W5 HC.6 - Metastaseringspatroon van de drie relevante ziektebeelden Flashcards
Hoe ziet de architectuur van follikels in lymfeklieren eruit?
In de follikels zitten kiemcentra met mantels en marginale zones. Er zitten macrofagen en centroblasten in de normale architectuur van de lymfeklieren.
Wat gaat er mis bij neoplastische lymfeklieren?
De follikel architectuur is verdwenen en er overheerst 1 celtype
Tussen welke 2 lymfomen wordt onderscheid gemaakt?
- Hodgekin lymfoom
- Non-Hodgekin lymfoom
Wat zijn lymfomen?
Gezwollen lymfeklieren
Verschilt ontwikkeling B- en T cellen?
- B-cellen rijpen tot precursorcel uit in het beenmerg, waarna verdere maturatie plaatsvindt in de lymfeklieren (bij voorkeur de kiemcentra)
- T-cellen rijpen tot precursorcel uit in de thymus, waarna verdere maturatie plaatsvindt in de lymfeklieren (bij voorkeur in de parafolliculaire lymfevelden)
Wat is een plasmacel cytoom?
- Tumoren die worden gekenmerkt door plasmacellen.
- Als hier meerdere van aanwezig zijn, is dit een multiple myeloom (ziekte van Kahler). Hierbij produceren de B-cellen fragmenten van immunoglobulinen (voorkeurslocatie is beenmerg). Dit kan de nieren verstoppen en patienten kunnen zich presenteren met nierfalen.
Waar bevinden myeloide neoplasmata zich en welke 3 typen worden onderscheiden?
Bevinden vaak in bloed of beenmerg.
3 typen:
- lymfoid
- myeloid
- histiocytair
-> Alle drie kunnen zich als lymfoom in lymfoide organen presenteren.
-> Als het zich in de lymfeklier of milt bevindt, dan heet het nodaal.
Wat is een (non-)Hodgekin lymfoom?
Solide tumoren van de lymfeklieren
Wat is een hamartoom?
Meestvoorkomende longtumor, is clonaal en benigne neoplasie.
Waar bevinden de meeste longtumoren zich in vroege stadium longkanker?
- Bronchus
- Bronchustumoren ontwikkelen zich vanuit de basale cellen
- Uiteindelijk kunnen bronchustumoren zich hematogeen metaseren naar met voorkeur de hersenen, lever en het bot
Welke fenomenen kunnen longtumoren veroorzaken?
- Clubbing
- Kleine vervelende peptiden ontwikkelen zoals ACTH, ADH en PTH
- Gewichtsverlies
Wat is het verschil tussen Hodgekin (HL) en non-Hodgekin lymfoom (NHL)?
- Bij Hodgekin bestaat maar een klein deel van het gezwel uit tumorcelllen en bij non-Hodgekin bestaat het grootste deel van het gezwel uit tumorcellen (ligt nodaal of extranodaal)
- NHL is systemisch en presenteert zich meestal als eerst buiten de lymfeklier (wordt dus niet gesproken over uitzaaiing en ook TNM stadium is hierop niet van toepassing). Vaak is (secundair) ook het beenmerg aangedaan. NHL zit voornamelijk in de milt en lever, maar ook extra nodaal (brein, testis)
- HL wordt gekenmerkt door speciale tumor reuscel (Reed Sternberg Cell), dit is een variant van de B-cel.
-> HL komt minder vaak voor dan NHL
Waar komen plaveiselcelcarcinomen het meest voor?
- 1e-3e orde bronchi
- 98% van de patienten zijn rokers (door roken verdwijnen trilharen en vindt metaplasie plaats naar het squameuze type, en uiteindelijk evt dysplasie en maligniteit)
Welke kenmerkende moleculaire veranderingen zijn er bij plaveiselcelcarcinoom?
- p16ink4 inactivitatie (verhoogt replicatie vermogen) en vaak ook p53 mutatie
Waaronder kan longcarcinoom worden ingedeeld?
