11.2 Geschiedenis van infectie en immuunziekten deel 1

Question 1

Wat zijn de drie invalshoeken van de geschiedenis van infectieziekten?

Answer 1

• Natuur (Ecologie, mobiliteit en epidemiologische transities)
• Cultuur (Maatschappij)
• Wetenschap

Question 2

Wat is de traditionele geschiedschrijving?

Answer 2

• Grote mannen perspectief
• Menselijke ‘agency’ (Bijvoorbeeld Napoleon)

Question 3

Wat is het cyclisch patroon van epidemieën?

Answer 3

1) Ecologisch evenwicht binnen regio
2) Populatiegroei tot natuurlijke grens is bereikt
3) Militaire verovering, handel en/of migratie
4) ‘Spillover’ van ene ‘disease pool’ naar andere
5) Uitbraak epidemieën, met name in ‘host region’
6) ‘Domesticatie’ van infectieziekte (Endemische fase - terug naar stap 1)

Question 4

Wat was de mening van McNeill tijdens de ‘Unieke Intermezzo’?

Answer 4

Er is sprake van zelfgenoegzaamheid -> Te groot optimisme over infectieziekten (Vraagstuk van infectieziekten zijn opgelost en is niet meer nodig om onderzoek, bestrijding of preventie te doen)

• Epidemiologisch, met name ecologisch perspectief
• Andere (niet-menselijke) motoren van historische verandering (Bijvoorbeeld bacteriën en virussen in de tijd van Napoleon)

Question 5

Wat zijn de oorzaken van emerging en re-emerging ziektes?

Answer 5

Klimaatverandering, globalisering en spillovers

Question 6

Wat is kenmerkend voor epidemieën?

Answer 6

• Episodic quality: ‘Event not a trend’ -> It elicits an widespread response
• Snelle en brede reactie nodig
• Respons op een epidemie is interessant -> (Patterns of social value and institutional practice. Configuration of institutional forms and cultural assumptions)

Question 7

Uit welke bedrijven bestaat een epidemie?

Answer 7

1) Onwillige en trage acceptatie en erkenning van een epidemie (Misschien een gebrek aan verbeeldingskracht.)
- Maar vooral bedreiging van belangen -> Economisch, institutioneel, maar ook gemoedsrust en zelfgenoegzaamheid van gewone mensen.
- Er hangen ook grote gevolgen van erkenning van epidemie ‘sociale ontbinding’.
- Er is pas acceptatie wanneer grote en groeiende sterfte niet langer te negeren is.

2) Verklaring zoeken. Creëren van (Collectief gedragen) verklarend kader (Om met ‘willekeur’ en onzekerheid om te kunnen gaan)
- Mengeling wetenschappelijke, morele/religieuze en sociale opvattingen (Zondebokken -> Blaming the victim, zoals bijvoorbeeld bij cholera werden de armen geblamed)
- Er is ook geen sociale controle, niet alle groepen hebben een stem/inbreng
- Tijd, plaats en context gebonden

3) Collectieve maatregelen. Epidemie zorgt voor grote druk om directe, beslissende, zichtbare collectieve maatregelen te treffen. Gaat gepaard met collectieve rituelen
- Maatregelen reflecteren culturele houdingen/notities en belangen (Onderhandelen)

Question 8

Wat is het epiloog van een epidemie?

Answer 8

• Eindigt met geleidelijke uitdoving of onderdeel van een gewone routine -> Endemisch of chronisch geworden (‘Whimper not a bang’)
• Evaluatie: Pragmatisch en moreel (Welke lessen hebben we geleerd, wat is de lasting impact en wat is het oordeel)

Question 9

Wat zijn de twee dominante denkstijlen in de zorg?

Answer 9

• Configuratie: Individueel, omgevingsfactoren
• Contaminatie: Collectief, 1 specifieke oorzaak

Question 10

Wat is predispositie?

Answer 10

Verschil in vatbaarheid

Question 11

Welke historische verschuiving heeft er plaatsgevonden?

Answer 11

• Tot medio 19e eeuw: Omgeving & Configuratie
• Vanaf 2e helft 19e eeuw: Kiemtheorie & Contaminatie
• Vanaf eerste helft 20e eeuw: Sociale hygiëne & Predispositie
• Vanaf 2e helft 20e eeuw: Epidemiologie & Risicofactoren
• 21ste eeuw: Global Health

Question 12

Wat is de epidemiology of place?

Answer 12

Configuratie -> In kaart brengen van ziekte/sterfte gevallen per plaats

Question 13

Wat waren de 3 fundamentele veranderingen na de 2de Wereldoorlog?

Answer 13

• Introductie concept risicofactoren
• Nadruk individuele leefstijl
• Verdwijnen vanzelfsprekendheid normen en waarden

Question 14

Wat zijn eventuele voorbeelden volgens de cyclische patroon van epidemieën?

Answer 14

Bijvoorbeeld:
- De ‘2e Eurasische transitie’ van 14e eeuw -> Zwarte dood die ontstond vanwege de Mongoolse Invasies (Cengiz Han) en handel
- Transatlantische (Colombiaanse) Uitwisseling -> Koloniale invasie van Zuid-Amerika vanaf 1492. ‘Disease has always been a more efficient killer than human muscles.’ Slavenhandel: Europa, Amerika & Afrika
- Cholera in de 19e eeuw -> Kolonale handel met Azië. Industrialisatie + begin stoomschiptijdperk
- Rotterdam in begin 20e eeuw (Gele koorts, andere meegenomen infecties)

Question 15

Wat gebeurde er in 1980 na de ‘unieke intermezzo’?

Answer 15

• Emerging van diseases (HIV/aids, dengue, ebola, zika, sars, covid-19)
• Re-emerging diseases (Malaria, TBC, Cholera)

Question 16

Wat waren de factoren die een beïnvloed hadden op het terugkeer van infecties in 1980?

Answer 16

Globale factoren zoals:
- Klimaatverandering (Verspreiding (sub)tropische ziekten)
- Globalisering -> Bevolkingsgroei, urbanisatie, bio-industrie, antibiotica-resistentie, massatoerisme (Zoönotische) epi-/pandemieën (SARS, Mexicaanse griep, Q-koorts, COVID-19)
- Mobiliteit van mensen, dieren, producten, voedsel vs. ecologische ontwrichting/exploitatie natuurlijke leefomgeving en daardoor ‘spillovers’

Question 17

Hoe wordt de implementatie toegepast van de koepokkenvaccinatie?

Answer 17

• Investering van het Brits Parlement, maar geen wettelijk verplichte inenting. Liberale gronden -> Politieke ideologie bepalend
• In Nederland werd het in de Franse tijd wel verplicht gevaccineerd voor kinderen en armen
• Na de Franse tijd was het in Nederland alsnog wel verplicht, voor school en bedeling was het nodig om een vaccinatie bewijs te laten zien. Werd achteraf wel afgeschaft. Kwam wel weer terug na de landelijke pokkenepidemie
• Algemene leerplicht zet indirecte vaccinatieplicht onder druk, maar de vaccinatieplicht werd afgeschaft na de encefalitis epidemie

Question 18

Bij welke bedrijf past vaccinatie?

Answer 18

De derde bedrijf van Rosenberg. Het is een public response. Staatsapparaat en collectief vs. rechten en plichten van individuele burger. Belang van vertrouwen in de autoriteiten. Rol politieke ideologie. Verwevenheid institutionele vormen/praktijken en sociale waarden en culturele aannames

Ook de neglotion. Het belang van vaccineren werd genegeerd totdat er bekend was dat het effectief en voorkomend was.