Kolokwium II - nukleotydy i nukleozydy Flashcards

1
Q

Czym są nukleotydy?

A

jednostki monomeryczne, z których zbudowane są kwasy nukleinowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Jaką funkcję (poza strukturalną dla kwasów nukleinowych) pełnią nukleotydy?

A
  • wchodzą w skład koenzymów
  • donory grup fosforylowych (np. ATP, GTP)
  • donory cukrów (np. cukry z UDP lub GDP)
  • donory lipidów (CDP-acyloglicerol)
  • regulatorowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Co zaliczamy do nukleotydów regulatorowych?

A

przekaźniki drugorzędowe cAMP i cGMP

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Co reguluje szybkość mitochondrialnej fosforylacji oksydacyjnej?

A

stężenie ADP

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Które pochodne nukleotydów biorą udział w allosterycznej regulacji aktywności enzymatycznej?

A

ATP, AMP, CTP

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Gdzie stosujemy syntetyczne analogi puryn i pirymidyn, zawierające halogeny, tiole lub dodatkowe atomy azotu?

A

w chemioterapii nowotworów i AIDS oraz w celu immunosupresji podczas transplantacji narządów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Czym są puryny i pirymidyny?

A

związki heterocykliczne, zawierające azot

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Które związki stanowią większą cząsteczkę: puryny czy pirymidyny?

A

puryny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Jaki jest kierunek numeracji atomów węgla w cząsteczkach puryn?

A

przeciwny do ruchu wskazówek zegara

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Jaki jest kierunek numeracji atomów węgla w cząsteczkach pirymidyn?

A

zgodny z ruchem wskazówek zegara

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Co ułatwia planarny charakter puryn i pirymidyn?

A

warstwowe ułożenie i bliskie oddziaływania, które stabilizują dwuniciową helisę DNA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Jakie formy tautomerów puryn i pirymidyn są uprzywilejowane w warunkach fizjologicznych?

A

formy amino- i okso-

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Czym są nukleozydy?

A

pochodne puryn i pirymidyn, zawierające cząsteczkę cukru związaną z atomem azotu heteropierścienia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jaki cukier występuje w rybonukleozydach?

A

D-ryboza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Jaki cukier występuje w deoksyrybonukleozydach?

A

2-deoksy-D-ryboza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Jakim wiązaniem cząsteczka cukru łączy się z heterocykliczną zasadą?

A

wiązaniem β-N-glikozydowym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Z którym atomem azotu puryny zazwyczaj łączy się cząsteczka cukru?

A

N-9

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Z którym atomem azotu pirymidyny zazwyczaj łączy się cząsteczka cukru?

A

N-1

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Czym są mononukleotydy?

A

nukleozydy z grupą fosforylową zestryfikowaną do grupy hydroksylowej cukru

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Dlaczego w nazwie nukleotydów pomijamy 5’ ?

A

ponieważ większość nukleotydów jest typu 5’

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Jakie wiązania występują między dodatkowymi grupami fosforanowymi przyłączanymi do mononukleotydu?

A

wiązania bezwodnikowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

W jakich konformacjach występują nukleotydy i nukleozydy?

A

syn i anty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Co ogranicza rotację wokół wiązania β-N-glikozydowego w cząsteczkach nukleotydów i nukleozydów?

A

zawada przestrzenna ze strony heterocyklicznej zasady

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Jaka konformacja nukleotydów i nukleozydów przeważa w przyrodzie?

A

forma anty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Jakie wyróżniamy zasady azotowe wchodzące w skład nukleotydów i nukleozydów i jakimi skrótami je oznaczamy?

A
adenina - A
guanina -G
cytozyna - C
tymina - T
uracyl - U
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Jaki skrót używamy by wskazać, że cukrem w cząsteczce jest 2’-deoksy-D-ryboza?

A

przedrostek “d”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

Jakie dodatkowe puryny mogą występować w DNA i RNA?

A
  • 5-metylocytozyna DNA bakterii i człowieka
  • 5-hydroksymetylocytozyna (kwasy nukleinowe bakterii i wirusów)
  • N-metylowana adenina w mRNA ssaków
  • N-metyowana guanina w mRNA ssaków
  • pseudourydyna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Jakie znaczenie mają N-metylowane guanina i adenina?

