Kolokwium III - lipoproteiny Flashcards
Czy lipoproteiny są rozpuszczalne w wodzie?
tak (chyba - w każdym razie się mieszają)
Z czym łączą się wolne kwasy tłuszczowe w krwi?
z albuminą
Co stanowi lipidy osocza i ile procent stanowią poszczególne składowe?
triacyloglicerole 16% fosfolipidy 30% cholesterol 14% estry cholesterolowe 36% wolne kwasy tłuszczowe 4%
Która frakcja lipidów osocza jest najbardziej aktywna metabolicznie?
FFA
Jak na gęstość lipoproteiny wpływa proporcja lipidu do białka?
gęstość lipoproteiny zmniejsza się wraz ze wzrostem proporcji lipidu do białka
Jakie wyróżniamy cztery główne lipoproteiny osocza?
- chylomikrony
- VLDL
- LDL
- HDL
Co oznaczamy skrótem VLDL?
lipoproteiny o bardzo małej gęstości = pre-β-lipoproteiny
Co oznaczamy skrótem LDL?
lipoproteiny o małej gęstości = β-lipoproteiny
Co oznaczamy skrótem HDL?
lipoproteiny o dużej gęstości = α-lipoproteiny
Skąd pochodzą chylomikrony?
z procesu wchłaniania triacylogliceroli i innych lipidów w jelitach
Gdzie są tworzone VLDL?
w wątrobie
Jakie zadanie pełni VLDL?
przenoszenie triacylogliceroli z wątroby do tkanek pozawątrobowych
Jakie zadanie pełni LDL?
jest związany z końcowym etapem metabolizmu VLDL
Jakie zadanie pełni HDL?
transport cholesterolu, metabolizm chylomikronów i VLDL
Co jest dominującym lipidem w chylomikronach i VLDL?
triacyloglicerol
Co jest dominującym lipidem w LDL i HDL?
cholesterol i fosfolipidy
Na jakie frakcje mogą być rozdzielane lipoproteiny według ich właściwości elektroforetycznych?
α-, β- i pre-β-lipoproteiny
Z jakich części składają się lipoproteiny i jaki stosunek do wody mają poszczególne części
niepolarny rdzeń lipidowy i amfipatyczne powierzchniowe fosfolipidy
Z czego głównie składa się rdzeń lipoprotein?
triacyloglicerol i estry choleterolowe
Czym osłonięty jest rdzeń lipoprotein?
fosfolipidami i cholesterolem
Jak nazywamy białkową część lipoproteiny?
apolipoproteina / apoproteina
Jakie apoliportoteiny głównie występują w HDL?
ApoA
Jakie apoliporoteiny głównie występują w LDL?
ApoB
Jakie apoliporoteiny głównie występują w VLDL?
ApoB
Jakie apoliporoteiny głównie występują w chylomikronach?
ApoB-48
Gdzie występuje ApoE?
w HDL, VLDL i resztkowych chylomikronach
Jaką funkcję mogą pełnić apoliporoteiny?
- tworzą strukturę lipoproteiny
- kofaktory lub inhibitory enzymów
- ligandy podczas oddziaływania z receptorami lipoproteiny w tkankach
W jaki sposób FFA dostają się do osocza?
- wskutek lipolizy triacylogliceroli w tkance tłuszczowej
2. w wyniku działania lipazy lipoproteinowej podczas pobierania triacylogliceroli do tkanek
Ile wynosi stężenie FFA w osoczu?
0,1-2,0 μeq/ml
Ile wynosi stężenie FFA w osoczu w stanie odżywienia?
stężenie jest małe
Ile wynosi stężenie FFA w osoczu w stanie głodu?
0,7-0,8 μeq/ml
Ile może wynosić stężenie FFA w osoczu w niewyrównanej cukrzycy?
2 μeq/ml
W jaki sposób FFA są usuwane z krwi?
