Kolokwium III - lipidy Flashcards

1
Q

Jakie dwie wspólne cechy mają lipidy?

A
  • nierozpuszczalność w wodzie

- rozpuszczalność w rozpuszczalnikach niepolarnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Na jakie grupy dzieli się lipidy?

A

lipidy proste i złożone

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Co wchodzi w skład lipidów prostych?

A

tłuszcze właściwe i woski

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Czym są lipidy proste?

A

estry kwasów tłuszczowych z różnymi alkoholami

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Czym są tłuszcze właściwe?

A

estry kwasów tłuszczowych z glicerolem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Jak nazywamy płynne tłuszcze właściwe?

A

oleje

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Czym są woski?

A

estry kwasów tłuszczowych z długołańcuchowymi alkoholami monohydroksylowymi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Czym są lipidy złożone?

A

estry kwasów tłuszczowych zawierające, oprócz kwasów tłuszczowych i alkoholu, jeszcze inne grupy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Czym są fosfolipidy?

A

lipidy zawierające, oprócz kwasów tłuszczowych i glicerolu, resztę kwasu fosforowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Jaki alkohol występuje w sfingofosfolipidach?

A

singozyna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Jaki alkohol występuje glicerolofosfolipidach?

A

glicerol

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Czym są glikolipidy?

A

lipidy zawierające kwas tłuszczowy, sfingozynę i cukry

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Jak inaczej możemy nazwać glikolipidy?

A

glikosfingolipidy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Jakie związki określa się mianem lipidów obojętnych?

A
  • glicerydy (acyloglicerole)
  • cholesterol
  • estry cholesterolu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

W jakiej formie kwasy tłuszczowe występują w osoczu?

A

niezestryfikowane = wolne kwasy tłuszczowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Jakie wyróżniamy łańcuchy kwasów tłuszczowych ze względu na obecność wiązań podwójnych?

A
  • nasycone = brak wiązań podwójnych

- nienasycone = co najmniej jedno wiązanie podwójne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Jak możemy podzielić kwasy nienasycone?

A
  • jednonienasycone
  • wielonienasycone
  • ikozanoidy = eikozanoidy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Czym są eikozanoidy?

A

związki pochodne ikoza (C20) polienolowych kwasów tłuszczowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Jakie związki zaliczamy do eikozanoidów?

A
  • prostanoidy
  • leukotrieny (LT)
  • lipoksyny (LX)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Jakie związki zalicza się do prostanoidów?

A
  • prostaglandyny (PG)
  • prostacykliny (PGI)
  • tromboksany (TX)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Większość długołańcuchowych nienasyconych kwasów tłuszczowych występujących w przyrodzie ma konfigurację cis czy trans?

A

cis

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Jaki kąt “zgięcia” długołańcuchowych kwasów tłuszczowych wywołuje konfiguracja cis?

A

120°

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Wraz z jakimi cechami łańcucha wzrasta temperatura topnienia kwasów tłuszczowych o parzystej liczbie atomów węgla?

A
  • wraz ze wzrostem długości łańcucha

- wraz ze spadkiem stopnia nienasycenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Jak inaczej nazywamy triacyloglicerole?

A

triglicerydy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Czym są triglicerydy?

A

estry trihydroksolowego alhoholu (glicerolu) z kwasami tłuszczowymi

26
Q

Pochodnymi jakiego kwasu są fosfolipidy?

A

kwasu fosfatydowego

27
Q

Jaką funkcję pełnią fosfoacyloglicerole zawierające cholinę = fosfatydylocholina?

A
  • przeważający ilościowo lipid błon komórkowych

- stanowią dużą część zasobów choliny w organizmie

28
Q

Jakie znaczenie ma cholina?

A
  • przewodnictwo nerwowe (acetylocholina)

- zapas labilnych grup metylowych

29
Q

Jaką funkcję pełni dipalmitoilolecytyna?

A

istotny składnik surfaktantu (bardzo aktywny związek powierzchniowo czynny)

30
Q

Czego przyczyną jest brak sufraktantu w płucach wcześniaków?

A

zespół błon szklistych

31
Q

Jak inaczej można nazwać fosfatydylocholinę?

