Kolokwium III - metabolizm lipidów Flashcards
Jaką rolę pełnią lipidy?
- zapas energii (główny materiał)
- elementy struktur błon biologicznych
- przenośniki elektronów (CoQ)
- hormony (steroidy)
- mediatory licznych procesów
- witaminy
- biodetergenty (kwasy żółciowe)
- barwniki (proces widzenia)
Co stanowi źródło kwasów tłuszczowych?
- adipocyty
- dieta
- wątroba
Który enzym przewodu pokarmowego ma znaczenie w trawieniu tłuszczów jako pierwszy u dorosłych?
lipaza trzustkowa
U kogo znaczenie ma lipaza językowa?
u noworodków
Z transportem jakich lipidów związany jest VLDL?
endogennych
Z transportem jakich lipidów związane są chylomikrony?
egzogennych
Jak nazywają się komórki, które magazynują tłuszcze?
adipocy
W jakiej postaci magazynowane są tłuszcze?
w postaci triacylogliceroli
Ile procent magazynowanej energii stanowią tłuszcze? Co stanowi resztę?
84% tłuszcze
15% białka
1% węglowodany
Jaki jest zysk energetyczny z 1g tłuszczu?
38,6 kJ
Dlaczego magazynowanie triacylogliceroli jest korzystniejsze?
- większy zysk energetyczny (więcej wodorów → więcej H+ na redukcję)
- hydrofobowe → nie wiążą H2O → mniej miejsca
Jaki enzym konieczny jest w tkance, która korzysta z glicerolu?
kinaza glicerolowa
Jak nazywamy aktywną lipzazę?
hormonozależna lipaza proteinowa
Z czego powstaje karnityna?
z lizyny
Gdzie znajduje się aetylotransferaza karnitynowa I?
w cytozolu
Gdzie znajduje się acetylotransferaza karnitynowa II?
wewnątrz mitochondrium
Jakie wyróżniamy etapy procesu β-oksydacji?
- aktywacja kwasu tłuszczowego poprzez estryfikację z COASH
- transport acylo-CoA przez błonę mitochondrium
- reakcje procesu β-oksydacji
Jakie wyróżniamy właściwe reakcje procesu β-oksydacji i jakie enzymy są związane z poszczególnymi z nich?
- odwodornienie → dehydrogenaza acylo-CoA
- hydratacja → hydrataza Δ2-enoilo-CoA
- odwodornienie → dehydrogenaza L(+)-3-hydroksyacylo-CoA
- tiolityczne rozerwanie wiązania z udziałem drugiej cząsteczki CoASH → 3-ketoacylotiolaza
Czego wymaga izomeraza metylomalonylo-CoA?
witaminy B12
Jak zapiszemy kwas palmitooleinowy z uwzględnieniem liczby węgli oraz liczby i lokalizacji wiązań podwójnych liczonych od węgla grupy karboksylowej?
16:1 cis Δ9
Jak zapiszemy kwas oleinowy z uwzględnieniem liczby węgli oraz liczby i lokalizacji wiązań podwójnych liczonych od węgla grupy karboksylowej?
18:1 cis Δ9
Jak zapiszemy kwas linolowy z uwzględnieniem liczby węgli oraz liczby i lokalizacji wiązań podwójnych liczonych od węgla grupy karboksylowej?
18:2 cis Δ9,12
Jak zapiszemy kwas γ-linolenowy z uwzględnieniem liczby węgli oraz liczby i lokalizacji wiązań podwójnych liczonych od węgla grupy karboksylowej?
18:3 cis Δ6,9,12
Jak zapiszemy kwas α-linolenowy z uwzględnieniem liczby węgli oraz liczby i lokalizacji wiązań podwójnych liczonych od węgla grupy karboksylowej?
18:3 cis Δ9,12,15
Jak zapiszemy kwas arachidonowy z uwzględnieniem liczby węgli oraz liczby i lokalizacji wiązań podwójnych liczonych od węgla grupy karboksylowej?
