Geschiedenis - H3 De wereld en het modern imperialisme Flashcards
(98 cards)
1
Q
Wanneer situeren we dit hoofdstuk?
A
ca 1800 - ca 1919
2
Q
Situeer dit hoofdstuk in het referentiekader.
A
Wat: cultureel, politiek, economisch en sociaal
Waar: heel de wereld
Wanneer: 1800-1919
3
Q
Wat is de link tussen cricket en dit hoofdstuk?
A
cricket = Engelse sport
-> deze sport erg populair in de (voormalige) Engelse kolonies
Andere voorbeelden zijn ook taal, eten, …
4
Q
Stond Midden- en Zuid-Amerika sterk of niet sterk tgo Europa in VMT? Leg uit.
A
niet sterk:
- cash crops (exportgewassen) = geteeld om te exporteren en dus niet voor eigen gebruik
- monoculturen = akkers met 1 bepaald gewas = slecht vod economie (bv wnr prijs koffiebonen zakt, maar je enkel dat hebt verlies je geld.)
5
Q
Stond Afrika sterk of niet sterk tgo Europa in VMT? Leg uit.
A
beide: verschil tussen kustregio’s (niet sterk) en binnenland (sterk)
- Afrika is niet echt bezig met Europa: veel handel binnen Afrika zelf.
6
Q
Stond Azië sterk of niet sterk tgo Europa in VMT? Leg uit.
A
sterk tgo Westen:
- eigen voorwaarden
- geen vragende partij
-> niet afhankelijk v Europa (Europa eerder hen nodig) + veel slavernij
7
Q
Wat is cash crops?
A
exportgewassen: geteeld om te exporteren en niet voor eigen gebruik
8
Q
Wat zijn monoculturen?
A
Hele akkers met 1 bepaald gewas => slecht vo je econ
9
Q
Waarom was de industriële revolutie (ca 1800) wel een gamechanger bij het sterk of niet sterk staan tgo Europa?
A
omdat veel andere regio’s de sprong later maken
10
Q
Wat voor cultuur hadden ze in India rond deze tijd?
A
een islamitische cultuur
11
Q
Hoe noemden ze India toen?
A
het Rijk vh Midden
= in vele regio’s dominant
12
Q
Situeer Taizu
A
wat: 1e keizer die met vaartuigen op water strijd probeerde te voeren (pol) + keizer van China
waar: China
wanneer: 10e eeuw na Christus
13
Q
Wat waren de externe ambities van China toen? + link met nu?
A
Taizu was de 1e keizer die met vaartuigen op water strijd probeerde te voeren.
Nu: nieuwste snufjes v schepen mee uitpakken -> “we are back” (tegen concurrent VS)
14
Q
Wat was iets dat China toen had dat in hun voordeel speelde? Leg uit.
A
goed georganiseerd en uitgebreid ambtenarennetwerk:
-> belangrijk vo China om zo het rijk te besturen => daarom abtenaren handig, want luisteren naar keizer
15
Q
Wanneer situeren we de film ‘The Last Samurai’?
A
in Meji-tijdperk -> Samurais deel van feodaal systeem
16
Q
Wanneer situeren we het tussenhoofdstuk ‘De wereld en Europa’?
A
ca 1800-1870
17
Q
Welke dynastie had Japan in de 19e eeuw?
A
de Tokugawa-dynastie
18
Q
Wat voor een regeermanier hadden ze in Japan bij de Tokugawa-dynastie?
A
een feodaal systeem
+ centraal bestuur
19
Q
Wie was de keizer in Japan bij de Tokugawa-dynastie?
A
Shogun (militaire heerser) groter dan keizer, want hoogste plek
20
Q
Wat waren 3 goeie punten van de regeerperiode van Japan onder de Tokugawa-dynastie?
A
- hoge alfabetiseringsgraad
- stabiel
- welvarend maar wel geïsoleerd
21
Q
Wanneer werkt de Tokugawa-dynastie alleen?
A
als er geen externe (Westen) bedreiging is, want dan valt het systeem in elkaar
22
Q
Welke 2 problemen leidde tot de crisis in Japan (19e eeuw) onder Tokugawa-dynastie?