A

rozpoznawanie oligonukleotydów i regulacja okresu półtrwania kwasów rybonukleinowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Jakie nukleotydy występują w komórkach w stanie wolnym?

A
  • hipoksantyna
  • ksantyna
  • kwas moczowy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Jakie znaczenie dla komórki mają obecne w niej w stanie wolnym nukleotydy?

A

są pośrednikami w katabolizmie adeniny i guaniny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Jakie znamy metylowane heterocykliczne zasady występujące w roślinach?

A
  • pochodne ksantyny
  • kofeinę w kawie
  • teofilinę w kawie
  • teobrominę w kakao
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Jak powstaje pseudourydyna?

A

w wyniku potranslacyjnej modyfikacji, poprzez połączenie D-rybozy z węglem C-5 uracylu wiązaniem węgiel-węgiel (zamiast β-N-glikozydowym)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

W jakich procesach fizjologicznych biorą udział nukleotydy?

A
  • synteza białek i kwasów nukleinowych
  • kaskady regulatorowe
  • transdukcja sygnałów wewnątrz- i międzykomórkowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
34
Q

Jaki jest potencjał transferu bezwodników kwasowych w odróżnieniu od estrów?

A

wysoki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
35
Q

Ile wynosi ΔG0 dla hydrolizy obu końców reszt fosforanowych (β i γ) wszystkich trifosforanów nukleozydów?

A

ok. -30 kJ/mol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
36
Q

Która reszta trójfosforanów nukleozydów najczęściej bierze udział w reakcjach jako czynnik transferu grup?

A

reszta γ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
37
Q

Z jakim procesem pod względem energii jest sprzężone rozerwanie wiązania typu bezwodnika kwasowego?

A

procesem wysoce endoergicznym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
38
Q

Jakie znaczenie fizjologiczne na 3’fosforano-5’fosforosiarczan adenozyny?

A

donor grup siarczanowych dla proteoglikanów i siarczanowych koniugatów leków

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
39
Q

Jakie znaczenie fizjologiczne ma S-adenozylometionina?

A

jest donorem grupy metylowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
40
Q

Jaką funkcję pełni GTP?

A

jest allosterycznym regulatorem i źródłem energii w syntezie bialek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
41
Q

Jaką funkcję pełni cykliczny GMP?

A

jest przekaźnikiem drugorzędowym w odpowiedzi na tlenek azotu podczas relaksacji mięśni gładkich

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
42
Q

Jaką funkcję pełnią pochodne UDP-cukru?

A

uczestniczą w epimeryzacji cukrów i biosyntezie glikogenu, dwucukrów glukozylowych i oligosacharydów występujących w glikoproteinach i proteoglikanach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
43
Q

Jaką funkcję pełni UDP-kwas glukuronowy?

A

tworzy koniugaty bilirubiny w moczu i koniugaty wielu leków (np. aspiryny)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
44
Q

Jaką funkcję pełni CTP?

A

bierze udział w biosyntezie fosfoglicerydów, sfiengomielin i innych podstawowych sfingozyn

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
45
Q

Jakim ładunkiem są obdarzone nukleozydy i wolne nukleotydy?

A

nie są obdarzone ładunkiem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
46
Q

Jaki wpływ na ładunek nukleotydów ma przyłączenie do ich cząsteczki reszt fosforanowych?

A

reszty fosforanowe zapewniają ujemny ładunek w fizjologicznym pH

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
47
Q

Jakie znaczenie dla nukleotydów ma zmiana wartości pH?

A

zmiana pH może powodować, że nukleotyd będzie donorem lub akceptorem protonów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
48
Q

Jakie światło absorbują nukleotydy, nukleozydy i polinukleotydy?

A

światło ultrafioletowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
49
Q

Jakie wiązanie umożliwia absorpcję światła ultrafioletowego przez nukleotydy, nukleozydy i polinukleotydy?

A

wiązania podwójne sprzężone w heterocyklicznych zasadach purynowych i pirymidynowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
50
Q

Co towarzyszy pochłanianiu światła ultrafioletowego przez nukleotydy obecne w DNA?

A

przemiany chemiczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
51
Q

Od czego są zależne widma absorbancji światła przez kwasy nukleinowe?

A

od pH

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
52
Q

Jaką długość fali absorbują wszystkie zwykłe nukleotydy w pH 7?