20:4 cis Δ5,8,11,14
Jak zapiszemy kwas ikozapentaenowy z uwzględnieniem liczby węgli oraz liczby i lokalizacji wiązań podwójnych liczonych od węgla grupy karboksylowej?
20:5 cis Δ5,8,11,14,17
Jak nazywa się kwas: 20:5 cis Δ5,8,11,14,17?
kwas ikozapentaenowy
Jak nazywa się kwas: 18:1 cis Δ9?
kwas oleinowy
Jak nazywa się kwas: 16:1 cis Δ9?
kwas palmitooleinowy
Jak nazywa się kwas: 18:3 cis Δ9,12,15?
kwas α-linolenowy
Jak nazywa się kwas: 18:2 cis Δ9,12?
kwas linolowy
Jak nazywa się kwas: 18:3 cis Δ6,9,12?
kwas γ-linolenowy
Jak nazywa się kwas: 20:4 cis Δ5,8,11,14?
kwas arachidonowy
Czy aceton jest metabolizowany w organizmie?
nie
W jaki sposób objawia się obecność acetonu w organizmie?
czuć go w oddechu
Gdzie zachodzi biosynteza kwasów tłuszczowych?
w cytozolu
Co jest podstawową jednostką budulcową kwasów tłuszczowych?
acetylo-CoA
Jakie wynikają problemy w związku syntezą kwasów tłuszczowych w cytozolu a podstawową ich jednostką budulcową jako acetylo-CoA?
- większość acetylo-CoA zużywanego do syntezy kwasów tłuszczowych powstaje w mitochondriach
- wewnętrzna błona mitochondrialna jest nieprzepuszczalna dla acetylo-CoA
Co wpływa na aktywność karboksylazy acetylo-CoA?
- spadek palmitylo-CoA
- wzrost cytrynianu
Co hamuje acetylotransferazę karnitynową?
malonylo-CoA
Do czego prowadzi zablokowanie acetylotransferazy karnitynowej?
blok beta-oksydacji
Jak insulina wpływa na karboksylazę acetylo-CoA?
aktywuje ją
Jak glukagon wpływa na karboksylazę acetylo-CoA?
unieaktywnia
Z ilu domen składa się syntaza kwasów tłuszczowych?
z 3
Z czego składa się domena 1 syntazy kwasów tłuszczowych?
- AT = acetylotransferaza
- MT = malonylotransferaza
- CE = enzym kondensujący
Z czego składa się domena 2 syntazy kwasów tłuszczowych?
- ACP = białko przenoszące acyl
- KR = reduktaza β-ketoacylowa
- DH = dehydrogenaza
- ER = enoiloreduktaza
Z czego składa się domena 3 syntazy kwasów tłuszczowych?
TE = tioesteraza
Jakie grupy wyróżniamy w obrębie syntazy kwasów tłuszczowych?
centralną i peryferyjną
Jakie wyróżniamy etapy elongacji w syntezie kwasów tłuszczowych?
- kondensacja
- redukcja
- odwodnienie
- redukcja
Co ulega kondensacji podczas elongacji w syntezie kwasów tłuszczowych?
acetylo-ACP i malonylo-ACP
Jaki enzym odpowiada za reakcję kondensacji w elongacji kwasów tłuszczowych?
syntaza 3-ketoacylowa
Co jako pierwsze ulega redukcji i do czego podczas elongacji kwasów tłuszczowych?
acetoacetylo-ACP do D-3-hydrohsybutyrylo-ACP
Jaki enzym odpowiada za pierwszą redukcję podczas elongacji kwasów tłuszczowych?
reduktaza β-ketoacylo-ACP
Co ulega odwodnieniu podczas elongacji w syntezie kwasów tłuszczowych i jaki związek powstaje?
