3A1 week 3 HC 4 Menopauze Flashcards
Wanneer geef je hormoon substitutie therapie?
- Altijd < 46 jaar
- Soms 50-56 jaar: osteoporose, ernstige klachten
- Liever niet > 56 jaar
Wat zijn kenmerken van de menopauze?
Laatste menstruatie (vast te stellen na 1 jaar)
- Mediane leeftijd 51 jaar (46-59)
- Gerelateerd aan roken en leeftijd bij moeder
Door welke periodes wordt de menopauze omgeven?
- Menopausal transition: variabele en overgeslagen cyclus
- Perimenopause: transition + 1 jaar na menopauze
- Postmenopauze: vroeg (4 jaar) en laat
Wat zijn de meest voorkomende overgangsverschijnselen?
- Onregelmatige cyclus, meer/langer bloedverlies
- Opvliegers en hartkloppingen
- Slapeloosheid en nachtelijk transpiren
- Moodswings
- Verminder libido, vaginale droogheid
Wat zijn kenmerken van opvliegers?
Ontstaan door smallere thermoneutrale zone in hypothalamus door daling van oestrogenen (noradrenaline)
- 80% vd vrouwen, 60% ervaart hinder
- Herstel met oestrogenen of verbreding met serotonine
Welke lichamelijke veranderingen treden op door de overgang?
Gewichtstoename, droge en rimpelige huid, meer beharing, spier-en gewrichtspijn, droge ogen, bloedarmoede, vergeetachtigheid
Wat zijn lange termijn gevolgen van de overgang?
HVZ, borstkanker, osteoporose
In welke catagorieen kunnen de veranderingen van de overgang worden verdeeld?
Lichaamsbeeld, familiesamenstelling, sociale context en gezondheidsrisico’s
Waaruit bestaat hormoon substitutie therapie?
Oestrogenen (oestradiol) + progesteron (dydrogesteron) voor bescherming van het endometrium
Wat zijn voordelen van HST?
Minder overgangsklachten, minder osteoporose, goed voor blaas, vagina, huid en slijmvliezen, minder HVZ
Wat zijn nadelen van HST?
Hoger risico mammacarcinoom en trombose, vocht vasthouden, bloedverlies
Wanneer geef je geen HST?
Borstkanker, baarmoederslijmvlieskanker, trombose, migraine met aura
Op welke manieren kun je HST toedienen?
- Transcutaan: continu
- Oraal: cyclisch
- Vaginaal: mirena spiraal (levonorgestrel)
+ Begin zo laag mogelijk
Hoe lang ga je door met HST?
Tot 50 jaar, daarna elk jaar evalueren -> doorgaan bij ernstige klachten
Wat zijn alternatieven voor HST?
Clonidine, lichamelijke beweging, acupunctuur en gezonde levenswijze
Wat is het premenstrueel syndroom (PMS)?
Aan menstruatiecyclus gebonden symptomen die het leefpatroon verstoren
- Prikkelbaarheid, hoofdpijn, buikpijn
- 4% bevolking, combinatie psychiatrisch ziektebeeld
Hoe behandel je PMS?
Onderdrukking hormonale activiteit, serotonine re-uptake inhibitors, lichamelijke activiteit, dieet, stress vermindering
Wat is vervroegde menopauze?
Uitval van de ovariële functie voor het veertigste levensjaar
Wat zijn symptomen van ovariële veroudering?
Korter wordende menstruele cyclus
- Laag AMH en antral follicle count
Wat is postmenopauzaal bloedverlies?
Bloedverlies dat later
dan één jaar na de laatste menstruatie (de
menopauze) optreedt
- Risico neemt af met leeftijd
- Kans op maligniteit als oorzaak neemt toe met leeftijd
Wat is de differentiaal diagnose bij postmenopauzaal bloedverlies?
- Endometrium: atrofie, poliep, atypische hyperplasie, carcinoom
- Cervix afwijkingen
- Vagina: ulcus door prolaps/pessarium
- Vulva: carcinoom, lichen sclerosus, fissuur
- Ovarium: hormoon producerende tumor
- Urethra: caruncula, blaascarcinoom
- Darm: tumor, hemorroïden
Welk onderzoek doe je bij post menopauzaal bloedverlies?
- Speculum, VT, uitstrijkje
- Transvaginale echo (afkapwaarde: 4 mm -> pipelle aspiratie)
Hoe kun je histologisch onderzoek doen naar een (pre-)maligne afwijking?
Hysteroscopie en curretage
Wat is het nut van een uitstrijkje bij postmenopauzaal bloedverlies?
Uitsluiten cervix carcinoom en eventueel aantonen afwijkende endometriumcellen
Wanneer is er sprake van recidiverend postmenopauzaal bloedverlies?
> 6 weken en < 1 jaar na vorige episode
- Aanvullende diagnostiek nodig