A

260 nm

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
53
Q

Jak wyraża się stężenie nukleotydów i kwasów nukleinowych?

A

w jednostkach gęstości optycznej (OD) przy długości fali 260 nm

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
54
Q

Gdzie znajdują zastosowanie syntetyczne analogi nukleotydów?

A

w chemioerapii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
55
Q

W jaki sposób powstają syntetyczne analogi nukleotydów?

A

przez zmianę pierścienia heterocyklicznego lub cząsteczki cukru

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
56
Q

Jak jest realizowane toksyczne działanie syntetycznych analogów nukleotydów?

A
  • zahamowanie przez lek swoistych enzymów niezbędnych do biosyntezy kwasów nukleinowych
  • wbudowanie metabolitu takiego leku w kwasy nukleinowe (gdzie wpływa na parowanie zasad)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
57
Q

Do leczenia jakich schorzeń stosowany jest allopurinol?

A

hiperurykemia i skaza moczanowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
58
Q

W jaki sposób działa allopurinol?

A

hamuje biosyntezę puryn de novo i hamuje aktywność oksydazy ksantynowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
59
Q

Jaki związek będący pochodną nukleotydów stosujemy w chemioterapii nowotworów?

A

cytrabina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
60
Q

Jaki związek będący pochodną nukelotydów stosujemy w czasie transplantacji w celu stłumienia procesów immunologicznych?

A

azatioprynę

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
61
Q

Do jakiego związku jest katalizowana azatriopryna?

A

do 6-merkaptopuryny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
62
Q

W jaki sposób powstaje fosfodiester?

A

gdy 5’-fosforan nukleotydu wiąże się z grupą alkoholową (wiązanie estrowe)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
63
Q

W jaki sposób powstaje dinukleotyd?

A

gdy 5’fosforan nukleotydu wiąże się z 3’-OH znajdjącą się w cząsteczce pentozy drugiego nukleotydu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
64
Q

Jak nazywa się wiązanie pomiędzy dwoma cząsteczkami nukleotydów?

A

fosfodiestrowe 3’→5’

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
65
Q

W jaki sposób można przedstawić tworzenie cząsteczki dinukleotydu?

A

jako eliminację cząsteczki wody towarzyszącą łączeniu się pary monomerów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
66
Q

Jaki proces w warunkach biologicznych jest bardziej uprzywilejowany niż eliminacja cząsteczki wody towarzyszącemu łączeniu się par monomerów?

A

hydroliza wiązań fosfodiestrowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
67
Q

Dlaczego mimo, że hydroliza wiązań fosfodiestrowych jest bardziej uprzywilejowana proces ten zachodzi nieznacznie?

A

ze względu na dużą barierę energetyczną

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
68
Q

Kiedy może zajść hydroliza wiązań fosfodiestrowych?

A

kiedy proces jest katalizowany przez fosfodiesterazy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
69
Q

Dlaczego RNA jest znacznie mniej stabilny niż DNA?

A

ponieważ grupa 2’-hydroksylowa, nieobecna w DNA podczas hydrolizy wiązania fosfodiestrowego 3’→5’ zachowuje się jak nukleofil

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
70
Q

Polinukleotydy są cząsteczkami polarnymi czy niepolarnymi?

A

polarnymi (zawierają koniec 5’ i 3’)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
71
Q

Po której stronie sekwencji polinukleotydu umownie zapisuje się koniec 5’?

A

po lewej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
72
Q

Który koniec sekwencji polinukleotydu umownie zapisuje się po prawej stronie?

A

3’

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
73
Q

Co w terminologii mononukleotydów oznacza “ ‘ “ ?

A

miejsce reszty fosforanowej w cząsteczce cukru

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
74
Q

Co tworzą cząsteczki mononukleotydów sprzężone wiązaniem fosfodiestrowym 3’→5’?

A

polinukleotydy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
75
Q

Co to jest gen?

A

podstawowa jednostka informacji genetycznej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
76
Q

Co kontrolują geny?

A

syntezę różnych typów RNA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
77
Q

Przez co jest kontrolowana replikacja i funkcja genów?

A

przez różnorodne produkty genowe, często przy współudziale składników różnych szlaków transdukcji sygnałów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
78
Q

Z jakich czterech podjednostek składa się DNA?

A
  • deoksyadenylan
  • deoksyguanylan
  • deoksycytydylan
  • deoksytymidylan
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
79
Q

Co to jest kod genetyczny?