D-3-hydroksybutyrylo-ACP do krotonylo-ACP
Jaki enzym odpowiada za odwodnienie podczas elongacji w syntezie kwasów tłuszczowych?
dehydrataza 3-hydroksyacylo-ACP
Co ulega późniejszej redukcji podczas elongacji w syntezie kwasów tłuszczowych?
krotonylo-ACP do butyrylo-ACP
Jaki enzym odpowiada za późniejszą redukcję podczas elongacji w syntezie kwasów tłuszczowych?
reduktaza enoilo-ACP
Skąd pochodzi NADPH niezbędny do biosyntezy kwasów tłuszczowych?
- ze szlaku pentozofosforanowego
- z działalności enzymu jabłczanowego
W jakiej części komórki odbywa się degradacja kwasów tłuszczowych?
w mitochondrium
Czym się różnią enzymy uczestniczące w syntezie i degradacji kwasów tłuszczowych?
degradacja - pojedyncze polipeptydy
synteza - kompleksy polipeptydowe
Jakie koenzymy występują w degradacji kwasów tłuszczowych?
NAD+/NADH
FAD/FADH2
Jakie koenzymy występują w syntezie kwasów tłuszczowych?
NADP+/NADPH
Z czym są związane związki pośrednie w degradacji kwasów tłuszczowych?
z CoASH
Z czym są związane związki pośrednie w syntezie kwasów tłuszczowych?
z białkami przenoszącymi acyl (ACP)
Przez co jest katalizowana desaturacja długołańcuchowych kwasów tłuszczowych?
enzym zależny od łańcucha transportu elektronów w błonach ER i peroksysomów
Gdzie w organizmie ma zastosowanie cholesterol?
- błony komórkowe
- sole żółciowe
- hormony steroidowe
Ile węgli ma cholesterol?
27
Skąd pochodzi cholesterol?
- synteza w wątrobie i jelicie
- z pożywienia
W jaki sposób organizm “pozbywa się” cholesterolu?
- przekształcenie w kwasy żółciowe i sole żółciowe w wątrobie
- przechowywanie w woreczku żółciowym
- wydzielanie do jelit
Jak powstają estry cholesterolu?
estryfikacja kwasem tłuszczowym przy węglu 3
Jaka jest główna forma transportu cholesterolu w osoczu?
estry cholesterolu
Z jakimi lipoproteinami związany jest cholesterol?
LDL, HDL
Jakie wyróżniamy etapy w biosyntezie cholesterolu?
- kondensacja
- tworzenie jednostki izoprenowej i polimeryzacja
- cyklizacja i transformacje
Co ulega kondensacji podczas biosyntezy cholesterolu i co powstaje w wyniku tej kondensacji?
acetylo-CoA x3 → mewalonian
Z czego powstaje jednostka izoprenowa podczas biosyntezy cholesterolu?
z mewalonianu
Z jakimi przemianami wiąże się cyklizacja i transformacje podczas biosyntezy cholesterolu?
skwalen → lanosterol
lanosterol → cholesterol
Ile ATP zużywa synteza cholesterolu?
18
Jak rozwijamy skrót HMG-CoA?
redukaza 3-hydroksy-3-metyloglutaryloCoA
Od czego zależy intensywność syntezy cholesterolu?
od szybkości reakcji katalizowanej przez HMG-CoA
Fosforylacja HMG-CoA aktywuje czy hamuje ten enzym?
inaktywuje
Od czego jest zależna kinaza HMG-CoA?
od cAMP
Od czego zależy okres półtrwania HMG-CoA i ile on wynosi?
3 godziny i zależy od poziomu cholesterolu
Co stanowi inhibitory allosteryczne HMG-CoA?
pochodne cholesterolu i mewalonianu
Co stanowi inhibitor kompetycyjny HMG-CoA?
statyny
Z jaką częścią komórki ściśle związany jest metabolizm ciał ketonowych?
z mitochondrium
Czego wymaga monooksygenaz?
