W5 HC.3 - Klinische criteria voor diagnose en stadiumbepaling Flashcards
Wat is stageren?
classificeren van de ernst en aard van een ziekte.
-> stadium bepaald prognose en behandeling
Verschil solide en niet-solide tumoren?
solide tumoren zijn bolletjes waar nog een membraan omheen zit. Niet-solide tumoren zijn losse cellen tussen normaal weefsel.
Welke 3 soorten stagering worden onderscheiden?
- Klinisch stageren (cTNM)
- Pathalogisch stageren (pTNM)
- Pathalogisch stageren na voorbehandeling (lypTNM)
Wat is TNM-classificatie?
Staat voor tumor, nodes en metastasis:
- T: lokale stadium van primaire tumor -> gaat over de primaire grootte van de tumor, de uitgebreidheid binnen het orgaan van origine en ingroei in omliggend weefsel
Tx: tumor onvindbaar
T0: primaire tumor is weg
Tis: carcinoma in citu
T1: intra- of submucosaal
T2: ingroei in muscularis propria
T3: doorgroei in musculairs propria
T4: doorgroei naar andere organen
- N: lymfekliermetastasen -> geeft aan of er locoregionale lymfekieren metastasen zijn (borstkanker met okselkliermetastasen valt onder N1)
Nx: niet met zekerheid vast te stellen
N0: geen aangedane lymfeklieren
N1 tm N3: aanwezigheid lymfekliermetastasen
- M: metastasen op afstand -> zegt iets over metastasen op afstand (borstkanker en lieskliermetastase valt onder M1)
Mx: niet te beoordelen
M0: geen metastasen op afstand
M1: wel metastasen op afstand (ander orgaan of lymfeklieren op afstand
Hoe wordt stage grouping van tumoren ingedeeld?
0: Carcinoma in situ, geen locoregionale of afstandsmetastasen
I: Kleine metastasen, zonder of met beperkte doorgroei in het orgaan van origine, goede prognose
II: Doorgroei in orgaan van origine, geen lymfekliermetastasen, geen doorgroei in omliggend weefsel en goed behandelbaar
III: locoregionale kliermetastasen
IV: metastasen op afstand
Welke factoren naast stage grouping kunnen de behandeling en prognose ook nog beinvloeden?
- Celdifferentiatie: laaggradig/hooggradig
- Celtype: in 1 orgaan kan de kanker uitgaan van verschillende celtypen
- Locatie van de tumor
- Aanwezigheid van tumormarkers
Welk soort onderzoek wordt uitgevoerd bij:
- darmkanker
- slokdarmkanker
- melanoom
Darmkanker:
1. Endoscopie
2. Biopsie
3. CT (M)
Slokdarmkanker:
1. Gastroscopie
2. EUS (TN stadium)
3. PET-CT (M stadium)
Melanoom:
1. Lichamelijk onderzoek
2. Diagnostische excisie
3. PET-CT (M stadium)
Waarom metastaseert een tumor niet zo snel naar het hoofd?
Metastasen treden eerder op via de lymfe dan via het bloed. Daarnaast moeten tumorcellen langs de bloed-hersen barriere.
Waarom wacht je na bestraling 12 weken voor herstadiëring?
Radiotherapie zorgt voor DNA schade, dit heeft tijd nodig om in apoptose te gaan en een ontsteking te creëren, en hierna tijd om te herstellen.
Welke onderzoeken kan je doen om te stageren bij mogelijke maligniteiten in het colon?
- Lichamelijk onderzoek (rectaal toucher)
- Biopten + endoscopie (ogv echo of CT)
- radiologisch/nucleair geneeskundig onderzoek (röntgen, CT, MRI, echografie, PET)
-> met echo kan naar metastasen gekeken worden en evt. gelijk biopt worden genomen
-> CT wordt gebruikt voor vaststellen metastasen, stageren primaire tumor en klieren
-> MRI-scan wordt gebruikt om te kijken naar mate van ingroeiing in onderliggende weefsels
-> Nucleair onderzoek kijken naar binding van gelabelde stoffen aan specifieke cellen of daardoor worden opgenomen
-> PET-CT meet metabole activiteit in het lichaam en toont dan licht geven beeld op CT waar hoge energieverbruik is in het lichaam (kan dus tumor activiteit en plek aangeven)