A

sekwencja monomerów w DNA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
80
Q

Dwuniciowa cząsteczka DNA jest prawo- czy lewoskrętna?

A

prawoskrętna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
81
Q

Jakie siły utrzymują strukturę dwuniciowej cząsteczki DNA?

A
  • wiązania wodorowe
  • oddziaływania hydrofobowe
  • oddziaływania van der Waalsa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
82
Q

Jakie pary zasad są do siebie komplementarne?

A

A i T

C i G

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
83
Q

Co to znaczy, że dwa pasma DNA są do siebie przeciwległe?

A

to znaczy, że jedna nić biegnie w kierunku 5’→3’, a druga w kierunku 3’→5’

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
84
Q

Jak nazywamy obie nici DNA?

A
  • nić matrycowa (niekodująca)

- nić kodująca

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
85
Q

Na której nici DNA mieści się informacja genetyczna?

A

na nici matrycowej (niekodującej)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
86
Q

Czym różni się nić kodująca DNA od transkryptu RNA nici matrycowej?

A

tylko tym, że zawiera tyminę a nie uracyl

87
Q

W jakich formach istnieje dwuniciowy DNA?

A

A, B, C, D, E, Z

88
Q

Która forma dwuniciowego DNA zazwyczaj występuje fizjologicznie i czym się ona charakteryzuje?

A

forma B, małe stężenie soli i duży stopień uwodnienia

89
Q

Ile par zasad zwiera pojedynczy skręt formy B DNA?

A

10 pz

90
Q

Ile wynosi długość jednego skrętu formy B DNA?

A

3,4 nm

91
Q

Ile wynosi średnica jednego skrętu formy B DNA?

A

2nm

92
Q

Ile wiązań wodorowych stabilizuje parę A-T?

A

dwa

93
Q

Ile wiązań wodorowych stabilizuje parę G-C?

A

trzy

94
Q

O ile mocniejsze jest wiązanie G-C niż A-T?

A

około 50%

95
Q

Które regiony DNA są bardziej odporne na denatruację?

A

regony zawierające dużą liczbę wiązań C-G

96
Q

Kiedy może dojść do rozdzielenia dwuniciowej struktury DNA?

A

w podwyższonej temperaturze lub przy zmniejszonym stężeniu soli

97
Q

Co poza rozdzieleniem dwóch nici DNA dzieje się podczas denaturacji?

A

zasady zmieniają wzajemne położenie, będąc stale jeszcze związane jako polimer

98
Q

Co to jest efekt hiperchromowy?

A

wzrost absorbancji cząsteczki DNA podczas jej denaturacji

99
Q

Co to jest efekt typu “stacking”?

A

oddziaływania między sąsiadującymi parami zasad

100
Q

Jaką lepkość ma cząsteczka DNA w roztworze?

A

dużą

101
Q

Co się dzieje z lepkością cząsteczki wskutek denaturacji?

A

maleje

102
Q

Dzięki czemu cząsteczka DNA może tworzyć sztywne pałeczkowate twory?

A

dzięki efektowi typu stacking i wiązaniom wodorowym między zasadami

103
Q

Co to jest temperatura topnienia cząsteczki DNA?

A

środkowy punkt zakresu temperatury w którym nici danej cząsteczki DNA oddzielają się od siebie

104
Q

Od czego zależy temperatura topnienia cząsteczki DNA?

A

od składu zasad DNA i stężenia soli w roztworze

105
Q

Jak wpływa 10x większe stężenie jednowartościowych kationów na temperaturę topnienia cząsteczki DNA?

A

podnosi ją o 16,6 ℃

106
Q

Jak wpływa formamid na temperaturę cząsteczki DNA i dlaczego?

A

zmniejsza wartość Tm, ponieważ destabilizuje wiązania wodorowe między zasadami

107
Q

Jakie zastosowanie ma formamid w doświadczeniach z rekombinowanym DNA?

A

pozwala na oddzielenie nici w znacznie niższej temperaturze i minimalizuje ich pęknięcia (które występują w wysokich temperaturach)

108
Q

Co to jest hybrydyzacja DNA?

A

zjawisko renaturacji (reasocjacji) oddzielonych nici DNA, gdy zostanie osiągnięta właściwa temperatura i stężenie soli

109
Q

Od czego zależy szybkośc reasocjacji?

