Ovarium en endometriumcarcinoom Flashcards
Klachten eierstokkanker
Eierstokkanker geeft meestal geen klachten. Klachten:
* Aspecifiek
o Vage gastro-intestinale klachten
o Toename buikomvang
o Mictie- of defecatieprobleem
* Acute buik door ruptuur van een cyste of steeldraai
Wie krijgt ovariumcarcinoom?
Mensen met minder ovulaties: pil, meerdere zwangerschappen en genmutaties (BRCA en Lynch)
Wat kun je zien qua beeldvorming echo?
- cystes, solide eierstokken
- proliferaties
- ascites
Lab voor ovariumcarcinoom
- algemeen lab
- markers Ca125 en CEA
- kiemceltumoren: A1FP, hCG, LDH
- seks cord stroma celtumoren: * inhibine A en B, oestradiol, AMH
Histologie soorten ovariumcarcinoom
- laaggradig endometriod
- graad 3 endometriod
- clear cell
- sereus ovarium carcinoom (komt het vaakst voor!)
Hoe ontstaat eierstokcarcinoom?
Er wordt gedacht dat het ontstaat in de tuba. Er kunnen kleine veranderingen zijn die worden opgemerkt door de eierstok waar het een voedingsbodem heeft om uit te groeien tot maligniteit.
Waardoor is er vroege intraperitoneale metastasering?
- Intraperitoneale lokalisatie van de ovaria
- Exfoliatieve groei
- De versleping van tumorcellen
Prognose is afhankelijk van stadium, (radicale) chirurgie, chemotherapie en mutatiestatus.
Wat is laag stadium ovariumcarcinoom?
Wordt eigenlijk alleen gevonden in de eierstok, soms in vocht buik.
* Meestal bij toeval gevonden, zelden klachten
* 75-90% genezing
* Chirurgie en volledige stagering cruciaal
* Tumor graad is belangrijke prognostische factor
* Adjuvante chemotherapie verbetert de overleving van patiënten met een onvolledige stagering
* Het is niet bekend of adjuvante chemotherapie de overleving verbetert van patiënten met een hooggradige tumor
Wat is een stageringsoperatie?
Doel is vaststellen of er uitzaaiingen zijn met een snee of kijkoperatie
Je doet:
* cytologie spoelvloeistof of ascites
* inspectie en palpatie hele buikholte
* uterus en adnex extirpatie
* omentectomie
* stageringsbiopten
* lymfeklierdissectie/sampling
Wat doe je bij hoogstadium?
Je haalt de zichtbare ziekte weg en het omentum ook standaard.
Wat is een omental cake?
Is een radiologische diagnose. Het omentum is helemaal ingenomen door de tumor en je moet het dan eigenlijk helemaal tot de milt weghalen.
Prognostische factoren ovariumcarcinoom
- conditie
- FIGO stadium
- tumorgraad
- grootte van restlaesies na chirurgie
- chemotherapie
- BRCA status
Standaard behandeling hoog stadium
- primaire of interval debulking chirurgie (adnexen, uterus, omentectomie)
- nog in ontwikkeling: HIPEC, intraperitoneale chemotherapie
- chemotherapie
recentste ontwikkelingen
- PARP remmers
- targeted therapie
- HIPEC
- intraperitoneale chemotherapie (met 42 graden chemo spoelen)
risicofactoren endometriumcarcinoom
- Hormoongebruik
- Obesitas
- Infertiliteit in voorgeschiedenis
- Nullipariteit
- Late overgang
- Leeftijd
- Diabetes
- Hypertensie
- Radiotherapie van bekken
- Erfelijk (Lynch syndroom)
klachten endometriumcarcinoom
bloedverlies, gekke afscheiding zijn belangrijkste problemen
diagnostiek endometriumcarcinoom
Beginnen met beeldvorming (echo). Je kan weefsel verkrijgen met biopt met flexibel buisje (Pipelle), hysteroscopisch biopt en curretage.
*routine bloedonderzoek
* CA125 (verhoogd bij extra uteriene ziekte)
* transvaginale echo
* MRI/CT scan op indicatie
na diagnose markers zoeken (MMR, ER, p53, ER bij iedereen)
POLE bij hooggradig altijd
behandeling endometriumcarcinoom
Bijna altijd chirurgisch, kijkoperatie. Je kan een gewone laparoscopie doen of met davinci robot, kan zelfs zo zijn door alleen in de navel een poort in te brengen.
Je haalt baarmoedermond, baarmoederlichaam en eierstokken met eileiders weg. Je hebt dan een blind eindigende vagina en daar achter loopt de darm = totaal extirpatie.
aanvullende therapie endometriumca
- Bestraling: inwendig (brachy) en uitwendig
o Inwendig: via schede breng je radioactieve bron in en dan breng je het bovenop de schede en voorkom je dat de ziekte verspreidt - Chemotherapie
- Hormoonbehandeling alleen indien laaggradige tumor met hormoonreceptoren op de cellen en (bewezen) restziekte
Mensen met een POLE mutatie hebben een goede prognose. Mensen met MMRD zitten er een beetje tussenin.
ontwikkeling endometriumca gebied
- Gebruik te maken van de poortwachtersklierprocedure
- Risico analyse door gebruik te maken van immunohistochemisch profiel van de tumor
- Targeted therapei, bijv. Pembroluzimab bij microsatellite instabiele tumoren