A
1) externe problemen: werkt alleen als er geen externe (Westen) bedreiging is
2) interne problemen: natuurrampen, misoogsten en hongersnoden
23
Q
Wanneer situeren we de Tokuwaga-dynastie?
A
in de 19e eeuw
24
Q
Naar wat veranderde Japan vanuit de Tokugawa-dynastie?
A
naar het Meji-tijdperk
25
Wanneer situeren we het Meji-tijdperk
vanaf 1867
26
Wat verandert er in Japan bij de verandering naar het Meji-tijdperk in 1867?
- niet meer Shogun ad macht maar herstel keizerlijke macht (keizer = mikado)
- in de leer bij het westen
=> snelle modernisering + industrialisering + agressief nation
27
Waar en voor wat gingen de Japanners in leer bij het Westen in het Meji-tijdperk (vanaf 1867)?
- politiek + marine = GB
- bestuur + leger = Duitsland
- onderwijs = Frankrijk
- Amerika (niets specifiek)
28
Wat is een agressief nation? Leg uit adhv Japan in Meji-tijdperk + ander vb uit latere tijd
Modernisering lukt goed dus na een tijd worden de Japanners zeer zelfzeker en sterker en voelen ze zich dus beter dan alle andere volkeren rondom hen = sterk nationalisme
- later bij oorlog de Duitsers bij WOII
29
Wie stond er bij de Tokugawa-dynastie onder wie? (3)
- Shogun (keizer) = 1
- Daimyo's = 2
- Samuraïs = 3
30
Hoe zorgde ze er in het Meji-tijdperk voor dat Samuraïs vernederd werden als ze niet gehoorzaamden?
door hun haar af te knippen
31
Hoe zou je uit een schilderij kunnen afleiden of het uit de Tokugawa-dynastie of Meki-tijdperk komt?
Door te zoeken naar Westerse invloeden
-> Meji-tijdperk (door leer bij het Westen)
32
Hoe waren de VS v Amerika in de 19e eeuw?
al snel superstaat => groeiende grootmacht
33
Hoe breidde de VS uit en ten koste van wie ging dat?
westwaartse expansie ten koste van Indianen-stammen doordat blanken proberen over te nemen
34
Hoe wordt de afstand door de Vs van Europa gezien?
wordt voorbeeld van geslaagde 'dekolonisatie'
35
Wanneer was de dekolonisatie van Amerika?
in 1776
36
Leg uit met voorbeeld dat de Amerikanen de Indianen slecht behandelden om tot hun gewilde resultaat te komen.
ze werden in reservaten gestoken als dieren (territorium in een gebied) + krijgen sociale problemen (bv alcoholikers)
37
Welke ontwikkeling ging er super snel bij de VS in de 19e eeuw?
de economische ontwikkeling
38
Wat was het negatief intermezzo in de VS in de 19e eeuw?
de burgeroorlog: Civil War (1861-1865)
39
Wanneer was de Civil War in de VS?
van 1861 tot 1865
40
Over wat ging de Civil War in de VS in de 19e eeuw?
over de vragen unie? en afschaffing slavernij?
41
Wie was er pro en wie contra in de Civil War in de VS in de 19e eeuw?
N-staten contra, Z-straten pro (wilden wel slaven)
42
Waarom waren de Z-staten pro?
door de plantages: hadden slaven nodig om de handel daar uit te voeren
43
Leg uit wat de N- en Z-staten wouden op vlak van unie bij de Civil War in de VS in de 19e eeuw.
N-staten: sterke unie
Z-staten: losse unie -> regering die niets zou beslissen over hen
44
Wie was er bij de Civil War id VS id 19e eeuw president en aan welke kant stond die?
