Biologie - T5 Celademhaling

Question 1

Wat zijn autotrofe organismen?

Answer 1

Die zijn in staat om zelf energierijke koolstofverbindingen aan te maken met CO2 als koolstofbron.

Question 2

Wat zijn heterotrofe organismen?

Answer 2

Die halen hun koolstofverbindingen uit voedingsmiddelen die via het spijsverteringsstelsel opgenomen worden.

Question 3

Wat is onze, dieren en planten hun reservestof?

Answer 3

de mens: glycogeen
dieren: glycogeen
planten: zetmeel

Question 4

Waarvoor halen heterotrofen biomoleculen uit de voeding?

Answer 4

voor de celademhaling

Question 5

Uit wat bestaat de celademhaling bij de heterotrofe organismen?

Answer 5

• reeks van exo-energetische procesen
  -> daarbij ontstaat ATP en warmte
• opbouw lichaamseigen biomoleculen

Question 6

Voor wat wordt water gebruikt in de celademhaling bij heterotrofen?

Answer 6

als bouwstof en beschermstof

Question 7

Voor wat worden sachariden gebruikt bij de celademhaling bij heterotrofen?

Answer 7

als bouwstof, brandstof en reservestof

Question 8

Voor wat worden lipiden gebruikt bij de celademhaling bij heterotrofen?

Answer 8

als bouwstof, brandstof, reservestof en beschermstof

Question 9

Voor wat worden proteïnen gebruikt bij de celademhaling bij heterotrofen?

Answer 9

als bouwstof en brandstof

Question 10

Voor wat worden mineralen gebruikt bij de celademhaling bij heterotrofen?

Answer 10

als bouwstof en beschermstof

Question 11

Voor wat worden vitaminen gebruikt bij de celademhaling bij heterotrofen?

Answer 11

als bouwstof en beschermstof

Question 12

Welke organische stof heeft het meeste energieopbrengst bij de celademhaling van de heterotrofen?

Answer 12

de lipiden en alcohol

Question 13

Ondanks dat de lipiden meer energie opbrengen bij de celademhaling van heterotrofen, is de primaire energiebron toch nog iets anders. Wat en waarom?

Answer 13

de sachariden omdat het proces veel vlotter loopt bij sachariden

Question 14

Waarom wordt alcohol niet gebruikt als primaire E-bron ondanks dat het zo’n hoge energie-opbrengst heeft bij de celademhaling van heterotrofen?

Answer 14

Omdat bij de omzetting van alcohol er veel slechte stoffen (gifstoffen) uitkomen.
Daarvoor is E nodig om ze af te breken wat niet handig is als je ze ook als energiebron wilt gebruiken.

Question 15

Wat voor energetische reactie is de oxidatie van glucose bij de celademhaling van heterotrofen? Leg uit.

Answer 15

een exo-energetische reactie
= een verbrandingsproces

Question 16

Hoe ziet de grafiek van de oxidatie van glucose bij de celademhaling van heterotrofen eruit?

Answer 16

y-as = energie-inhoud
x-as = reactieverloop

• stabiele lijn (reagentia C6H12O6+O2)
• stijging (afstand tot lijn = activatie-E)
• daling tot laag (afstand v lijn tot volgende lijn = beschikbare E)
• stabiele lijn (producten CO2+H2O)

Question 17

Wat voor energetisch proces is leven?

Answer 17

een endo-energetisch proces

Question 18

Voor wat heb je energie nodig om te leven? (5)

Answer 18

-> brandstof

overleving
- opbouwreacties
- beweging
- transportsystemen in membranen (actief transport)

voortplanting

Question 19

Waar halen wij onze energie om te leven vandaan?

Answer 19

uit ons voedsel
-> daarom is een gevarieerde voeding belangrijk

Question 20

Wat bevat brandstoffen zoals glcuose dat wij binnenkrijgen voor de energie?

Answer 20

ons voedsel
-> deze brandstoffen bevatten heel veel energie!