A

lecytyna

32
Q

Jak inaczej można nazwać fosfatydyloetanoloaminę?

A

kefalina

33
Q

Czym rożni się fosfatydyloseryna od fosfatydylocholiny?

A

ma serynę zamiast choliny

34
Q

Czym różni się kefalina od lecytyny?

A

ma etanoloaminę zamiast choliny

35
Q

Do czego jest hydrolizowany 4,5-bifosforan fosfatydyloinozytolu?

A

diacyloglicerolu (diglicerydu) i trifosforanu inozytolu

36
Q

Jakie znaczenie mają produkty hydrolizy 4,5-bifosforanu fosfatydyloinozytolu?

A
  • wewnątrzkomórkowe cząsteczki sygnałowe

- wtórne przekaźniki

37
Q

Jaki stereoizomer wystpuje w fosfatydyloinozytolach?

A

monoinoztol

38
Q

Jaki związek jest przekształcany w kardiolopinę?

A

fosfatydyloglicerol

39
Q

Gdzie występuje kardiolipina?

A

w błonach mitochondrialnych

40
Q

Czym są lizofosfolipidy?

A

fosfoacyloglicerole zawierające w swojej cząsteczce tylko jedną resztę acetylową

41
Q

Jak inaczej możemy nazwać izofosfatydylocholinę?

A

izolecytyna

42
Q

Jakie znaczenie ma izolecytyna?

A

uczestniczy w metabolizmie i przekształcaniu fosfolipidów

43
Q

Gdzie w organizmie mamy do czynienia z izofosfolipidami?

A
  • utlenione lipoproteiny

- udział w rozwoju miażdżycy

44
Q

Gdzie w organizmie mamy do czynienia z plazmalogenami?

A

mózg i mięśnie

45
Q

Gdzie w organizmie mamy do czynienia z sfingomielinami?

A

w mózgu i tkance nerwowej

46
Q

Czym są plazmalogeny?

A

struktury przypominające fosfatydyloetanoloaminy, które zamiast wiązania estrowego przy węglu sn-1 mają wiązanie eterowe

47
Q

Czym może być zastąpiona etanoloamina w strukturze plazmalogenów?

A

choliną, seryną lub inozytolem

48
Q

Co powstaje w wyniku hydrolizy sfingomielin?

A
  • kwas tłuszczowy
  • kwas fosforowy
  • cholina
  • sfingozyna (złożony aminoalkohol)
49
Q

Czy w sfingomielinach występuje glicerol?

A

NIE!

50
Q

Jak nazywa się związek złożony ze sfingozy i kwasu tłuszczowego?

A

ceramid

51
Q

Gdzie występują glikolipidy?

A

w każdej tkance organizmu, ale głównie w zewnętrznej warstwie błony plazmatycznej (glikokaliks)

52
Q

Czym są glikosfingolipidy?

A

ceramid + kilka cząsteczek cukru

53
Q

Gdzie występuje galaktozyloceramid?

A

mózg i tkanka nerwowa (a w małych ilościach wszędzie)

54
Q

Jakie charakterystyczne kwasy tłuszczowe zawiera galaktozyloceramid?

A

C24, np. kwas cerebronowy

55
Q

W co może być przekształcony galaktozyloceramid?

A

w sulfogalaktozyloceramid (sulfatyd)

56
Q

Gdzie obficie występuje sulfatyd?

A

w mielinie

57
Q

Gdzie występuje glukozyloceramid?

A

w tkankach pozanerwowych (ale w małych ilościach również tam)

58
Q

Jakie znaczenie ma cholesterol?

A
  • rozwój miażdżycy i chorób serca

- prekursor steroidów

59
Q

Prekursorem jakich steroidów jest cholesterol?

A
  • kwasy żółciowe
  • hormony kory nadnerczy
  • hormony płciowe
  • witamina D
  • glikozydy nasercowe
60
Q

Kiedy związek steroidowy nazywamy sterolem?

A

kiedy posiada przynajmniej jedną grupę hydroksylową, a żadnej karboksylowej i żadnej karbonylowej

61
Q

Co jest prekursorem witaminy D?

A

ergosterol

62
Q

Jak określa się cząsteczkę, której część jest hydrofobowa a część hydrofilowa?

A

amfipatyczna