A Lincoln = tegen slavernij
45
Hoe is de Civil War afgelopen en wanneer in de VS in de 19e eeuw? Wie wint er?
doordat Lincoln werd doodgeschoten
-> was einde burgeroorlog in 1865
-> N-staten winnen
46
Wat is de definitie van het modern imperialisme?
uitzonderlijke periode in de geschiedenis, waarbij een handvol landen (NW-Europa) macht uitbreiden over de hele wereld
47
Wanneer situeren we het modern imperialisme?
eind 19e - begin 20e eeuw
48
situeer modern imperialisme in het referentiekader.
wat: politiek - macht uitbreiden over hele wereld
waar: over hele wereld, maar door NW-Europese landen
wanneer: eind 19e-begin 20e eeuw
49
Is er discontinuïteit of continuïteit bij het modern imperialisme met het verleden? Leg uit.
continuïteit: al lang bezig met ontdekking
-> vanaf 1492: ontdekking v 'Amerika' door Columbus
discontinuïteit: nooit dat klein stukje landen zoveel ontdekt (bv Romeinen nooit zo ver geraakt dan de VS)
50
Wat is het verschil tussen formeel en informeel?
formeel = officieel
informeel = onofficieel
51
Wat is het formeel imperialisme?
officiële manier v imperialisme
-> invallen en gebied overnemen
52
Wat is het informeel imperialisme?
economische ook afhankelijk maken, maar politiek behouden
53
Wat krijg je als je het formeel en het informeel imperialisme samenneemt?
dan krijg je een superdominantie van NW-EUropa
54
Welke landen hebben nooit onder Europese controle gestaan en waarom? (met uitzondering van MI)
- N-Korea
- Z-Korea
- Japan
=> liggen aan buitenkant op de kaart
- Thailand: diende als buffer tussen kolonies Eng en Fr
- Liberië
=> kunnen aanduiden op de kaart!!
55
Waarom was Liberïe zo speciaal?
was cadeau gegeven aan bevrijde slaven door de VS
56
Waar vind je nog kenmerken van de slavernij bij Liberië?
- in wapenschild staan de werktuigen die de slaven moesten gebruiken
- vlag komt uit die vd VS verder (vlag kennen!)
- stad Liberië vernoemd naar de Amerikaanse president J. Monroe
57
Wat is het verschil tussen een motief en een voorwaarde?
motief = reden waarom je iets doet + middelen die je nodig hebt
voorwaarde = wat voldaan moet worden
58
Wat waren de voorwaarden van het modern imperialisme eind 19e eeuw - begin 20e eeuw? (4)
- demografie (bevolkingskunde) => migratie
- transportrevolutie
- medische revolutie
- technisch overwicht -> communicatie + militair
59
Leg de voorwaarde vh modern imperialisme 'demografie => migratie' uit.
demografie = bevolkingskunde
-> stijging bevolking nodig om mensen uit te sturen:
- in 19e eeuw explosie vd bevolking
- om baas te spelen -> dominantie
60
Leg de voorwaarde vh modern imperialisme 'transportrevolutie' uit.
beter transport = meer opbrengsten
bv spoorwegen, stoomboot, ...
-> stabieler, sneller, ... transport.
61
Leg de voorwaarde vh modern imperialisme 'medische revolutie' uit.
baas spelen in exotische gebieden
-> risico ziektes (tropsiche ziekten)
=> opgelost door medische revolutie
62
Leg de voorwaarde vh modern imperialisme 'technisch overwicht -> communicatie + militair' uit.
- communicatie: kabels telegraaf -> nu internetkabels ook
- militair: belangrijke doorbraak = machinegeweer (je moet niet meer herladen)
63
Wat waren de 3 motieven voor het modern imperialisme van eind 19e eeuw - begin 20e eeuw?
- economisch: grondstoffen/landbouwproducten + afzetmarkten
- ideologisch: beschaving (onze wereld: alle andere minderwaardig) + bekering
- politiek: machtsdenken
64
Leg het motief vh modern imperialisme 'economisch: grondstoffen/landbouwproducten + afzetmarkten' uit.
winst willen maken door grondstoffen en landbouwproducten uit kolonies te gebruiken
-> voordeel: is goedkoper
afzetmarkten: kolonie verplichten alleen jouw producten te kopen = verzekerd van inkomsten
65
Leg het motief vh modern imperialisme 'ideologisch: beschaving + bekering' uit.
(sorry voor de lange achterkant!!)
(ook vo Parijs, Antwerpen, Brussel, ...)
