Nederlands - Middelandse Poëzie Flashcards
Van waar en wanneer komt het Gruuthuse-handschrift?
van rond 1400
uit Brugge
Wat is een voorbeeld van een middeleeuws gedicht dat wij hebben gelezen dat in het Gruuthuse-handschrift geschreven was?
Het Egidiuslied door Jan Moritoen
Wie schreef het Egidiuslied?
Jan Moritoen
Wat is het Egidiuslied?
Een klaagzang of elegie over overleden vriend
Wat is een elegie of klaagzang?
een engere zin een lyrisch gedicht naar aanleiding vd dood v een geliefd persoon.
-> ruimere zin: een gedicht waarin gevoelens v verdriet en wanhoop worden verbeeld
Wat is een rondeel?
Een dichtvorm die id middeleeuwen heel populair was. Een rondeel is een kort gedicht (8,12,13 of 21 versregels), gebouwd op slechts 2 rijmklanken en het 3maal terugkeren ve refrein.
- kort (8,12,13,21)
- gebouwd op slechts 2 rijmklanken
- 3x terugkeren ve refrein
Wie is er aan het woord bij het Egidiuslied?
de vriend van Egidius -> uit de ik-persoon geschreven
Wat is het thema van het Egidiuslied?
de dood van een goede vriend
Bespreek de vorm van het Egidiuslied.
het is een klaagzang of eligie:
bestaande uit
- 21 regels, 5 strofen en 5 of 3 verzen per strofe = quintet/terzine
- refrein in strofe 1 en 5, gedeeltelijke herhaling in 3
- rijmklanken -even en -ien (Middelandse versie) en -even en -aat (vertaalde versie)
Welke contrasten vind je in het Egidiuslied?
dood en leven
-> vriend beetje jaloers op Egidius, want leven is ‘pijnlijk en vol kwaad’
ik en jij
Vind je het Egidiuslied een gevoel van opstandigheid of eerder van berusting? Waarom vind je dit?
Vooral berusting. Hij weet dat hij daar ook zal komen, maar ook opstandigheid omdat hij het niet eerlijk vindt dat Egidius daar al is
Hoe wordt het rondeel in het Egidiuslied structureel gerespecteerd?
3x het vuur van de hel dat komt als een refrein en dus een rondeel
Op welke versregel is de zelfmoordgedachte waarmee het filmpje van het Egidiuslied speelt gebaseerd?
“jij koos de dood, liet mij het leven”
Waarom klopt die zelfmoordgedachte gezien de middeleeuwse context niet bij het Egidiuslied?
Je moet leven. Als je zelfmoord pleegt zou je niet naar de hemel gaan, maar Egidius zit in de hemel dus hij zou eigenlijk geen zelfmoord gepleegd hebben
-> foute interpretatie
Wie schreef het Van der mollenfeeste?
Anthonis de Roovere
Wie was Anthonis de Roovere?
- uit Brugge
- verantwoordelijk voor activiteiten in Brugge
- leefde eind 14e - begin 15e eeuw
Wanneer was het gedicht Van der mollenfeeste door de Roovere geschreven?
begin 15e eeuw
Wat voor een gedicht is Van der mollenfeeste?
een dodendans of dans macabre (ca. 1350)
Wanneer was het ontstaan van de dodendans of danse macabre?
ca 1350
Waarvoor is het mollenfeest een metafoor? (Van der mollenfeeste)
Voor de dood.
De boodschap is dat iedereen zal sterven ondanks je plek id maatschappij, want de dood is voor iedereen gelijk.
Bespreek rijm en strofebouw van het Van der mollenfeeste.
- 8 verzen in een strofe = octaaf
- 12 strofen
- vast rijmschema: aba bbc bc
Wat valt op aan de laatste 2 versregels van elke strofe van het Van der mollenfeeste? Wat is het effect daarvan?
Altijd hetzelfde, maar op een andere manier geformuleerd. (“iedereen zal sterven”)
Je moet ervan doordrongen worden (bewust maken): moet soort v effect ve toverspreuk hebben/onder de indruk geraken
Wat is memento mori?
vroeger werd er voortduren op gehamerd om dat de leeftijd toen gemiddeld veel lager lag id Lage Landen dan tegewoordig (40j)
= denk eraan dat je zult sterven
Wat is een dodendans of danse macabre?
een zinnebeeldige voorstelling id kunst vd macht vd door over de mens.
= herinnering aan het feit dat elke mens, onafhankelijk v leeftijd, stand of geslacht, moet sterven
Wie schreef XVIII?
Hendrik v Veldeke
Wat kan je zeggen over Hendrik v Veldeke? (3)
- ca 1150-1186
- verhalen gezien als basis vo Nederlandse, Limburgse en Duitse literatuur
- verbleef grotendeels aan Duitse hoven, maar toch gezien als 1 van hier.
Hoe realtiveert v Veldeke de hoofse liefde in het gedicht XVIII?
- hoofse liefde = alles doen vo de vrouw
- Van Veldeke = hij wilt het wel doen, maar liever niet sterven voor zijn vrouw id oorlog omdat hij liever leeft
Hoe speelde van Veldeke met het genre vh minnelied v XVIII?
Begint met een natuureingang en eindigt ook met de natuur. Hij slaat het deel over de liefde over.
Waarom vergelijkt Elvis Peeters v Veldeke met oa Stromae?
Omdat zijn teksten zo ritmisch geschreven waren dat je ze zelf kan rappen.
Wat is een haiku?
- kort
- niet-rijmend gedicht
- basis is zintuigelijke ervaring vd dichter
- 3 regels v 5, 7 en 5 lettergrepen
- oorsprong in Japanse dichtvorm
Wat is de definitie v lyriek volgens de driehoek v Petersen?
De kunstvorm of uiting vh dichten: de dichtkunst
Noem de verschillende namen vd strofes gebaseerd op hun aantal verzen.
distichon
terzine
kwatrijn
kwintet
sextet
septet
octaaf
Wat is het verschil tussen vrouwelijk en mannelijk volrijm?
v:2 lettergrepen met nadruk op voorlaatste
m: 1lettergreep met nadruk op laatste
Wat is een metonymie?
vervanging ve woord do ander dat ermee verbonden is
-> het Witte Huis vo de Amerikaanse regering
Wat is een paradox?
schijnbare tegenstelling die toch waar blijkt te zijn
bv minder is meer
Wat is een synesthesie
combinatie v zintuiglijke ervaringen zoals schreeuwende kleuren
Wat is de retorische vraag
een vraag die niet bedoeld is om beantwoord te worden
bv Is dit niet geweldig?
Wat is een oxymoron?
2 tegenstrijdige woorden samen
bv oorverdovende stilte
Wat is een parallellisme?
zinnen of zinsdelen met een vergelijkbare structuur
bv spreken is zilver, zwijgen is goud.
verschil jambe en trochee kennen!
