy jabłczanowej?
może prowadzić do wytworzenia 2,5 ATP
W postaci jakich metabolitów azot jest wydalany z moczem?
- mocznik
- jony amonowe
- kreatynina
- kwas moczowy
W jaki sposób odbywa się doraźna regulacja intensywności cyklu mocznikowego?
przez allosteryczną aktywację mitochondrialnej syntetazy karbamoilofosforanu (N-acetyloglutaminian)
Jak wzrost stężenia argininy wpływa na syntezę N-acetyloglutaminianu?
stymuluje jego syntezę
W jaki sposób odbywa się długotrwała regulacja intensywności cyklu mocznikowego?
dieta bogata w białko indukuje syntezę enzymów cyklu mocznikowego (dieta uboga w białko - odwrotnie)
Czy syntetaza karbamoilofosforanu I może być aktywna przy braku N-acetyloglutaminianu?
nie
Co jest allosterycznym aktywatorem syntetazy N-acetyloglutaminianu?
arginina
Od stężenia jakich substancji zależy synteza N-acetyloglutaminianu?
acetylo-CoA, glutaminian i arginina
Co stanowi łącznik między cyklem Krebsa a cyklem mocznikowym?
pomost asparaginian-arginino-bursztynian
Co stanowi główny przenośnik azotu białkowego w organizmie?
glutamina i alanina
Skąd glutamina przenosi azot białkowy w organizmie?
z większości tkanek (powszechny nośnik)
Skąd - dokąd i w jakiej formie alanina przenosi azot białkowy w organizmie?
w formie pirogronianu z mięśni do wątroby
W jakim celu jest wykorzystywany pirogronian w wątrobie dostarczony przez alaninę z mięśni?
do syntezy glukozy na drodze glukoneogenezy (CYKL GLUKOZOWO-ALANINOWY)
Jak wpływa glukagon na stężenie aminokwasów w osoczu i dlaczego?
podwyższony poziom glukagonu prowadzi do zwiększonego wchłaniania AA przez wątrobę co powoduje obniżenie ich stężenia w osoczu
Co się dzieje w mięśniach w odpowiedzi na zmniejszone stężenie AA w osoczu?
proteoliza białek mięśni nasila się
Jaka tkanka jest głównym miejscem katabolizmu AA?
mięśniowa
Jaka tkanka jest głównym źródłem azotu?
mięśniowa
W mięśniach jest przekształcany glutaminian do alaniny czy alanina do glutaminianu?
glutaminian do alaniny
W mięśniach jest przekształcany glutaminian do alaniny czy alanina do glutaminianu?
alanina do glutaminianu
Jaką reakcję katalizuje glutaminaza?
glutamina → glutaminian
Gdzie można znaleźć glutaminazę?
w mitochondriach wątroby i nerek
Co stanowi źródło jonów amonowych?
- transaminacje aminokwasów skojarzone z dehydrogenazą glutaminianową (transdeaminacja)
- oksydazy aminokwasów
- hydroliza glutaminy w jelicie i nerkach
- rozpad glicyny przy udziale tetrahydrofolianu
- deaminacja puryn i pirymidyn
W jaki sposób amoniak jest detoksykowany w organizmie?
- Synteza glutaminianu (aminotransferaza) i innych aminokwasów
- Synteza glutaminy (syntetaza glutaminy) i nukleotydów
- Synteza mocznika (cykl mocznikowy)
Gdzie zachodzi synteza aminokwasów jako droga detoksykacji amoniaku?
w mózgu
Gdzie zachodzi synteza glutaminy i nukleotydów jako droga detoksykacji amoniaku?
w mózgu
Ile wynosi stężenie jonów amonowych w moczu?
10-20 µg/dL
Dlaczego amoniak jest toksyczny?
- wpływa na pH krwi i płynu międzykomórkowego
- utrata energii (spada poziom α-KG do cyklu Krebsa z powodu syntezy Glu)
- spada poziom Glu w wyniku syntezy Gln = utrata ważnego neutrotransmitera
Które aminokwasy są glukogenne?
1) alanina
2) asparagina
3) asparaginian
4) glutamina
5) glutaminian
6) glicyna
7) prolina
8) cysteina
9) metionina
10) histydyna
11) arginina
12) walin
Które aminokwasy są ketogenne?
1) leucyna
2) lizyna
Które aminokwasy są glukoketogenne?
1) treonina
2) tryptofan
3) tyrozyna
4) izoleucyna
5) fenyloalanina
Jakie aminokwasy mogą powstać z glutaminianu?