A

od stężenia komplementarnych nicni

110
Q

Co jest przykładem fizjologicznego zjawiska renaturacji DNA?

A

reasocjacja dwóch nici DNA po replikacji

111
Q

Jakie procedury umożliwiają specyficzną i czułą identyfikację hybryd w mieszaninach DNA lub RNA?

A

elektroforeza żelowa (oddzielenie hybrydowych cząsteczek różniących się wielkością),
radioaktywne lub fluorescencyjne metody znakowania cząsteczek,
wykrywanie za pomocą Southern (DNA/cDNA) blotting i Northern (RNA/DNA) blotting

112
Q

Jakie rowki ma cząsteczka DNA?

A

rowek mniejszy i rowek większy

113
Q

Dzięki czemu białka mogą rozpoznawać swoiste sekwencje nukleotydowe i wiązać się z nimi bez rozrywania sparowanych zasad w dwuniciowej cząsteczce DNA?

A

białka oddziałują w obrębie rowków DNA z eksponowanymi atomami nukleotydów

114
Q

Gdzie występują koliste cząsteczki DNA?

A

w organizmach bakterii, bakteriofagów, wielu wirusach zwierzęcych zawierających DNA i niektórych organellach (mitochondria)

115
Q

Czy związanie końców DNA zaburza polarność czasteczki?

A

nie, tylko eliminuje wolne grupy hydroksylowe i fosforylowe w położeniach 3’ i 5’

116
Q

W jakiej postaci istnieją koliście zamknięte cząsteczki DNA?

A
  • rozluźniona

- silnie skręcona

117
Q

Kiedy występuje nadmierne skręcenie koliście zamkniętej cząsteczki DNA?

A

czy kolista cząsteczka jest skręcona wokół własnej osi lub gdy liniowa cząsteczka DNA, której końce zostają zakotwiczone zakotwiczone ulega skręceniu

118
Q

Czy nadmierne skręcenie kolistej cząsteczki DNA wymaga energii?

A

tak

119
Q

Co powoduje nadmierne skręcenie kolistej cząsteczki DNA?

A

wystąpienie napięć w czasteczce

120
Q

Jaki stosunek ma liczba superskrętów do napięcia w kolistej cząsteczce DNA?

A

im większa ilość superskrętów tym większe napięcie

121
Q

Kiedy występują ujemne superzwoje?

A

gdy prawoskrętna cząsteczka dwuniciowej helisy (występująca w B-DNA) jest skręcona w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara

122
Q

Jak nazywa się DNA w którym występują ujemne superzwoje?

A

DNA rozwinięte

123
Q

Co się dzieje z energią rozwiniętego DNA?

A

jest magazynowana w superskrętach

124
Q

Jaka postać DNA jest preferowana w układach biologicznych?

A

superskręty

125
Q

Jak działają topoizomerazy?

A

katalizują topologiczne zmiany DNA, mogą wprowadzać rozluźnienie albo superskręty

126
Q

Jak nazywa się najlepiej poznana topoizomeraza i jak ona działa?

A

giraza bakteryjna, która wprowadza ujemne superskręty w DNA

127
Q

Gdzie w medycynie są wykorzystywane homologi girazy bakteryjnej?

A

w chemioterapii nowotworów

128
Q

Jaką funkcję pełni informacja genetyczna zmagazynowana w sekwencji nukleotydowej DNA?

A
  • jest źródłem informacji dla syntezy wszystkich cząsteczek białkowych komórki i organizmu
  • dostarcza informacji dziedziczonej przez komórki potomne i potomstwo
129
Q

Co jest warunkiem spełnienia obu funkcji DNA?

A

występowanie DNA w roli matrycy (do transkrypcji informacji na RNA i do replikacji informacji dla dwóch siostrzanych cząsteczek DNA)

130
Q

W jaki sposób zachodzi replikacja DNA według Wastona i Cricka?

A

w sposób semikonserwatywny

131
Q

Czym różni się RNA od DNA?

A
  • cząsteczka cukru (ryboza a nie 2-deoksyryboza)
  • uracyl zamiast tyminy
  • pojedyncza nić zamiast podwójnej
  • ilość guaniny nie musi być równa ilości cytozyny, ani ilość adeniny nie musi się równać ilości uracylu
  • RNA może być hydrolizowany
132
Q

Czy struktura RNA jest zawsze jednoniciowa?

