2.4 Neurotransmitters van het Autonome Zenuwstelsel

Question 1

Wat zijn parasympathicomimetica en parasympathicolytica?

Answer 1

Parasympathicomimetica:
- Middelen die de werking van de parasympatica nabootsen/stimuleren (activeren)

Parasympathicolytica:
- Middelen die de werking van de parasympatica tegengaan (remmen)

Question 2

Wat zijn sympathicomimetica en sympathicolytica?

Answer 2

Sympathicomimetica:
- Middelen die de werking van de sympatica nabootsen/stimuleren (activeren)

Sympathicolytica:
- Middelen die de werking van de sympatica tegengaan (remmen)

Question 3

Wat voor middelen zijn de cholinerge en adrenerge middelen?

Answer 3

Middelen/stoffen die een vergelijkbare werking hebben als acetylcholine en adrenaline e.d.

Dopaminerge en purinerge middelen lijken op dopamine en purine

Question 4

Waar ligt het ganglion in het parasympatische systeem?

Answer 4

Dicht bij het eindorgaan

Question 5

Wat breekt acetylcholine af?

Answer 5

Acetylcholinesterase

Question 6

Waarvoor zorgt hemicholinium (& triethylcholine)?

Answer 6

Het zorgt voor een remming van de uptake van Ach (belangrijk zodat de Ach synthese wordt beperkt)

Question 7

Welke 3 stoffen kunnen binden op de muscarine receptor (van hoge naar lage affiniteit)?

Answer 7

• Muscarine (Hoge affiniteit)
• Acetylcholine
• Nicotine (Lage affiniteit)

Hoge affiniteit -> Kleine hoeveelheid zal het al effect hebben

Question 8

Welke 3 stoffen kunnen binden op de nicotine receptor (van hoge naar lage affiniteit)?

Answer 8

• Nicotine (Hoge affiniteit)
• Acetylcholine
• Muscarine (Lage affiniteit)

Hoge affiniteit -> Kleine hoeveelheid zal het al effect hebben

Question 9

Waar kunnen nicotine receptoren zitten en welk effect hebben ze op die plekken?

Answer 9

• Ganglia -> Transmitter afgifte (sympathisch liggen paravertebraal, parasympathisch liggen dichter bij effector orgaan)
• Bijniermerg -> Adrenaline en noradrenaline afgifte
• Presynaptisch -> Transmitter afgifte
• Skeletspier -> Contractie

Question 10

Wat is inotropie?

Answer 10

De kracht waarmee het hart samentrekt

Question 11

Waar kunnen muscarine receptoren zitten en welk effect hebben ze op die plekken?

Answer 11

1) Het hart:
- Verlagen van de Hartfrequentie (door de n. vagus)
- Verlaging Inotropie (samentrekkingskracht)
- Verlaging van de HMV en BD

2) Arteriën:
- Vasodilatatie (daling BD)

3) Presynaptisch (synapsen):
- Vermindering van transmitter afgifte

4) Gladde spieren:
- Contractie oog, bronchiën, maag-darmkanaal & urineblaas

5) Exocriene klieren
- Invloed op de traan-, speeksel-, bronchiale- & zweet secretie (muscarine effect)

Question 12

Hoe (voor welke ziekten) worden welke parasympathicomimetica therapeutisch gebruikt?

Answer 12

• Glaucoom -> Pilocarpine
• Urineretentie -> Bethanechol
• Herstel spierverslapping -> Neostigmine
• Myasthenia gravis (Ach werkt minder goed op skeletspieren)-> Pyridostigmine/neostigmine
• Alzheimer -> Rivastigmine

Soms wordt het ook nog gebruikt voor Insecticiden en Zenuwgassen

Question 13

Wat zijn de bijwerkingen van muscarine agonisten?

Answer 13

• Diarree
• Zweten
• Miosis
• Misselijkheid
• Urinelozing

Question 14

Hoe werkt botulinetoxine A?

Answer 14

Het zorgt voor een binding met de presynaptische membraan en blokkeert de Ach afgifte en verlamt cholinerge zenuwen

Na lokale toediening verlamming van ongeveer 3 dagen (duur 8-12 weken) en gaat zich herstellen naarmate nieuwe zenuwuiteinden gaan ontwikkelen

Question 15

Wat zijn 2 soorten cholinerge receptoren?

Answer 15

• Muscarine receptor
• Nicotine receptor (Classificatie op basis van subunits, alfa, bèta, gamma, delta, epsilon)

Question 16

Op welke locaties komen de 5 subtypen van muscarine receptoren voor?

Answer 16

• M1: CZS, perifere zenuwen
• M2: Hart, zenuwen
• M3: Exocriene klieren, gladde spieren
• M4: CZS (locomotie)
• M5: CZS

Question 17

Hoe werkt atropine?

Answer 17

Het is een muscarine receptor antagonist wat voor pupilverwijding (mydriase) zorgt (en stapeling van Ach verhelpen)

Question 18

Hoe kan pilocarpine zorgen voor een BD verlaging?

Answer 18

Pilocarpine zorgt voor stimulatie van de muscarine receptoren waardoor de pupillen gaan vernauwen (miose) en de iris strak wordt getrokken.

Hierdoor wordt het kanaal van Schlemm niet meer geblokkeerd en kan het oogvocht goed worden afgevoerd

Question 19

Waar heeft botulinetoxine A effect op?

Answer 19

• Gladde spieren
• Zweetklieren
• Skeletspieren

Question 20

Hoe kan Botulinetoxine A therapeutisch gebruikt worden?

Answer 20

• Blefarospasme
• Hemifacialispasme
• Torticollis spasmodica
• Strabismus (door spasme) -> Geelzien
• Hyperhydrose -> Overmatig zweten (minder Ach afgegeven)
• Chronische migraine? -> Meer bij vrouwen (2 a 3 keer meer)
• ‘Face-lift’

Question 21

Waar zitten de Efferente zenuwbanen?

Answer 21

Parasympatisch:
- Hart
- Gladde spieren
- Exocriene klieren
- Synapsen

Sympathisch cholinerge:
- Zweetklieren

Sympathisch adrenerge:
- Hart
- Gladde spieren
- Synapsen

Sympathisch dopamin:
- Renale bloedvaten

Sympathisch:
- Bloedvaten

Somatisch:
- Skeletspieren

Question 22

Welke middelen werken op de cholinerge synapsen en wat is hun effect?

Answer 22

• Tetrodoxine -> Niet depolariseren van het orgaan
• Botulinetoxine -> Daling van de Ach afgifte
• Muscarine en Nicotine agonisten en antagonisten -> Werken op de Acetylcholine receptor
• Cholinesterase remmers (neostagmine, physostigmine) -> Verhoging Ach afgifte in de Ach synaptische spleet