Klein cellig
en
Niet-kleincellig:
- adenocarcinoom
- plaveiselcelcarcinoom
- grootcellig carcinoom (carcinoid)
-> Metastasepatroon van bovenstaande is allemaal hetzelfde
Hoe presenteren patienten met verdenking op longtumor zich?
- Hypercalciemie (PTHp) (door ectopische hormoonproductie)
- Cushing syndroom (ACTH stijging) (door ectopische hormoonproductie)
- Afwijkende ADH (hyponatriemie) (door ectopische hormoonproductie)
- Myasthenia gravis (spierziekte)
- Clubbing
- Stollingsafwijkingen
welke mutatie komt vaker voor bij adenocarcinoom bij:
- wel rokers
- niet rokers
- Wel rokers: K-RAS mutaties
- Niet rokers: EGF-R mutaties (aanwezigheid van deze mutatie betekent gevoeligheid voor de tyrosine kinase remmer crizotinib)
-> Precursor laesies in de alveoli kunnen transformeren naar adenocarcinomen
Waar liggen adenocarcinomen vaak?
Perifeer gelegen, wat meer dieper in de long.
Wat is een kleincellige longcarcinoom (SCLC)?
- Erg agressief, hooggradig, neuroendocrien carcinoom
- > 98% van de patienten zijn rokers
- Gemiddelde overleving zonder behandeling is 2-4 maanden
Wat gaat er op gen niveau mis bij SCLC?
- Vaak overexpressie van p16
- p53 mutatie
- RB mutatie
-> Tumor is vaak al uitgezaaid (vaak hersenen) wanneer deze ontdekt wordt
Hoe verschilt een niet-kleincellig long carcinoom van een kleincellig long carcinoom in behandelingswijze?
Niet-kleincellig long carcinoom kan nog chirurgisch behandeld worden omdat het minder agressief is.
Waar beginnen sporadische coloncarcinomen meestal mee?
Somatische APC mutatie vanuit een poliep
Leiden kleinere metastasen van een colon carcinoom tot een betere of slechtere prognose?
Niet tot een slechtere, kan makkelijk verwijderd worden uit bijv. de lever als het niet heel groot is.
Coloncarcinoom grotere hetero of homogeniteit?
Heterogeniteit
Welke mutatie heeft een groot gedeelte van de patienten met coloncarcinoom, maar ook met longcarcinoom?
K-RAS mutatie.
Bij coloncarcinoom kan cetuximab succesvol ingezet worden (werkt in op VEGF-r.
Wat voor soort carcinoom is een mamma carcinoom bijna altijd, en welke 3 typen vallen hieronder?
adenocarcinoom:
- invasief ductaal (80%)
- lobulair type
- overige weinig voorkomende typen
Wat zijn de gevolgen van metastasen, afkomstig uit de colon?
- Verplaatst zich naar lever, longen, ovarium en evt andere organen
- Ontstaan peritonitis carcinomtosa en ascites wanneer tumor door de wand van colon groeit
- Hematogene metastasen vanuit het rectum kunnen via de vena cava gaan
Welke 2 typen voorstadia van adenocarcinomen van de mamma zijn er?
- Lobulaire carcinoma in situ (CIS)
- Ductale CIS (wordt gekenmerkt door kalk)
Waar ontstaat de tumor in de mamma meestal?
- In de terminale ductolobulaire unit (hogere melkgangen) en aan de proximaal-laterale zijde van de borst (draineert naar de axillaire lymfeklieren)
Wat is tumor dormancy?
- Soms kan pas na 10-20 jaar metastasering plaatsvinden en hebben de cellen enkele jaren geslapen
- Komt voor bij mammacarcinomen
Waar kunnen lobulaire carcinomen naar metastaseren?
- Cervix
- Placenta
- Huid
- Ogen
- Pancreas
- dunne darm
(gedrag van pappa carcinoom is hetzelfde)
Welke receptor/eiwit is belangrijk bij het ontstaan van borstkanker?
Her-2 eiwit/ Her-2 receptor
