Acute buik Flashcards
Wat is acute buik
Ernstige buikpijn die hoogstens in paar dagen aanwezig met alarmsymptomen en veel pijn. PT moet met spoed naar het ziekenhuis, daar kijken of spoedoperatie nodig is of niet. Dus HA zoekt niet naar diagnose maar of PT naar ziekenhuis moet of niet.
Hoe kan de pijn ontstaan bij acute pijn?
Door prikkeling van sensibele zenuwen door viscerale (diffuse pijn) en pariëtale (scherpe pijn) vezels. Of door rek op orgaan met gladspierweefsel (koliekpijn).
Dus pariëtale pijn is scherp en lokaliseerbaar. Visceraal is diffuus dus minder goed te lokaliseren.
Pathofysiologie van acute buik
Obstructie, ontsteking, bloeding, perforatie, necrose, vaatafwijking, trauma, zenuwaandoening en gerefereerde pijn
Waar moet je in anamnese van buikpijn naar vragen
Eten/drinken, mictie/defecatie, koorts, misselijk/braken, VG en vervoerspijn.
Wat kan je DD zijn bij ernstige buikpijn, geen bewegingsdrang meer, gevoelige mictie, transportpijn
Appendicitis, niersteen, GI-infectie en UWI
Wat kan je voor aanvullend onderzoek doen bij buikpijn
Urine onderzoek naar leuko’s, ery’s en nitriet. CRP bepalen in 1e lijn is niet zinvol.
Kenmerken voor niersteen
Acuut ontstaan, rustig over drempels-> peritoneale prikkeling.
Wanneer moet je direct verwijzen bij acute buikpijn
Heel veel buikpijn, afwijkingen buikonderzoek en 1/meerdere spoedeisende diagnoses in DD.
Hoe snel je verwijst hangt af van hoeveelheid pijn en afhankelijk waar je aan denkt.
Hoe kan buikpijn ontstaan?
Door zenuwprikkeling of rek op een orgaan met glad spierweefsel. Bewegingsdrang duidt op koliekpijn.
Acute buikpijn
Pijn is binnen 1wk ontstaan en pt heeft meestal koorts. Bij per-acute buik is buikpijn 2-4h geleden ontstaan en gaat om levensbedreigende situatie.
Sommige oorzaken acute buik zijn ernstig en moeten met spoed behandeld worden, dus zaak om in te schatten. Dat kan je doen door erop te letten of pt zieke indruk maakt en of hij/zij pijn heeft
DD acute buik
- Intra-abdominaal: perforatie, infectie, vasculair, trauma of obstructie
- Extra-abdominaal: pulmonaal, cardiaal, endocrien, hematologisch, neurologisch en intoxicatie.
Wanneer verwijs je patiënt naar 2e lijn?
Hevige pijn, afwijkingen bij LO en 1/meerdere ernstige aandoeningen in DD
Bij vraag je in anamnese naar als iemand komt met acute buik
- Anorexie en intake
- Nausea en vomitus
- Defecatie en mictie
- Zwangerschap
- Vervoers- en koliekpijn
- AMPLE: allergie, medicatie, VG (past), last meal (nuchterheid 6-8h voor anesthesie) en event
LO acute buik
- Algemene parameters: algemene indruk (is iemand hemodynamisch stabiel) bloeddruk, hartslag, pijnscore, temperatuur, saturatie, ademhaling en urineproductie (als <30cc/h kan duiden op verminderde orgaanperfusie). Geeft indicatie hoe ziek iemand is en hoe acuut moet worden gehandeld. Koorts is belangrijk kenmerk acute buik.
- Abdomen onderzoek: inspectie, auscultatie, percussie, palpatie en evt. rectaal/vaginaal toucher.
Abdomen onderzoek
- Inspectie: ascites, littekens, breukpoorten, bewegingsdrang en uitstulpingen/herniae
- Auscultatie: peristaltiek (normaal, levendig of spaarzaam) en stille buik of gootsteengeruis
- Percussie: percussiepijn, opgeheven leverdemping (teken van vrij lucht in buikholte) en blaasdemping (urineretentie)
- Palpatie: defense musculaire, actief spierverzet, lokale of gegeneraliseerde pijn, psoas sign (appendicitis) en Murphy teken (cholecystitis)
- Rectaal/vaginaal toucher: grote tumor