Question 21

Geef voorbeelden van brandstoffen voor heterotrofe organsimen. (3)

Answer 21

• sachariden (suiker/glucose)
• vetten
• aminozuren

Question 22

Wat gebeurt er met de brandstoffen die wij binnenkrijgen via onze voeding? (2)

Answer 22

• die worden verbrand in de cellen
• energie uit de brandstoffen worden tijdelijk opgeslagen id energieaccu’s vd cellen: ATP

Question 23

Wat gebeurt er met de opgeslagen energie die gehaald werd uit brandstoffen uit ons voedsel?

Answer 23

die worden omgezet via celademhaling

Question 24

Wat gebeurt er wanneer de cellen E nodig hebben om bv te bewegen of te denken?

Answer 24

Dan komt de opgeslagen E vrij uit het ATP

Question 25

Met welk voorwerp kan je ATP vergelijken?

Answer 25

Een batterij omdat die E opslaat en weer vrijlaat wanneer de cellen dat nodig hebben.

Question 26

Wat gebeurt er bij heterotrofe organismen wanneer er meer opname van voedingstoffen is dan nodig?

Answer 26

dan wordt dat opgeslagen -> bij dieren: glycogeen -> bij planten: zetmeel De reserves kunnen later opnieuw aangesproken worden.

Question 27

Heeft aërobe of anaërobe celademhaling meer ATP's?

Answer 27

Aërobe celademhaling

Question 28

Wat is het substraat bij de celademhaling?

Answer 28

glucose

Question 29

Wat betekent het dat glucose het substraat van de celademhaling is?

Answer 29

dat het de brandstof is die wordt afgebroken om E (ATP) te produceren.

Question 30

Welke verbinding heb je bij de aërobe celademhaling?

Answer 30

de anorganische verbinding = O2 -> meest rendabel! (meest voordelig)

Question 31

Welke verbinding heb je bij de anaërobe celademhaling?

Answer 31

- anorganische verbinding = GEEN O2 - organische verbindign -> gisting/fermentatie

Question 32

Wat betekent oxidatie bij de celademhaling?

Answer 32

Dat is de verbranding van koolstofverbindingen

Question 33

Waar vindt de aerobe celademhaling plaats?

Answer 33

in de mitochondriën

Question 34

Wat is de reactievgl van de aërobe celademhaling?

Answer 34

C6H12O6 + 6O2 --oxidatie-> 6CO2 + 6H2O + E

Question 35

Wat is de reactievgl van de anaërobe celademhaling bij de alcoholische gisting?

Answer 35

afbraak van glucose tot ethanol en koolstofdioxide C6H12O6 -> 2 C2H5OH + 2 CO2

Question 36

Wat is de reactievgl van de anaërobe celademhaling bij de lactaatgisting?

Answer 36

afbraak van glucose tot lactaat C6H12O6 -> 2 C3H6O3

Question 37

Wat is een toepassing van het dagelijkse leven bij de lactaatgisting?

Answer 37

Stijf zijn -> wanneer je spieren intensief werken en er onvoldoende zuurstof beschikbaar is, schakelen ze over op lactaatgisting (glucose naar melkzuur/lactaat) -> ophoping melkzuur kan leiden tot verzuring en stijfheid

Question 38

Cirkel ATP kennen op dia 13!

Answer 38

nakijken hé!

Question 39

Reactievergelijkingen op dia 14 ook!!

Answer 39

!!

Question 40

Wat zijn de 4 fasen van de aërobe celademhaling? Welke hebben O2 nodig?

Answer 40

- glycolyse - decarboxylatie - Krebscyclus - eindoxidaties -> allemaal buiten de glycolyse

Question 41

Wat is de eerste stap van de aërobe celademhaling?

Answer 41

de glycolyse

Question 42

Waar vindt de glycolyse plaats?

Answer 42

in het cytosol

Question 43

Heeft de glycolyse zuurstof nodig?

Answer 43

nee, het is zuurstofonafhankelijk

Question 44

Wat gebeurt er tijdens de glycolyse?

Answer 44

glucose wordt omgezet in 2x pyrodruivenzuur

Question 45

Wat is het voordeel van glycolyse?

Answer 45

de winst van ATP

Question 46

Wat heb je nodig voor de glycolyse?

Answer 46

enzymen en energie

Question 47

Wat is de brutoformule van pyruvaat?