1) glutamina
2) prolina
3) arginina
Jaką rolę pełni glutaminian w syntezie asparaginy?
jest dawcą grupy aminowej
Jaki enzym katalizuje reakcję przemiany asparaginianu do asparaginy?
syntetaza asparaginy
Co powstaje w wyniku działania dekarboksylazy ornitynowej?
putrescyna
Czego prekursorem jest putrescyna?
spermidyny i sperminy
Poliaminy są naładowane dodatnio czy ujemnie?
dodatnio (polikationy)
Gdzie odgrywają rolę poliaminy?
stabilizują konformację DNA (asocjują z polianionami)
Z czym jest ściśle powiązana synteza poliamin?
z proliferacją i wzrostem komórek
W jakich procesach sygnalizacyjnych uczestniczy tlenekazotu NO?
- neuronalna transmisja
- zmniejsza napięcie mięśni gładkich (→rozszerza naczynia)
Czego wymaga syntaza tlenku azotu?
argininy, O2 i NADPH
Jaką przemianę katalizuje kinaza kreatynowa?
kreatyna ⇌ fosfokreatyna
Jaką rolę odgrywa kreatyna?
jest magazynem fosforanu wysokoenergetycznego w mięśniach
Czy reakcja katalizowana przez kinazę kreatynową jest odwracalna?
tak
Kiedy reakcja katalizowana przez kinazę kreatynową zachodzi w kierunku kreatyny?
przy wysokim zapotrzebowaniu energetycznym (np. mięsień pracujący)
Jaki enzym katalizuje reakcję przemiany fosfokreatyny w kreatyninę?
ta reakcja jest nieenzymatyczna
Czy reakcja przemiany fosfokreatyny w kreatyninę jest odwracalna?
nie
Do czego jest proporcjonalna ilość wytwarzanej kreatyniny i czy mogą pojawić się dzienne wahania w ilości jej produkcji?
proporcjonalna do masy mięśni i jest stosunkowo stała
Przez co jest wydalana kreatynina?
przez nerki
Miarą czego jest poziom kreatyniny we krwi?
miarą funkcji nerek
Dlaczego kreatynina bywa przyjmowana przez sportowców?
krótkotrwale nasila aktywność mięśni
Jakie inne związki poza aminokwasami mogą powstawać z glutaminianu?
- γ-Aminomaślanu (GABA)
* glutationu (GSH)
Jaką rolę pełni GABA?
neurotransmiter w OUN
Jaką rolę pełni glutation?
- antyoksydant
- uczestniczy w procesach detoksykacji
Co powstaje w wyniku dekarboksylacji histydyny?
hisamina
Gdzie jest uwalniana histamina?
w miejscu uszkodzenia tkanek, w stanie zapalnym, reakcji alergicznej
Jakie działanie ma histamina?
- powoduje skurcz mięśni gładkich oskrzeli, naczyń krwionośnych, rozszerza naczynia włosowate
- stymuluje wydzielanie soku żołądkowego i pepsyny
- neurotransmiter
Jakie działanie mają antyhistaminy?
blokują wiązanie histaminy z receptorami histaminowymi
Jaki aminokwas może powstać z 3-fosfoglicerynianu?
seryna
Jakie aminokwasy mogą powstać z seryny?
glicyna i cysteina
Przez jakie związki chemiczne odbywa się przekształcanie 3-fosfoglicerynianu do seryny?
3-fosfoglicerynian → 3-fosfohydroksypirogronian → 3-fosfoseryna → seryna
Jakie przekształcenie następuje przy przemianie 3-fosfoglicerynianu do 3-fosfohydroksypirogronianu i czego to przekształcenenie wymaga?
utlenianie; NAD+ i dehydrogenazy fosfoglicerynianowej
Jakie przekształcenie następuje przy przemianie 3-fosfohydroksypirogronianu do 3-fosfoseryny?
transaminacja
Jakie przekształcenie następuje przy przemianie 3-fosfoseryny do seryny?
defosforylacja
Do czego poza przekształceniami w inne aa wykorzystywana jest seryna?
do syntezy fosfolipidów błonowych (glicerofosfolipidy i sfingolipidy)
Jaki enzym umożliwia przekształcenie seryny do glicyny?
hydroksy-metylo-transferaza serynowa
Czego wymaga poza obecnością odpowiedniego enzymu przekształcenie seryny do glicyny?
folianu i PLP
Co zostaje uwolnione w wyniku przemiany seryny do glicyny?
woda i N5,N10-metylenotetrahydrofolian
Gdzie odbywa się katabolizm glicyny?
w mitochondriach
Co powstaje w wyniku katabolizmu glicyny?
