Nowotwory Flashcards

1
Q

Czym cechuje się komórka nowotworowa?

A
  • niekontrolowany wzrost
  • samowystarczalność w zakresie sygnałów wzrostu (proliferacji)
  • ignorowanie sygnałów hamowania proliferacji
  • unikanie apoptozy
  • stymulowanie angiogenezy
  • zdolność do inwazji tkanek i przerzutowania
  • nieograniczony potencjał replikacyjny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Do czego prowadzi niezrównoważony potencjał proliferacyjny komórek nowotworowych?

A

do wzrostu masy guza i w dalszych etapach do przerzutowania (ogniska wtórne = metastazy)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jakie wyróżniamy etapy karcinogenezy?

A

1) inicjacja
2) promocja
3) progresja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Co się dzieje w fazie inicjacji karcinogenezy?

A

faza, w której czynnik rakotwórczy, działając na zdrową komórkę, powoduje zmianę w jej materiale genetycznym, czyli mutację (komórka zainicjowana)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Co się dzieje w fazie promocji karcinogenezy?

A

zainicjowana komórka przechodzi wiele kolejnych mutacji, aż staje się typową komórką nowotworową

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Co się dzieje w fazie progresji karcinogenezy?

A

wzrost komórek nowotworowych, który przeważnie przebiega niepowstrzymanie i jest nieodwracalny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Jak przebiega przemiana komórki normalnej w procesie przemiany nowotworowej?

A

komórka normalna → komórka zainicjowana → nowotwór → inwazja → metastaza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Jakie czynniki inicjują przemianę komórki normalnej w zainicjowaną?

A

czynniki rakotwórcze (inicjator genotoksyczny lub kokancerogen)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Jakie czynniki stymulują progresję nowotworów?

A
  • promotor
  • immunosupresor
  • hormon
  • składnik pożywienia i inne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Jaka cecha komórek nowotworowych może ułatwiać powstawanie przerzutów?

A

komórki zainicjowane charakteryzują się zaburzonymi zdolnościami przylegania do otaczających komórek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Czym charakteryzują się komórki nowotworowe w hodowli in vitro?

A

1) brak kontaktowego hamowania wzrostu
2) mała zależność od obecności w środowisku czynników wzrostowych
3) zdezorganizowany cytoszkielet
4) zdolność do wzrostu bez kontaktu z podłożem
5) zdolność wywoływania guzów u zwierząt labolatoryjnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Jakie biochemiczne zmiany zachodzą w komórkach nowotworowych?

A
  • zwiększona szybkość glikolizy
  • zmiejszone wymagania co do czynników wzrostowych
  • zwiększona synteza i wydzielanie własnych czynników wzrostowych
  • wydzielanie do środowiska niektórych metaloproteinaz
  • zwiększona aktywność reduktazy rybonukleotydów
  • nasilona synteza RNA i DNA
  • zmniejszony katabolizm pirymidyn
  • synteza białek onkofetalnych
  • utrata funkcji (specjalizacji)
  • niewłaściwa synteza czynników wzrostu i hormonów (transdukcja sygnału)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Jakie zmiany zachodzą na powierzchni komórki nowotworowej?

A
  • zwiększony ładunek ujemny
  • zmniejszona adhezja
  • pojawianie się nowych antygenów – utrata typowych na rzecz nowych, zmienionych
  • zmiany w profilu glikozylacji białek i lipidów – zwiększona zdolność do aglutynacji
  • zmiany w przepuszczalności błony i zdolnościach transportowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jakie procesy komórkowe są regulowane pod wpływem czynników sygnalizacyjnych?

A
  • fagocytoza
  • apoptoza
  • proliferacja
  • sekrecja
  • egzocytoza
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Czym są protoonkogeny?

A

prawidłowe geny, które jednak mogą prowadzić do transformacji komórki w komórkę nowotworową, jeśli w wyniku aktywacji zostanie wyzwolony ich potencjał onkogenny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Jaką funkcję pełnią protoonkogeny?

A
  • koordynacja wzrostu i różnicowania się komórek
  • kodowanie czynników wzrostu i ich receptorów
  • kodowanie czynników transkrypcyjnych
  • kodowanie białek wiążących GTP
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

W co przekształcają się protoonkogeny w wyniku wyzwolenia ich potencjału onkogennego?

A

w onkogeny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Jakie zmutowane białka kodują onkogeny?

A
  • czynniki wzrostu
  • receptory tych czynników
  • białka biorące udział w transdukcji sygnałów
  • czynniki transkrypcyjne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Jakie czynniki środowiskowe mogą prowadzić do uszkodzenia DNA i transformacji nowotworowej?

A

1) fizyczne – promieniowanie wysokoenergetyczne, jonizujące
2) chemiczne – deaminacje (kwas azotawy i jego sole azotyny), alkilacje (nitrozoaminy), interkalacje
3) biologiczne – wirusy DNA & RNA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Co wywołuje pojawienie się onkogenu v-sis?