Ideologie
vb wereldtentoonstellling -> vaak Afrikaanse dorpen namaken en Afrikanen overbrengen om te laten "leven" in dat dorp = mensenzoo (moesten doen alsof ze thuis waren terwijl anderen kwamen kijken)
-> Ideologie: wij hebben superieur gevoel + hadden ook het gevoel dat we het goede deden maar eig fout -> in naam v beschaving veel foute dingen gebeurd
+ bekering: "onze godsdienst (christendom) beter" -> opleggen ad mensen die overgebracht werden
66
Leg het motief vh modern imperialisme 'politiek: machtsdenken' uit.
Londen (maar ook andere steden zoals Parijs)
Ook toegevoegd door mensen v kolonies -> "kijk eens hoe groot we zijn, hoe veel we hebben, hoe belangrijk we zijn, ..."
-> sommige kolonies ook niets waard = gewoon vo de macht daar te hebben (machtsgevoel etc)
67
Leg uit hoe Amerika en Oceanië door formeel imperialisme beïnvloedt werden.
Australië -> Britse kolonie
= strafkolonie: criminelen Britten werden naar daar gestuurd
(achterblijfselen: Britse vlag in die van Australië
Z-Amerika -> restanten in noorden vd vroegere kolonies v Fr, Ndl, ...
=> Sp en Po weggejaagd
Canada -> ook Britse kolonie
68
Leg uit hoe Amerika door informeel imperialisme beïnvloedt werd.
Vb Bolivar in Z-Amerika, heel onafhankelijk van de economie v Europa
-> Eng doet bv aan informeel imperialisme aan Z-Amerika
-> instabiele economie na dekolonisatie
69
Leg uit hoe Azië door formeel imperialisme beïnvloedt werd.
Brits-Indië (nu India, Pakistan, Bangladesh, ... -> groot gebied)
Frank-Indochina (nu Vietnam, Lagos en Cambodia)
-> Thailand als bufferstaat tussen Fr en Eng
Nederlands Indië (nu Indonesië)
70
Leg uit hoe Azië door informeel imperialisme beïnvloedt werd.
havens onder controle van GB in China en Japan (= econ domineren)
-> zo econ versterken
71
Hoe komt het dat GB Indië als kolonie nam?
Wouden eerst Hong Kong + later ook Taïwan maar China boos
-> veel 'vrijheden', maar China terug veranderen = GB -> Indië
72
Leg uit hoe Afrika door informeel imperialisme beïnvloedt werd.
NW-Afrika -> Fransen
Duits -> Oostkust en Westkust
Privébezit Leopold II -> Belgisch Kongo
Britten -> Oosten en NO (wouden NZ-verbinding)
-> 1 aanééngesloten gebied, maar Duitsers niet toevallig ertussen = rivaliteit Eu mee naar Afrika
73
Waarom kwamen er zoveel kolonies in Afrika en niet in Azië?
Omdat Azië sterker was
74
Wanneer situeren we alle Europese kolonies in Afrika etc?
tijdens modern imperialisme
75
situeer Cecil Rhodes in het referentiekader
wat: politiek - taak om N-Z verbinding te maken in Afrika
waar: Afrika
wanneer: 1853-1902 (midden 19e eeuw- begin 20e eeuw)
76
Waarom kreeg Cecil Rhodes de taak om de N-Z-verbinding in Afrika te maken?
Kwam uit de droom vd Britten om v N naar Z te gaan
77
Situeer de Conferentie v Berlijn in het referentiekader.
wat: politiek - doel om Afrika te verdelen
waar: in Berlijn maar over Afrika
wanneer: 1885
78
Wat was het doel van de Conferentie v Berlijn in 1885?
Om Afrika te verdelen onder de grootmachten v Europa en de VS
79
Hoe gebeurde de verdeling van Afrika bij de Conferentie v Berlijn in 1885?
Door Bismarck ("Waarom ruzie, er is genoeg voor iedereen")
-> werd verdeeld op basis van wie recht had op welk deel
80
Wat gebeurt er met de bevolkingsgroepen die op de grens liggen van verdeelde stukken Afrika na de Conferentie v Berlijn in 1885?
Was volgens B geen probleem maar zorgt later wel voor opstanden van de volkeren zelf
81
Wie was er aanwezig op de Conferentie van Berlijn?
alle grootmachten van Europa en de VS
-> geen Afrikanen!!