A

w pewnych sekwencjach zawierających komplementarne zasady w odwrotnej polarności jest zdolna do zawinięcia się na samej sobie

133
Q

Dlaczego RNA może ulegać hydrolizie a DNA nie?

A

ponieważ DNA nie ma grup 2’-hydroksylowych

134
Q

W jakim środowisku RNA może ulegać hydrolizie?

A

w środowisku zasadowym

135
Q

Co powstaje w wyniku hydrolizy RNA?

A

cykliczne 2’,3’-diestry mononukleotydów

136
Q

Gdzie wykorzystujemy labilność RNA w stosunku do środowiska zasadowego?

A

w diagnostyce i analizie

137
Q

Co to jest mRNA?

A

informacyjny RNA = cząsteczki cytoplazmatycznego RNA, które służą jako matryce do biosyntezy DNA, przenosząc informację z DNA do ośrodków syntetyzujących białko

138
Q

Co to jest rRNA?

A

rybosomalny RNA = odgrywa rolę strukturalną (rybosomy)

139
Q

Co to jest tRNA?

A

transferowy / transportujący RNA = cząsteczki łącznikowe do translacji informacyjnego RNA

140
Q

Czym są rybozymy?

A

cząsteczki RNA posiadające wewnętrzną aktywność katalityczną

141
Q

Z czym wiąże się aktywność katalityczna rybozynów?

A

z cieńciem kwasu nukleinowego

142
Q

Co się dzieje ze znaczną częścią RNA jeszcze w obrębie jądra?

A

jest degradowana i nigdy nie służy jako jednostka strukturalna lub informacyjna w cytoplazmie komórkowej

143
Q

Co to jest snRNA?

A

małe jądrowe RNA (small nuclear RNA)

144
Q

Ile nukleotydów zawierają snRNA?

A

90-300

145
Q

Jak działa odwrotna transkryptaza?

A

przepisuje RNA na DNA, w wyniku czego powstaje dwuniciowa kopia DNA genomu RNA

146
Q

Jaką polarność ma nić matrycowa?

A

3’ do 5’

147
Q

Jaką polarność ma transkrypt RNA?

A

taką jak nić kodująca= 5’ do 3’

148
Q

Co jest przyłączane do końca 5’ mRNA?

A

czapeczka = kapturek

149
Q

Z czego jest złożona czapeczka przyłączona do mRNA?

A

trifosforan 7-metyloguaniny

150
Q

Jakie wewnętrzne nukleotydy często występują w mRNA?

A

6-metyloadenylany i inne metylowane nukleotydy 2’-O-rybozy

151
Q

Jaką rolę pełni czapeczka w czasteczce mRNA?

A
  • rozpoznawanie mRNA przez mechanizm transkrypcyjny

- pomaga w stabilizowaniu mRNA

152
Q

W jaki sposób czapeczka pomaga w stabilizowaniu mRNA?

A

blokuje atak 5’-egzonukleaz

153
Q

Od którego końca mRNA rozpoczyna się translacja?

A

od końca 5’ = otulonego czapeczką

154
Q

Co jest przyłączone do końca 3’ mRNA?

A

ogon poli(A)

155
Q

Z czego jest zbudowany ogon poli(A)?

A

z 200-500 nukleotydów adenylowych

156
Q

Jaką punkcję pełni ogon mRNA?

A

PRAWDOPODOBNIE utrzymuje stabilność swoistych mRNA wewnątrz komórki, chroniąc przed atakiem 3’-egzonukleaz

157
Q

Czy wszystkie cząsteczki mRNA posiadają ogon poli(A)?

A

nie

158
Q

Czy czapeczka i ogon są kodowane na matrycy?

A

nie

159
Q

Jakie wiązanie ogona poli(A) umożliwia rozdzielenie cząsteczek mRNA zawierających ogon od pozostałych cząsteczek mRNA bez ogona i innych rodzajów RNA?

A

wiązania na zasadzie parowania zasad z polimerami oligodeoksytymidyny związanej ze stałym podłożem (np. celulozą)

160
Q

W jaki sposób powstają czapeczki mRNA?

A

w wyniku przekształceń prekursorowej cząsteczki przed wejściem do cytoplazmy

161
Q

Co to jest hnRNA?