NH3, CO2, N5,N10-metylenotetrahydrofolian i NADH + H+ (=2,5ATP)
Czego wymaga katabolizm glicyny?
THF i NAD+
Jaki związek otrzymamy w wyniku reakcji THF i tryptofanu?
N10-formylo-THF → puryny
Jaki związek otrzymamy w wyniku reakcji histydyny i THF?
N5,N10-metenylo-THF → puryny
Co jest uwalniane w wyniku przekształcenia N10-formylo-THF do N5,N10-metenylo-THF?
woda
Co powstaje w wyniku reakcji glicyny/seryny i THF?
N5,N10-metyleno-THF → tymidyna
Co jest konieczne do przekształcenia N5,N10-metenylo-THF do N5,N10-metyleno-THF?
NADPH + H+
Co jest konieczne do przekształcenia N5,N10-metyleno-THF do N5-metylo-THF?
NADH + H+
Z czego powstaje metionina w ludzkim organizmie i co jest niezbędne do zajścia reakcji?
z homocysteiny; metylo-THF, wit. B12 i metylotransferaza homocysteinowa (=syntaza metioninowa)
Dlaczego metionina jest aa egzogennym skoro w wyniku działania syntazy metioninowej powstaje w ludzkim organizmie?
ponieważ reakcja ta ma na celu regenerację THF z metylo-THF (a nie syntezę metioniny)
Czego wymaga przekształcenie homocysteiny do cysteiny?
syntazy cystationiny i wit. B6 (przez cystationinę) i lizazy cystationiny
Do czego prowadzi defekt syntazy cystationiny?
↑homocysteiny → homocysteinuria
Jak objawia się homocysteinuria?
- opóźnienie umysłowe
- zakrzepy
- osteoporoza
W jaki sposób leczy się homocysteinurię?
suplementując wit. B6, wit. B12 i kwas foliowy
Jakie znaczenie w OUN ma tauryna?
- antyoksydant
- neurotransmiter
- osmoregulator
Jaką reakcję katalizuje oksydaza siarczynowa?
HSO3- → SO4 2-
Jaki enzym katalizuje przemianę fenyloalaniny do tyrozyny?
hydroksylaza fenyloalaniny
Czego wymaga hydroksylaza fenyloalanin?
tetrahydrobiopteryny i tlenu
Jaki enzym przekształca utlenioną formę tetrahydrobiopteryny do jej formy zredukowanej i czego wymaga do prawidłowego działania?
reduktaza dihydrobiopteryny; NADH + H+
Co prowadzi do rozwoju hiperfenyloalaninemii?
defekt reduktazy dihydrobiopterynowej → defekt regeneracji tetrahydrobiopteryny
Jakie działanie na enzymy ma fenylopirogronian i do czego to prowadzi?
hamuje działanie dekarboksylazy pirogronianowej w mózgu (ale nie w wątrobie) → defekt w tworzeniu mieliny
Czym jest spowodowana klasyczna fenyloketonuria?
defekt hydroksylazy fenyloalaniny
Czym jest spowodowana tyrozynemia II (ocznoskórna)?
defekt aminotransferazy tyrozynowej
Jak objawia się tyrozynemia II?
zaburzenia widzenia, uszkodzenia skóry i opóźnienia rozwojowe
Czym jest spowodowana tyrozynemia noworodków?
defekt odsydazy p-hydroksyfenylopirogronianu
Jaka reakcja nie zachodzi z powodu defektu aminotransferazy tyrozynowej?
tyrozyna ⇏ p-hydroksyfenylopirogronian
Jaka reakcja nie zachodzi z powodu defektu oksydazy p-hydrofenylopirogronianowej?
p-hydroksyfenylopirogronian ⇏ homogentyzynian
Czego wynikiem jest alkaptonuria?
defekt oksydazy homogentyzynianu
Jaka reakcja nie zachodzi z powodu defektu oksydazy homogentyzynianu?
homogentyzynian ⇏ maleiloacetooctan
Jak objawia się alkaptonuria?