Answer 47

C3H4O3

Question 48

Wat is de 2e stap van de aërobe celademhaling?

Answer 48

de decarboxylatie

Question 49

Wat gebeurt er bij de decarboxylatie bij aanwezigheid van O2?

Answer 49

daarbij wordt pyruvaat opgenomen in de matrix vd mitochondriën

Question 50

Hoe meer E een bepaalde cel nodig heeft, hoe ... mitochondriën.

Answer 50

meer

Question 51

Wat zijn voorbeelden van cellen waar mtihochondriën zijn als doel van energie?

Answer 51

bv zaadcel, spiercel, ...

Question 52

Waarom zitten de mitochondriën van een zaadcel id kop ad kant vd staart?

Answer 52

omdat die zo E kan geven aan de staart

Question 53

Waar vindt de 2e stap van de aerobe celademhaling (decarboxylatie) plaats?

Answer 53

in de matrix vd mitochondriën

Question 54

Wat gebeurt er bij de 2e stap van de aerobe celademhaling (decarboxylatie)?

Answer 54

daar wordt pyruvaat omgezet in acetyl-coA

Question 55

Wat is de reactivgl van de decarboxylatie (aerobe celademhaling)?

Answer 55

pyruvaat (C3) -> acetaat (C2)

Question 56

Wat is acetyl coA?

Answer 56

geactiveerd azijnzuur

Question 57

Wat is er nodig voor de 2e stap vd aerobe celademhaling (decarboxylatie)?

Answer 57

enzym en co-enzym A

Question 58

Wat is de 3e stap van de aërobe celademhaling?

Answer 58

de citroenzuurcyclys of Krebscyclus

Question 59

Hoeveel keer gaat de Krebscyclus door? Waarom?

Answer 59

2x omdat het 2x nodig is (?)

Question 60

Waar vindt de Krebscyclus plaats?

Answer 60

in de matrix v mitochondriën

Question 61

Wat is de reactievgl van de Krebscyclus?

Answer 61

acetaat (C2) -> citroenzuur (C6) -> oxaalazijnzuur (C4)

Question 62

Wat heb je nodig bij de decarboxylaties vd Krebscyclus bij de aerobe celademhaling?

Answer 62

enzymen en water

Question 63

Wat gebeurt er bij de decarboxylaties van de Krebscyclus?

Answer 63

de synhtese van ATP

Question 64

Wat is de 4e stap van de aerobe celademhaling?

Answer 64

de eindoxidatie

Question 65

Waar gebeurt de eindoxidatie van de aerobe celademhaling?

Answer 65

over de cristae vd mitochondriën

Question 66

Wat houden de eindoxidaties van de aerobe celademhaling in?

Answer 66

het doorgeven van elektronen en binden van O2 met H+ van waterstofdragers

Question 67

Wat heb je nodig bij de eindoxidaties van de aerobe celademhaling?

Answer 67

waterstofdragers en zuurstof

Question 68

Wat is de oxidatieve fosforylatie bij de eindoxidaties van de aerobe celademhaling?

Answer 68

synthese van 28 ATP's

Question 69

dia 33!

Question 70

Geef voorbeelden van giftige stoffen die ontstaan bij het gebruiken van een andere brandstof dan glucose bij aerobe celademhaling

Answer 70

ethanol -> acetaat proteïnen -> ammoniak

Question 71

Verwerking van giftige stoffen vraagt E. Wat is de dagelijkse energiebehoefte van de afbraak v glucose, lipiden en proteïnen?

Answer 71

afbraak glucose: 63% lipiden: 25% proteïnen: 12%

Question 72

Waar haal je glycogeen bij de aerobe celademhaling het beste?

Answer 72

door de reserve af te breken in de spiercellen ipv het vrij te maken van lipiden uit vetcellen -> vereist minder O2

Question 73

Welke lichaamscellen kunnen sachariden oxideren bij de aerobe celademhaling?

Answer 73

allemaal (centraal zenuwstelsel en RBC: enkel sachariden als optie)

Question 74

Hoeveel procent vd energiewaarde v glucose is ATP? Waar gaat de andere procent naartoe?