- utlenianie
- estryfikacja do triacylogliceroli w tkankach
Co umożliwia utlenianie FFA?
realizacje zapotrzebowanie energetycznego w stanie głodowania (25-50%)
Gdzie znajdują się chylomikrony?
w limfie
Co się dzieje w abetolipoproteinemii?
liporoteiny zawierające apoB nie są wytwarzane i w jelicie i wątrobie gromadzą się krople lipidowe
Jaką funkcję pełnią chylomikrony?
transportują do układu krążenia wszystkie lipidy zawarte w pokarmach
Gdzie znajduje się lipaza lipoproteinowa?
w ścianach włosowatych naczyń krwionośnych
Gdzie znajduje się lipaza wątrobowa?
w powierzchni zatokowej komórek wątrobowych
Co umożliwia zakotwiczenie lipazy lipoproteinowej do śródbłonka naczyń krwionośnych?
ujemnie naładowane łańcuchy proteoglikanów siarczanu heparanu
Co powoduje uwolnienie lipazy lipoproteinowej i wątrobowej?
heparyna
Za co odpowiada lipaza lipoproteinowa?
hydroliza triacylogliceroli chylomikronów i VLDL
Za co odpowiada lipaza wątrobowa?
metabolizm resztkowych chylomikronów i HDL
Co stanowi kofaktor lipazy lipoproteinowej?
fosfolipidy i apoC-II
Co stanowi inhibitor lipazy lipoproteinowej?
apoA-II i apoC-III
Kiedy lipaza lipoproteinowa jest aktywna?
kiedy jest przyczepiona do śródbłonka i przyłączą się do niej lipoproteiny
Lipaza lipoproteinowa w tkance tłuszczowej czy w sercu ma większe powinowactwo do triacyloliceroli?
w sercu (niższe Km)
Jak działa insulina na syntezę lipazy lipoproteinowej w tkance tłuszczowej?
pobudza
Utratę czego w chylomikronach powoduje działanie lipazy lipoproteinowej?
90% triacylogliceroli i apoC
Co odpowiada za wychwytywanie lipoprotein resztkowych?
wątroba
Jakie pochodzenie może mieć stłuszczenie wątroby?
- zwiększone stężenie wolnych kwasów tłuszczowych w osoczu
- metaboliczne zablokowanie wytwarzania lipoprotein osocza
Kiedy dochodzi do znacznego podwyższenia stężenia FFA w osoczu?
w czasie głodu lub spożywania pokarmów o wysokiej zawartości tłuszczów
Od czego jest bezpośrednio uzależnione pobieranie FFA przez tkanki?
od stężenia FFA w osoczu
Do czego wiążą się kwasy tłuszczowe po dysocjacji kompleksu kwas tłuszczowy-albumina w błonie plazmatycznej?
do błonowego białka transportującego kwas tłuszczowy, które działa jako przezbłonowy kotransporter z Na+
Skąd pochodzi większość zawartego w osoczu VLDL?
z wątroby
Ile wynosi okres połowicznego rozpadu chylomikronów i co z tego wynika?
mniej niż godzinę = NIE MA SZANS żeby wyszły w badaniach na czczo
Gdzie są transportowane kwasy tłuszczowe pochodzące z chylomikronów?
głównie do tkanki tłuszczowej, serca i mięśni (80%), a do wątroby dociera wyłącznie 20%
Czy lipaza lipoproteinowa jest aktywna w dojrzałej wątrobie?
nie
Co się dzieje z uwolnionymi kwasami tłuszczowymi w wyniku działania lipazy lipoproteinowej?
pewna ilość wraca do krążenia przyłączona do albumin, ale większość jest transportowana do tkanki
Co się dzieje z utraconym przez chylomikrony apoC w wyniku działania lipazy lipoproteinowej?
powraca do HDL
Jaka apolipoproteina łączy się z powstającymi cząsteczkami chylomikronów resztkowych?
apoE
Jak nazywa się resztkowe VLDL?