O2 i NADPH
Czy w kwasach żółciowych występują wiązania podwójne?
nie
Kiedy wzrasta synteza kwasów żółciowych i dlaczego?
podwyższony poziom cholesterolu = sposób na pozbycie się cholesterolu z organizmu
Gdzie i z czego syntetyzowane są kwasy żółciowe?
w ER i peroksysomach w wątrobie z cholesterolu
Do czego niezbędne są kwasy żółciowe?
do trawienia tłuszczów
Jakie są główne kwasy żółciowe?
pierwotne: cholowy i chenodeksycholowy
wtórne: deoksycholowy i litocholowy
Co to znaczy, że kwasy żółciowe są wtórne?
tworzone w jelicie
Z czego powstaje tauryna?
z cysteiny
W jaki sposób powstają taurocholany?
poprzez sprzęganie kwasu cholowego z tauryną
W jaki sposób powstają glikocholany?
poprzez sprzęganie kwasu cholowego z glicyną
Co się dzieje z cholesterolem podczas pierwszego etapu tworzenia kwasów żółciowych i jaki enzym w tym uczestniczy?
utlenianie cholesterolu przez 7α-hydroksylazę
Ile węglowe są kwasy żółciowe?
24
Jak na właściwości kwasu cholowego wpływa sprzęganie z tauryną i glicyną?
zwiększa polarność = hydrofilność
Jaki jest stosunek kwasu taurocholowego do glikocholowego w żółci?
1:3
Jaką role pełnią sole kwasów żółciowych?
- pomagają w trawieniu i absorpcji lipidów
- ułatwiają absorpcję witamin rozpuszczalnych w tłuszczach
- zapobiegają wytrącaniu cholesterolu w pęcherzyku żółciowym ułatwiając rozpuszczanie w żółci
- ich synteza i wydalanie jest główną drogą usuwania nadmiaru cholesterolu
Jakie właściwości mają sole żółciowe?
- amfipatyczne
- rozpuszczalne w wodzie
Jaka przemiana jest konieczna i absolutnie niezbędna by powstały jakiekolwiek hormony steroidowe?
cholesterol → pregnenolon → progesteron
Do jakiej grupy hormonów należy progesteron i z ilu węgli się składa?
gestageny 21C
W co i ilo węglowe może być przekształcany progesteron?
→ glukokortykoidy 21C
→ deoksykortykosteron 21C
→ testosteron 19C
Z czego mogą powstają mineralokortykoidy?
z deoksykortykosteronu
Jakie funkcje pełni kortyzol?
- wpływa na metabolizm białek i węglowodanów
- wygłuszanie odpowiedzi immunologicznej i stanów zapalnych
Jaki hormon należy do grupy mineralokortykoidów?
aldosteron
Jaką funkcję pełni aldosteron?
regulacja resorbcji jonów Na+, Cl-, HCO3- w nerkach
Do jakiej grupy hormonów należy testosteron?
androgeny
Ile węgli występuje w estrogenach?
18
Czym charakteryzują się estrogeny?
pierścień A jest aromatyczny
Co powstaje z testosteronu?
estradiole
Czym są estradiole?
męskie i żeńskie hormony płciowe
Na co mają wpływ estradiole?
na rozwój drugorzędowych cech płciowych
Jaką funkcję pełnią estradiole?
regulują cykl płodności
Gdzie w wątrobie głównie występuje rodzina cytochromów P450?
w błonach gładkiej siateczki endoplazmatycznej
Gdzie w nadnerczach głównie występuje rodzina cytochromów P450?
w mitochondriach i siateczce endoplazmatycznej
Jaki enzym katalizuje przemianę cholesterolu do pregneolonu?
desmolaza
Gdzie w obrębie komórki powstaje pregnenolon?
w mitochondrium
Gdzie w obrębie powstaje progesteron?
w siateczce endoplazmatycznej?