82
Hoe kan je de Conferentie v Berlijn linken met de actualiteit?
- Poetin en Trump onderhandelen over Oekraïne
- M23-rebellengroep in O-Kongo: president Kongo onderhandeld: grondstoffen in ruil voor steun v Trump
83
Wie waren de oppositie tgo de dominantie van Europa?
- VSA: interventies in Lat-Am + steun afscheiding Panama
- Japan: oorlogen, ipv klein land dat luisterd naar buren, tgo China, Ru, Korea, ... (nu aansluiten bij Europese grootmachten = 1e niet W-Eur grootmacht)
84
Hoe ontstond het land Panama?
Door goedkeuring vd VS
-> zo konden zij kanaal uitbouwen want is eig v Colombia
85
Wanneer en door wie is het Panamakanaal teruggeschonken aan Panama?
Eind 20e eeuw door toenmalige president Carter vd VS
86
Hoe kwam het Panamakanaal onlangs terug in het nieuws?
Doordat Trump het kanaal terug wil
87
situeer 'Max Havelaar' in het referentiekader
wat: cultureel - film dat gebaseerd is op boek van ED Dekker
waar: door Nederlander geschreven onder pseudoniem Multatuli -> semi-autobiografisch maar speelt zich af in Nederlands-Indië
wanneer: boek uit 1859, film uit 1976
88
Wat zijn de 3 gevolgen van het modern imperialisme?
- culturele ontworteling door 'eurocentrisme'
- economische ontworteling door invoering geldeconomie en monoculturen
- sociale ontworteling door doorbreken v familiale banden + ontstaan collaborerende groepen -> evolués
89
Leg het gevolg vh modern imperialisme 'culturele ontworteling' uit.
-> door eurocentrisme
Europese cultuur centraal
bv eigen drank meenemen, benoemen de andere mensen apen = eurocentrisme
90
Leg het gevolg vh modern imperialisme 'economische ontworteling' uit.
-> door invoering geldeconomie en monoculturen
Lokale economie wegnemen en eigen idee inbrengen (geldeconomie)
+ slavenarbeid, met geweld gedreigd, uitbuiting, ... -> maar worden betaald dus eig geen slavenarbeid, maar loonarbeid (neigt eerder naar slavenarbeid)
91
Leg het gevolg vh modern imperialisme 'sociale ontworteling' uit.
-> door doorbreken familiale banden + ontstaan van collaborerende groepen -> evolués
Families worden uit elkaar getrokken = ingrijpend
92
Wat betekent evolués in het kader van sociale ontworteling bij de gevolgen van modern imperialisme?
bevolking wordt als minderwaardig gezien: bv fles naar die vrouw gooien, blanken dragen op schouders (zie fragment)
-> ontstaan collaborerende groepen (tussen bl +zw)
= deel lokale bevolking, maar sturen bevolking aan
-> meer rechten, loon, ...
=> krijgen de slechte taken zodat de haat niet alleen op de Nederlanders is in Nederlands-Indië
93
Wat is ontworteling?
een neg gevolg vh modern imperialisme
94
Wat kan je zeggen over het personage Max Havelaar?
Hij biedt een kritische blik/kijk op de kolonisatie in Nederlands-Indië of nu Indonesië + de impact op de lokale bevolking => ontworteling
95
Wat is de link met het fairtrade-label n Max Havelaar?
Dat zijn naam er onder vermeld staat + hij is de man die opkwam voor die mensen (lokale bevolking) in het verhaal
Fairtrade-label wijst op correcte en goede handel
96
Wat is het boomerangeffect als gevolg vh modern imperialisme?
evolués gaan uiteindelijk keren en onafhankelijkheidsstrijd voeren
= ontstaan van nationaal bewustzijn en nationale bewegingen
(wel onbedoeld effect van imperialisme)
97
Wie had de leiding later ook bij de dekolonisatiestrijd na het modern imperialisme?
de evolués (door kennis verlichting + techniek)
98
Wie zijn de evolués?
De zwarten die samen werken met de blanken bij de kolonisatie waardoor er ook mee haat op hen komt.
Worden ook als minderwaardig gezien tov de blanken + krijgen de ergere/zwaardere taken.