- mocz pozostawiony na powietrzu zmienia kolor na brązowy,
- w miarę upływu czasu w wyniku akumulacji związków w stawach pojawia się stan zapalny
- następuje też pigmentacja tkanki łącznej (m.in. chrząstki międzykręgowe) – ochronoza
Czym jest spowodowana tyrozynemia I?
defektem liazy fumaryloacetooctanowej
Jaka reakcja nie zachodzi z powodu defektu liazy fumaryloacetooctanowej?
fumaryloacetooctan ⇏ fumaran + acetooctan
Prekursorem jakich związków jest tyrozyna?
katecholamin, melanin i hormonów tarczycy
Gdzie jest syntetyzowana dopamina?
w substancji czarnej w mózgu
Jaką chorobę charakteryzuje niedobór dopaminy?
chorobę Parkinsona
Na czym polega choroba Parkinsona?
na stopniowej degradacji substancji czarnej
Na czym polega leczenie choroby Parkinsona?
na podawaniu L-DOPA (a nie dopaminy)
Dlaczego w leczeniu choroby Parkinsona nie podaje się dopaminy?
dopamina nie przechodzi przez BBB (a L-DOPA tak)
Z jaką chorobą jest kojarzona nadprodukcja dopaminy?
ze schizofrenią
Jaką rolę pełni dopamina?
jest ważnym neurotransmiterem
W wyniku jakich przekształceń powstaje dopamina?
tyrozyna → L-DOPA → dopamina
Jak nazywa się związek o skrócie DOPA?
dihydroksyfenyloalanina
Jaki enzym katalizuje przekształcanie tyrozyny do DOPA i czego on wymaga?
hydroksylaza tyrozyny; O2, NADPH + H+ i tetrahydobiopteryna
Jaki enzym przekształca DOPA do dopaminy i czego on wymaga?
dekarboksylaza DOPY; PLP
Co powstaje pod wpływem hydroksylazy dopaminy i czego ten enzym wymaga?
noradrenalina; wit. C i O2
Z czego powstaje adrenalina i gdzie?
w rdzeniu nadnerczy z noradrenaliny
Co jest potrzebne do przemiany noradrenaliny w adrenalinę?
SAM (metylacja)
Jak powstają melaniny (barwniki)?
tyrozyna jest hydroksylowana do L-DOPA w melanocytach → melaniny (aromatyczne chinony)
W jaki sposób i w jakiej strukturze powstaje tyroksyna T4 i trijodotyronina T3?
przez modyfikację reszt tyrozynowych w tyreoglobulinie (białku)
W jaki sposób odbywa się uwalnianie hormonów tarczycy?
w wyniku degradacji tyreoglobuliny
Dlaczego synteza T3 i T4 odbywa się w tarczycy?
tarczyca magazyjnuje jony jodkowe z krwi
Jaką funkcję pełni serotonina?
neuroprzekaźnik w ośrodkowym układzie nerwowym i w układzie pokarmowym
Na jakie procesy wpływa serotonina?
- odczucie bólu
- regulacja snu
- regulacja ciśnienia krwi i temperatury
- skurcz mięśni gładkich
Co jest prekursorem serotoniny?
tryptofan
Jaką funkcję pełni malatonina?
reguluje cykl dobowy snu i czuwania oraz zegar biologiczny
Jak wpływa światło na syntezę melatoniny?
hamująco
Co jest prekursorem melatoniny?
tryptofan → serotonina → melatonina
Z jaką częścią mózgu powiązana jest melatonina?
szyszynka
Gdzie odbywa się degradacja aminokwasów o rozgałęzionych łańcuchach bocznych?
- głównie w mięśniach
- nerki
- mózg
- tkanka tłuszczowa
- wątroba
Kiedy ekspresja aminotransferazy aminokwasów o rozgałęzionych łańcuchach bocznych jest zwiększona?
w okresie głodzenia
W jaki sposób aktywność dehydrogenazy ketokwasów pochodnych aminokwasów o rozgałęzionych łańcuchach bocznych jest regulowana?
przez fosforylację w odpowiedzi na zmiany zawartości rozgałęzionych aminokwasów w diecie
W jakich stanach i w których narządach BCKADH jest aktywna?
w mięśniach w głodzie, a w wątrobie w stanie nasycenia
Jakie aa należą do BCAA?
walina, izoleucyna i leucyna
Czym jest spowodowana choroba syropu klonowego?
niedoborem dehydrogenazy α-ketokwasów rozgałęzionych
Czego wymaga przemiana propionylo-CoA do metylmalonylo-CoA?
biotyny
Jakie konsekwencje niesie niezdolność do katabolizowania propionylo-CoA?
ciężka kwasica prowadząca do obniżenia pH krwi i uszkodzenia OUN
Która choroba genetyczna jest najbardziej powszechną chorobą związaną z przemianą aminokwasów?
cystynuria