IDL (intermediate density lipoprotein)
Co się dzieje z estrami cholesterolu i triacyloglicerolami zawartymi w lipoproteinach resztkowych dostających się do wątroby?
są hydrolizowane i metabolizowane
Co uczestniczy w pobieraniu resztkowych lipoprotein w wątrobie?
apoE
Jakie zadanie pełni lipaza wątrobowa?
- działa jako ligand ułatwiając pobieranie chylomikronów
- katalizuje hydrolizę triacyloglicerolu i fosfolipidu
Co jest przyczyną rodzinnej hipercholesterolemii?
defekt receptora LDL
Wysokie stężenie której lipopreteiny jest powiązane z wysoką zapadalnością na miażdżycę naczyń włosowatych?
LDL
Gdzie są syntetyzowane apoE i apoC?
wyłącznie w wątrobie
Gdzie są syntetyzowane HDL?
w wątrobie i jelicie
W jaki sposób jelitowe HDL otrzymują apoC i apoE?
są przenoszone z wątrobowych (gdy dostaną się do osocza) HDL na jelitowe
Jaką funkcję pełni HDL w stosunku do apoC i apoE?
magazyn ⇒ apoE i apoC potrzebne są w metabolizmie chylomikronów i VLDL
Z czego składają się nowo wytworzone HDL?
z dyskoidalnej dwuwarstwy fosfolipidów zawierającej apoA i wolny cholesterol
Czym jest LCAT?
enzym acylotransferaza lecytyna : cholesterol
Z czym wiąże się LCAT i co jest potrzebne do jego aktywacji?
LCAT i jego aktywator apoA-I wiążą się z dyskoidalnymi cząsteczkami HDL
Jak działa aktywny LCAT?
powierzchniowe fosfolipidy i cholesterol na dyskoidalnym HDL zamienia w estry cholesterolowe i lizolecytynę
Jaką rolę pełni receptor SR-B1?
1) wiąże HDL za pośrednictwem apoA-I, a ester cholesterolu jest selektywnie dostarczany do komórek (chociaż cząsteczka z apoA-I nie przenika do komórki)
2) pośredniczy w przejmowaniu cholesterolu z komórki na HDL (która transportuje go do wątroby)
Jaka jest zależność między stężeniem HDL a stężeniem triacylogliceroli w osoczu?
odwrotnie proporcjonalne
Jaka jest zależność między stężeniem HDL a aktywnością lipazy lipoproteinowej?
wprost proporcjonalne
Jaka jest zależność między HDL2 a zapadalnością na miażdżycę naczyń wieńcowych?
odwrotnie proporcjonalna
Jakie czynniki pobudzają w wątrobie zarówno syntezę triacylogliceroli jak i wydzielanie VLDL?
- stan sytości
- dieta bogata w węglowodany
- wysokie stężenia FFA
- spożywanie etanolu
- wysoka proporcja insulina/glukagon
Do czego prowadzi brak równowagi między szybkoscią tworzenia triacyloglicerolu i jego wydzielania?
do stłuszczenia wątroby
Do czego prowadzi przewlekłe nagromadzenie lipidów w narządzie?
zmiany zwłóknieniowe ⇒ marskość ⇒ upośledzenie funkcji
Jakie mogą być przyczyny zwiększonego stężenia FFA w osoczu?
zwiększone pobieranie tłuszczu z tkanki tłuszczowej lub z szybszej hydrolizy triacylogliceroli z lipoprotein
Czy do stłuszczenia wątroby może dojść wyłącznie podczas spożywania pokarmów o dużej zawartości tłuszczu?
również podczas głodowania
Gdzie gromadzą się triacyloglicerole wskutek metabolicznego zablokowania wytwarzania lipoprotein osocza?
w wątrobie
Jakie mogą być przyczyny metabolicznego zablokowania wytwarzania lipoprotein osocza?
- zablokowanie syntezy apolipoprotein
- zablokowanie tworzenia lipoprotein z lipidu i apolipoproteiny
- ogrniaczenie dostarczania fosfolipidów
- niewydolność samego mechanizmu wydzielania