1.8 Medische geschiedenis: Het lichaam in balans Flashcards
Welke 3 factoren hebben invloed op de lichaamstoestand (evenwichtstoestand) volgens de humorenleer?
1) ‘Res Naturales’ (Natuurlijke/lichaamseigen) zaken)
- Elementen, temperamenten, lichaamsvochten, lichaamsdelen en lichaamsfuncties
2) ‘Res Contra-naturales’ (Tegennatuurlijke zaken)
- Pathologische, afwijkende verschijnselen
3) ‘Res Non-naturales’ (Niet natuurlijke zaken)
- Lucht, beweging/rust, slapen/waken, uitscheiding/afscheiding, gemoedsaandoeningen (emoties), eten/drinken
Wat is het vis medicatrix nature?
Zelfgenezend vermogen van het lichaam
Wat is het vitalisme?
De veronderstelling dat levens/vitale krachten mensen en dieren onderscheiden van de rest
Waardoor kwam het vitalisme onder druk te staan?
1) Opleving van de anatomie
2) Opkomst van de empirische traditie (ervaringen en waarnemingen doen)
3) Opkomst van mechanistisch denken (rationalisme, de rede is de voornaamste bron van kennis)
4) Opkomst van specificiteitsdenken
5) Opkomst van de fysiologie als discipline
Wat zijn de karakteristieken van de Westerse biomedische traditie?
1) Specificiteitsdenken:
- Specifieke ziekteoorzaken staan centraal
2) Dominantie van het mechanistisch denken
- Achterdocht vitalisme
- Draait niet om de ‘subjectieve ervaring’ van de patiënt, maar om het ‘objectief’ vaststellen van de ziekte
3) Reductionistisch perspectief op ziekte en genezing
- Achterdocht van holistische ziektebenaderingen
4) Sterk vooruitgangsgeloof
- Door meer te weten kunnen we vanzelf meer genezen
5) Dominante ‘cure’ (invasief handelen)
- ‘Care’ verdwijnt naar de achtergrond
Wat wordt onder de humorenleer gezien?
- De 4 lichaamsvochten hangen samen met allerlei dingen (seizoenen, gemoedstoestanden)
- Bloed, slijm, gele en zwarte gal
Waarin geloofde Hippocrates?
Eerst niet schaden, vanwege de zelfhelende kracht van vitalisme (levenskracht)
Welke levenskrachten waren er?
- Spiritus naturalis (lever)
- Spiritus vitalis (hart)
- Spiritus animalis (hersenen)
Hoe begon de moderne natuurwetenschappelijke geneeskunde?
- Anatomie werd belangrijk
- Als gevolg van anatomie kwam ook de fysiologie
- Ontstaan door samenkomst van empirisme, experiment, rationalisme en wiskunde
- Lichaam werd door dualisme als machine gezien en ziekte als verstoring van die machine
Fysiologie werd cybernetica, maar wat was het verschil vergeleken met het verleden?
- Eerder ging het over voortdurende veranderingen, nu over concrete processen
- Intern milieu werd vanaf nu bij elke omstandigheid als ongeveer constant gezien
- Door regulerende processen werd er onderzoek gedaan naar orgaansystemen en hun processen
- Fysiologie kwam en werd curricula, de praktijk werd ook erg belangrijk
Wat is het belang van de klassieke geneeskunde?
- Vocht van het mensenlichaam is heel belangrijk en zorgt voor homeostase
- Vitalisme is niet weg, maar wordt omzeild door fysiologie
- Reductionisme (alles in modellen) geeft ruimte voor andere geneeskunde en vitalistische notities
- Levensstijlgeneeskunde werd populair (Res non-naturales)
Wat zijn de overeenkomsten van Hippocrates en de hedendaagse kijk?
- Lichaam is altijd in proces en in contact met de omgevingsfactoren
- Plaats is op iemand van belang
- Er is een afhankelijkheid tussen mens, omgeving en cultuur
Wat deed Galenus?
Boekenkennis, observates en dierenproeven
Wat is het dualisme?
Onderscheid maken tussen lichaam en geest
Welke selectie wordt rechtvaardig geacht?
- Medische urgentie
- Kans op succes