A

glioma (nowotwór mózgu)

21
Q

Przez co jest przenoszony onkogen v-sis?

A

przez wirus mięsaka małp

22
Q

Co jest produktem pojawienie się onkogenu v-sis i do czego to prowadzi?

A

białko podobne do ludzkiego płytkowego czynnika wzrostu - PDGF ⇒ zmutowany PDGF przyłączając się do receptorów powoduje niekontrolowaną proliferację

23
Q

Co wywołuje pojawienie się onkogenu v-erbB?

A

glejaki, rak piersi

24
Q

Co jest produktem pojawienia się onkogenu v-erbB i do czego to prowadzi?

A

powstawanie zmutowanego nabłonkowego receptora wzrostu - EGF, którego aktywność jako kinazy tyrozynowej jest permanentnie stymulowana, bez względu na obecność liganda, a więc komórka nieprzerwanie otrzymuje sygnały wzrostowe

25
Q

Przez co jest przenoszony onkogen v-erbB?

A

wirus ptasiej erytroblastozy

26
Q

Co wywołuje pojawienie się onkogenu neu?

A

neuroblastomę

27
Q

Do czego prowadzi aktywacja onkogenu neu?

A

do zjawiska ciągle aktywnej kinazy tyrozynowej

28
Q

Co jest produktem pojawienia się onkogenu ras i do czego to prowadzi?

A

powstawanie białek o upośledzonej właściwości GTPazowej ⇒ bezustannie stymulowana jest produkcja cAMP, a komórka pobudzana jest do ciągłej proliferacji

29
Q

Co wywołuje pojawienie się onkogenu ras?

A

rak okrężnicy, płuc, grasicy

30
Q

Do czego prowadzi pojawienie się zmutowanych produktów onkogenów jun i fos?

A

do asocjowania się z sekwencjami DNA docelowymi dla czynników transkrypcyjnych AP1 ⇒ to często aktywuje transkrypcję kluczowych genów kodujących białka pobudzające rozrost, a hamuje z kolei transkrypcję genów tłumiących go

31
Q

W jaki sposób geny supresorowe mogą spowodować rozwój nowotworów?

A

antyonkogeny = ryzyko nowotworu wynika z ich niedostatecznej aktywności

32
Q

Jaka jest fizjologiczna rola protoonkogenów na promowanie śmierci komórek i hamowanie ich proliferacji?

A

↑ promowanie proliferacji komórek

↓hamowanie śmierci komórek

33
Q

Jaka jest fizjologiczna rola antyonkogenów na promowanie śmierci komórek i hamowanie ich proliferacji?

A

↑ promowanie śmierci komórek

↓hamowanie proliferacji komórek

34
Q

Czym są geny supresorowe?

A

kodują białka , które w fizjologicznych warunkach powstrzymują wzrost komórek lub w inny sposób chronią komórkę przed transformacją nowotworową (np. poprzez ochronę przed mutacjami)

35
Q

Podaj przykład genów supresorowych?

A

Rb (retinoblastoma) p53 i NF1 (neurofibromatosis)

36
Q

Jaką funkcję pełni Rb p53?

A

jądrowe represory transkrypcji

37
Q

Jaką funkcję pełni NF1?

A

białko inaktywujące Ras (GTPazę)

38
Q

Czy cykliny posiadają właściwości katalityczne?

A

nie

39
Q

Z czym wiążą się cykliny by móc spełniać funkcje katalityczne?

A

z kinazami cyklinozależnymi

40
Q

Przez co są regulowane kinazy cyklinozależne?

A

przez cykliny, inne kinazy oraz inhibitory kinaz cyklinozależnych

41
Q

Jakie funkcje pełnią aktywne kinazy?

A

fosforylują białka docelowe

42
Q

W jaki sposób geny supresorowe mogą ulec inaktywacji?

A
  • przez mutacje punktowe powodujące inaktywację białka
  • przez rozległe delecje powodujące utratę fragmentu lub całego białka
  • zmiany epigenetyczne
43
Q

Czym są zmiany epigenetyczne?

A

gen nie ulega mutacji ani delecji ale jego transkrypcja jest wyciszona, np. poprzez hipermetylację cytozyny w promotorze

44
Q

Czym jest białko p53?

A

produkt genu supresorowego = strażnik genomu

45
Q

Jak działa białko p53?

A

reguluje proliferację ⇒ umożliwienie lub hamowanie wejścia komórki w fazę S cyklu komórkowego

46
Q

W jaki sposób białko p53 może kontrolować proliferację komórek?

A

przez ekspresję CDKI (inhibitor kinaz cyklinozależnych), białek apoptycznych i białek systemów naprawy DNA

47
Q

Jakie znamy onkogenne wirusy DNA?

A

SV40, polyoma, HPV, EBV, hepadnawirus, adenowirusy

48
Q

Czym jest transformacja nowotworowa?

A

złożony, wieloetapowy proces, będący konsekwencją zmian w różnych genach, których produkty są istotne dla wzrostu, różnicowania, proliferacji i śmierci komórki