A

jądrowe heterogenne RNA

162
Q

Co stanowi czwartą klasę cząsteczek RNA w jądrach komórek ssaków?

A

bezpośrednie produkty transkrypcji genów

163
Q

Jaką funkcję pełnią hnRNA?

A

ulegają przemianie do mRNA, które wnikają do cytoplazmy

164
Q

Z ilu nukleotydów składa się tRNA?

A

74-95

165
Q

Gdzie powstaje tRNA?

A

w jądrze cząsteczki prekursorowej

166
Q

Ile rodzajów tRNA występuje w każdej komórce?

A

przynajmniej 20

167
Q

Jaki jest stosunek tRNA do kompatybilności z aminokwasami?

A

przynajmniej jedno tRNA (a często kilka) odpowiada każdemu z 20 aminokwasów

168
Q

Co umożliwia struktura pierwszorzędowa cząsteczki tRNA?

A

sfałdowanie

169
Q

Dzięki czemu możliwe jest wytworzenie drugorzędowej struktury cząsteczki tRNA i co ona przypomina?

A

dzięki wewnątrzcząsteczkowej komplementarności zasad,

przypomina liść koniczyny

170
Q

Ile ramion posiada każda cząsteczka tRNA i jak się one nazywają?

A
  1. ramię akceptorowe
  2. ramię antykodonowe
  3. ramię D
  4. ramię TψC
  5. ramię dodatkowe
171
Q

Z czego składa się ramię akceptorowe tRNA?

A

z łodyżki utworzonej ze sparowanych zasad

172
Q

Jaką sekwencją kończy się łodyżka ramienia akceptorowego tRNA?

A

CpCpAoh

173
Q

Kiedy do łodyżki tRNA dodawane są trzy końcowe nukleotydy CpCpAoh?

A

po tranksrypcji

174
Q

Jaki enzym umożliwia przyłączenie CpCpAoh do łodyżki tRNA?

A

transferaza nuklotydowa

175
Q

Jakim wiązaniem i gdzie przyłączają się aminokwasy do cząsteczki tRNA?

A

wiązaniem estrowym do grupy 3’-hydroksylowej reszty adenozylowej ramienia akceptorowego (dzięki swoim grupom karboksylowym)

176
Q

Co wyznaczają specyficzność cząsteczki tRNA?

A

ramiona D, TψC i dodatkowe

177
Q

tRNA komórek eukariotycznych czy prokariotycznych jest bardziej trwałe?

A

komórek prokariotycznych

178
Q

mRNA komórek eukariotycznych czy prokariotycznych jest bardziej trwałe?

A

komórek eukariotycznych

179
Q

Co to jest rybosom i jaką funkcję pełni?

A

cytoplazmatyczna struktura nukeoproteinowa, która bierze udział w mechanizmie syntezy białek na matrycach mRNA

180
Q

Czym są polisomy?

A

cząsteczka mRNA z którą oddziałuje wiele rybosomów

181
Q

Jaką masą cząsteczkową i szybkością sedymentacji charakteryzują się rybosomy ssaków?

A

4,2·10e6, 80S

182
Q

Z jakich podjednostek, o jakiej masie cząsteczkowej i szybkości sedymentacji składają się rybosomy ssaków?

A

mała podjednostka: 1,4·10e6, 40S

duża podjednostka: 2,8·10e6, 60S

183
Q

Jakie cząsteczki zawiera podjednostka 60S rybosomów?

A
  • 5S rRNA
  • 5,8S rRNA
  • 28S rRNA
  • ponad 50 swoistych polipeptydów
184
Q

Jakie cząsteczki zawiera podjednostka 40S rybosomów?

A
  • 18S rRNA

- ok. 30 łańcuchów polipeptydów

185
Q

Skąd pochodzą cząsteczki rRNA?

A

5S rRNA posiada własną prekursorową strukturę

pozostałe pochodzą z przekształcenia w jąderku cząsteczki prekursorowej 45S RNA

186
Q

W jakiej postaci istnieje większość małocząsteczkowych RNA i gdzie są one rozmierzczone w komórce?

A

w postaci rybonukleoprotein w jądrze lub cytoplazmie (lub w obu tych przedziałach)

187
Q

Jaką rolę pełni snRNA?