Answer 74

ATP: +/- 40% vd energiewaarde v glucose Andere 60% vd E -> warmte (lichaamstemperatuur)

Question 75

Waarvoor wordt de E in ATP voor celprocessen gebruikt bij de aerobe celademhaling? (6)

Answer 75

- chemische E vo de opbouw v stoffen - mechanische E vo spierarbeid en celdeling - transport - elektrische E vo impulsgeleiding v zenuwen - lichtproductie - lichaamstemperatuur

Question 76

Waarvoor wordt de warmte die uit de E gehaald wordt bij de aerobe celademhaling gebruikt?

Answer 76

voor het in stand houden vd lichaamstemperatuur

Question 77

Hoe groot is het longoppervlakte?

Answer 77

tot 90 m²

Question 78

prent + namen kennen op dia 38-4!

Answer 78

!!

Question 79

Wat voor transport is de opname van zuurstof en het afscheiden van CO2?

Answer 79

passief transport + diffusie

Question 80

Wat gebeurt er met je spieren als je energie nodig hebt bij de aërobe celademhaling?

Answer 80

Dan spannen je spieren op

Question 81

Welke druk ontstaat er in je longen wanneer je energie nodig hebt en je spieren opspannen? (anaerobe celademhaling)

Answer 81

dan ontstaat er onderdruk in de longen

Question 82

Wat gebeurt er met je spieren als ze geen energie nodig hebben? (anaerobe celademhaling)

Answer 82

dan ontspannen je spieren

Question 83

Welke druk ontstaat er in je longen wanneer je geen energienodig hebt en je spieren ontspannen?

Answer 83

dan ontstaat er een overdruk in de longen

Question 84

Wat is de verzamelnaam van de buitenste vliezen van je longen?

Answer 84

pleura

Question 85

Welke 2 vliezen liggen er aan de buitenkant van je longen van binnen naar buiten en wat zit er tussen? + verzamelnaam

Answer 85

longvlies pleuravocht borstvlies => pleura

Question 86

Wat gebeurt er met je middenrif en longen wanneer je inademt?

Answer 86

middenrif spant (trekt samen) aan en de longen openen naar beneden => ontstaan onderdruk

Question 87

Wat gebeurt er met je middenrif als je uitadement?

Answer 87

Dan ontspant je middenrif en bewegen je longen terug naar boven => ontstaan overdruk

Question 88

Wat gebeurt er in je longen bij een klaplong?

Answer 88

Daarbij komt er lucht in de pleuraholte (pleuravocht) waardoor het vacuüm dat normaal de longen openhoudt, verloren gaat. Ademhalen wordt moeilijker.

Question 89

Hoe verplaatst O2 zich? (3)

Answer 89

- via het bloedplasma en mbv hemoglobine - onder invloed van verschillen in zuurstofspanning - mbv myoglobine

Question 90

Welke centrale molecule zit er in de heemgroep die mee deel uit maakt vd erytrocyt die zuurstof transporteert? Waarom die?

Answer 90

ijzer omdat er zonder ijzer geen O2 getransporteerd kan worden -> tekort = fut voelen door tekort O2

Question 91

Waar gebeurt het transport van O2 via bloedplasma en mbv hemoglobine bij aerobe celademhaling? (3)

Answer 91

- in het cytoplasma van de rode bloedcel - in de longen : Hb + 4 O2 <-> Hb(O2)4 - in de weefsel: Hb(O2)4 <-> Hb + 4 O2 => deoxigenatie (=onverzadiging met zuurstof, kan nog bindingen aangaan)

Question 92

Uit hoeveel eiwitten is hemoglobine opgebouwd?

Answer 92

4

Question 93

Waar gebeurt het transport van zuurstof onder invloed van verschillen in zuurstofspanning bij de anaerobe celademhaling? (2)

Answer 93

- in de longen: hoge zuurstofspanning: Hb + 4 O2 <-> Hb(O2)4 - in de weefsels: lage zuurstofspanning: Hb(O2)4 <-> Hb + 4 O2

Question 94

Waar gebeurt het transport van O2 mbv myoglobine? (3)

Answer 94

- in het cytoplasma v spiervezels - overdragen v O2 v hemoglobine naar myoglobine: ontstaan v OXYmyoglobine = tijdelijk zuurstofreservoir - in de spiervezels: 4 Mb + Hb(O2)4 <-> 4 MbO2 + Hb

Question 95

Waarop wijzen de woordjes myo en hemo bij myo- en hemoglobine?

