Vruchtbaarheidsstoornissen bij de man Flashcards
Wat zorgt voor de mannelijke genitale ontwikkeling en hoe gaat dat?
Nadat SRY wordt aangezet zal er testis ontwikkeling zijn, als dat niet zo is krijg je ovaria.
* Ontwikkeling foetale testes wk 7-12
* Productie testosteron in Leydigcel en Anti-Mullers hormoon in sertolicel
* Ontwikkeling gang van Wolff: Epididymis, Vas deferens, Vesiculae seminales
* Elimineren Mullerse gangen
* Omzetten T in Di-hydro testosteron (DHT)
o Externe genitalia
tr. genitalis
- Testis, epidimydis, vas deferens, vesiculae seminales, prostaat, Cowperse klieren, urethra
- Spermatogenese, semen opslag en transport
- Steroïdgenese
- Osteogenese
- Testisvolume >12 cc
o 80% tubuli seminifiri met sertolicellen, verbindende cellen waartussen zaadcellen worden gemaakt
o 20% interstitium met Leydigcellen die testosteron maken
tubuli seminifiri
- 2-5% van ejaculaat volume
- Productie van 100 miljoen spermatozoa per testis per dag
- Spermatozoa bepaalt geslacht: 23X en 23Y zaadcellen in ejaculaat
- Spermatogenese neemt 70 dagen, waarvan 20 dagen spermiogenese (aangroeien van de staart, genetische proces is al afgerond)
- Pathologie-classificatie spermatogenesis (Johnsenscore)
Hoe werkt de hypofyse-gonaden as?
GnRH, LH en FSH sturen testis aan.
* LH stimuleert Leydigcel
* FSH stimuleert Sertolicel
* Feedback op hypothalamus en hypofyse via testosteron en inhibine B
Zaadcelaanmaak begint pas na de puberteit.
Wat is de functie van de epididymis
Transport, opslag en rijping spermatozoa.
* 2-5% van ejaculaatvolume (<0,5cc) met voornamelijk zaadcellen
* Toename fertiliserend vermogen
Hoe neemt het fertiliserend vermogen toe?
o Motiliteit neemt toe van caput naar cauda
o Concentratie neemt toe
o Eiwitten voor binding aan Zona Pellucida
o Stabilisatie DNA
prostaat
- PSA zorgt voor liquefactie van zaad
- Prostasomen
- pH<5
- 20-30% ejaculaatvolume
vesicula seminalis
- Semenogelin: gelvorming na ejaculatie
- Fructose: energiebron spermatozoa
- Ph > 8
- 65-75% van ejaculaatvolume (2cc)
Hoe test je de functie van de tesicles?
- Bloed: LH, FSH, Inhibine B, ochtend testosteron
- Semenanalyse: volume >1,5cc, concentratie 15 milj zc/ml, motiel >40%, morfologie >4% normalen, pH >7,1
- Echografie testes (evt ook vesicula seminalis en prostaat)
Welke onderdelen spelen rol bij ejaculatie?
Cauda epididymis, vas deferens, vesicula, prostaat, UP, blaashals
Wat is emissie?
o Sluiten blaashalf en sphincter urethrae oiv sympatisch T10-L2
o Depositie vloeistof in urethra prostatica (UP)
Wat is expulsie?
o Contractie m. bulbocavernosus, ischicavernosus en bekkenbodem
o Openen sphincter urethrae
Wat is capacitatie?
wanneer de staart van de zaadcel hard gaat bewegen, zodat de kop door kan dringen tot de eicel
Wat is acrosoomreactie?
versmelten zaadcel met membraan eicel
Wat is cryptorchisme?
één of beide zaadballen zitten niet in de balzak
Indaling afhankelijk van INSL-3 en regressie gubernaculum
* 2-6% bij geboorte; 1% bij 3 maanden
* 60% unilateraal
* 30-80% ook epididymale afwijkingen: 8% obstructief
* Verstoorde spermatogenese
o 3-8% vd infertiele mannen: 20% vd azoospermia
o Bilateraal: 80% oligospermie; unilateraal 50% oligospermie
* Testis atrofie
* Endocriene disfunctie (primair hypogonadisme)
* Verhoogd risico kiemcel tumor testis (3%)
Wat is torsio testis?
draaiing van de steel waar de testis aan hangt
Acuut scrotum; dd. Epidymitis, testistumor
* Echografisch testisparenchym vascularisatie beoordelen
* Hoog risico op definitieve testis ischemie
* <6 u operatieve detorsie
* Contralaterale orchidofixatie
Wat is varicocele?
spatader in de zaadstreng; er is een weke testis
* Verminderde spermatogenese
* Hypogonadisme
* Verstoorde temperatuursregulatie: plexus pampiniformis zorgt niet voor koeling
* Verhoogde ROS
* Verhoogde DNA schade spermatozoa
hypogonadotroop hypogonadisme
LH en FSH zijn verlaagd, er is disfunctie van de hypofyse voorkwab of hypothalamus.
* Congenitaal: Kallmannsyndroom (reukproblemen), idiopathisch, verlate puberteit
* Verworven
o Hypofysaire of hypothalame ziekte: prolactinoom, neurohemochromatose, ischemie
o Iatrogeen: GnRH agonist, antiandrogenen, anabolen
Hypergonadotroop hypogonadisme
LH en FSH zijn verhoogd, disfunctie van testes.
* Congenitaal: Klinefeltersyndroom, anorchie, enzymdefecten
* Verworven: orchitis, torsio testis, bilaterale ochidectomie, chemotherapie
obstructie azoospermie
2% van de oorzaken van infertiliteit, 10% van de azoospermie door obstructie
* Congenitaal: congenitale bilaterale agenesie van vas deferens: er is geen zaadleider
o Visculae seminales en distale deel epididymis ook niet aangelegd
o Mutatie op CFTR gen
o Autosomaal recessief
o 2% van de obstructieve azoospermie
o Beide ouders drager CFTR mutatie: 25-50% kans kind CF
* Epididymale obstructive (infectie, congenitaal)
* Iatrogeen: lies of scrotale chirurgie
seksuele disfunctie
- 5% van infertiele paren
- Erectieklachten
- Ejaculatieklachten: anorgasmia, aspermia
- Neurologisch: MS, DM
- Postoperatief
- Antidepressive
Wanneer doe je genetisch onderzoek?
Alleen bij mensen met azoospermie. In 10% van de gevallen een extra X (Klinefeltersyndroom), hebben allemaal kleinere ballen. Bij 15% ook een Y deletie, beïnvloedt de zaadcelaanmaak. Je kan de CFTR mutatie vinden die past bij CBAVD.
Wat voor pathologie kan je hebben bij tr. genitalis?
- Oligospermie
- Azoospermie
- Aspermie (droog orgasme, gaat de blaas in)
- Hypogonadisme
- Testiculaire kiemceltumor
behandeling van infertiliteit man
- Leefstijladviezen en voorlichting
- Hormonale therapie
- Varicocelectomie
- Blaasspoeling of electroejaculatie
- Chirurgische sperma extractie
- Geassisteerde voortplanting met zaadcellen