A

jest ściśle związane z przetwarzaniem mRNA i regulacją genów

188
Q

Jakie snRNA jest związane z usuwaniem intronów i przekształcaniem hnRNA w mRNA/

A

U1, U2, U4, U5, U6

189
Q

Jaką rolę pełni U7 snRNA?

A

bierze udział w tworzeniu prawidłowego końca 3’ histonowego mRNA (który nie zawiera ogona)

190
Q

Jaką rolę pełni 7SK RNA?

A

przyłącza się do wielu białek, tworząc kompleks rybonukeoproteinowy, modulujący elongację mRNA przez polimerazę RNA II

191
Q

Co to jest miRNA?

A

mikro RNA należące do podzbioru małocząsteczkowych RNA

192
Q

Co to jest siRNA?

A

małe interferujące RNA należące do podzbioru małocząsteczkowych RNA

193
Q

Jaką funkcję pełnią miRNA i siRNA?

A

hamują ekspresję genów poprzez zmniejszanie wytwarzania specyficznych białek

194
Q

Z ilu nukleotydów składa się miRNA i siRNA?

A

21-25

195
Q

Jak powstaje miRNA?

A

w wyniku nukeolitycznego przetwarzania produktów oddzielnych genów / jednostek transkrypcyjnych

196
Q

Jak wyglądają i z ilu nukleotydów składają się perkursory miRNA?

A

jednoniciowe o rozbudowanej strukturze drugorzędowej, składające się z 500-1000 nukleotydów

197
Q

Co tworzą dojrzałe miRNA w wyniku hybrydyzacji?

A

niedoskonałe dupleksy RNA-RNA ze specyficznymi docelowymi mRNA

198
Q

W jakim miejscu docelowego mRNA miRNA tworzą z nimi dupelksy?

A

w obrębie nieulegających translacji regionów 3’

199
Q

Do czego prowadzi powstanie dupleksu z miRNA w obrębie nieulegającym translacji regionu 3’ mRNA?

A

do zahamowania translacji

200
Q

Jak powstaje siRNA?

A

w wyniku nukleolitycznego, specyficznego przecięcia większych dwuniciowych cząsteczek RNA

201
Q

Co tworzą dojrzałe siRNA w wyniku hybrydyzacji?

A

doskonałe hybrydy RNA-RNA

202
Q

W jakim miejscu docelowego mRNA siRNA tworzą dupleksy?

A

w dowolnym miesjcu mRNA

203
Q

Dlaczego tworzenie dupleksów RNA-RNA przez mRNA i siRNA prowadzi do ograniczenia wytwarzania określonych białek?

A

ponieważ kompleksy siRNA-mRNA ulegają degradacji (według specjalnych mechanizmów nukleolitycznych)

204
Q

Jak nazywają się organelle w których kompleks siRNA-mRNA ulega całkowitej lub częściowej degradacji?

A

ciało P

205
Q

Jak nazywa się grupa enzymów zdolna do degradacji kwasów nukleinowych?

A

nukleazy

206
Q

Jak nazywamy nukleazy wykazujące specyficzność do kwasu deoksyrybonukleinowego?

A

deoksyrybonukleazy

207
Q

Jak zawywamy nukleazy wykazujące specyficzność do RNA?

A

rybonukleazy

208
Q

Jaką funkcję pełnią endonukleazy?

A

przecinają wewnętrzne wiązania fosfodiestrowe

209
Q

Do którego kwasu nukleinowego wykazują powinowactwo endonukleazy?

A

do obu

210
Q

Jakie końce powstają w wyniku działania endonukleaz?

A

3’-hydroksylowe i 5’-fosforylowe

lub 3’-fosforylowe i 5’-hydroksylowe

211
Q

Czym są endonukleazy restrykcyjne?

A

endonukleazy, zdolne do rozpoznawania specyficznych sekwencji w obrębie DNA

212
Q

Jak działają egzonukleazy?

A

hydrolizują nukleotyd znajdujący się na końcu cząsteczki

213
Q

W jakim kierunku działają egzonukleazy?

A

wyłącznie jednokierunkowo (albo 3’→5’ lub 5’→3’)

214
Q

Kiedy w TMP występuje ryboza zamiast deoksyrybozy?

A

gdy UMP w utworzonym uprzednio tRNA jest metylowany przez S-adenozylometioninę