Answer 95

op de plaats: - myo = id spiercellen - hemo = ih bloed

Question 96

Waarom is myoglobine belangrijk bij pinguïns?

Answer 96

om lang onder water te blijven -> slaan door myoglobine O2 op in hun spieren + laat O2 ook circuleren in het lichaam

Question 97

Hoe komt een CO-vergiftiging door een boiler?

Answer 97

die trekt zuurstof weg uit de kamer -> CO zit vast op hemoglobine

Question 98

Bij wat ontstaat CO?

Answer 98

bij verbranding en wanneer er niet genoeg zuurstof is

Question 99

Onder welke vorm bestaat CO2 per percentage?

Answer 99

- 5% als opgelost gas - 10% gebonden aan hemoglobine - 85% als bicarbonaten (CO2+H2O <-> H2CO3 <-> H+ + HCO3^-

Question 100

Waarom hebben rokers sneller O2-tekort?

Answer 100

doordat hun trilhaartjes slechter werken, waardoor er niet genoeg aan afvoer gedaan wordt van slechte stoffen

Question 101

Hoe ademt een kikker? (aerobe celademhaling)

Answer 101

door de huid

Question 102

Hoe ademt een vis?

Answer 102

door de kieuwen

Question 103

Hoe ademt de waterspin? (aerobe celademhaling)

Answer 103

door een luchtbel te vormen rond de kop

Question 104

Hoe ademt een worm?

Answer 104

door zijn huid

Question 105

Hoe ademt een axolotl?

Answer 105

oa door oren en extra laag zuurstof die ze rond hun lichaam hebben

Question 106

Welke organismen doen er aan lactaatgisting/melkzuurgisting bij de stap fermentatie/gisting vd anaerobe ademhaling?

Answer 106

eukaryote cellen, bacteriën en schimmels

Question 107

Welke organismen doen er aan de alcoholische gisting bij de fermentatie/gisting vd anaerobe ademhaling?

Answer 107

bakkersgist, bacteriën

Question 108

Wanneer kan melkzuurgisting enkel en alleen?

Answer 108

zonder O2

Question 109

Wat gebeurt er bij de melkzuurgisting van de anaerobe celademhaling?

Answer 109

daarbij wordt pyrodruivenzuur omgezet in melkzuur

Question 110

Wat is er minder bij de melkzuurgisting ivm de aerobe omstandigheden?

Answer 110

de netto opbrengst

Question 111

Wie maakt er gebruik van de melkzuurgisting?

Answer 111

melkzuurbacteriën en skeletspieren

Question 112

wat zijn een aantal toepassingen van de melkzuurgisting (fermentatie, anaerobe ademhaling)?

Answer 112

- yoghurt - bewaren v voedsel - braadwurst en zure kool (bewaring do zuur) - mest opeen = warmer = meer bacteriën ad slag vo melkzuur - verbranding v vetten (lichaam) - ...

Question 114

wat is de reactievgl vd alcoholische gisting?

Answer 114

C6H12O6 -> 2 C2H5OH + 2 CO2 + E

Question 115

Wat gebeurt er bij de alcoholische gisting?

Answer 115

glucose naar pyrOvaat naar ethanAl naar ethanOl

Question 116

Waardoor heeft de vagina een lage zuurtegraad?

Answer 116

doordat vrouwen meer melkzuurbacteriën daar hebben -> lage pH is goed -> bij neutrale zeep vermindert de werking

Question 117

Wat zijn toepassingen vd alcoholische gisting bij de anaerobe ademhaling?

Answer 117

- wijn - bier brouwen - brood bakken -> ethanol verdampt, maar wel rijzingsproces = in bier de belletjes - destillatie - biobrandstof => bioethanol (geproduceerdo fermenteren v suikers uit planten)

Question 118

termen en tekeningen nakijken!