Hormoon substitutie therapie

Question 1

menopauze

Answer 1

laatste menstruatie, is pas vast te stellen na één jaar geen menstruatie

Question 2

normale leeftijd menopauze

Answer 2

46-56 jaar

Question 3

FSH levels menopauze

Answer 3

FSH stijgt in de late reproductieve fase, dan in de perimenopauze blijft het stijgen. In de postmenopauze blijft het hoog maar wel stabiel.

Question 4

Verloop oestrogenen

Answer 4

Productie is regelmatig in reproductieve fase, vanaf je 40e wordt het al minder regelmatig totdat het uitdooft en je in de postmenopauze zit. Klachten kunnen beginnen bij eerste afwijkingen van oestrogeenconcentratie, met name als het boven of onder de minimale/maximale waarde zit dan je gewend was.

Question 5

Bekendste overgangsverschijnselen

Answer 5

• menstruatie: onregelmatig, meer bloedverlies, langer bloedverlies
• opvliegers
• nachtelijk zweten
• hartkloppingen
• moodswings

Question 6

Welke klachten komen het vaakst voor in de overgang?

Answer 6

• opvliegers
• slapeloosheid
• stemmingsverandering
• geïrriteerdheid

Question 7

fysiologie van de opvlieger

Answer 7

Er is een thermoregulatoire dysfunctie op het niveau van de hypothalamus. De thermoneutrale zone is smaller bij vrouwen met opvliegers. Overvloedige warmte wordt sneller weggewerkt (bij kleinere schommelingen)

Question 8

Wat is het effect van oestrogenen?

Answer 8

Dalen van oestrogeen geeft een toename van cerebraal noradrenaline waardoor thermoregulatoire zone versmalt.

Oestrogenen herstellen de thermoneutrale zone waardoor de opvliegers verdwijnen. Je kan de zone verbreden door serotonine.

Question 9

Waar zorgt dalen oestrogeen voor?

Answer 9

1. Perifere vasodilatatie
2. Transpiratie: dalen kerntemperatuur
3. Bibberen als kernwaarde onder normaalwaarde

Question 10

Minder bekende overgangsklachten door oestrogeendaling

Answer 10

• afname bloedcirculatie in genitaal gebied
• afname elastine en collagenen
• vagina epitheel, omliggend bindweefsel, urethra en blaas

Question 11

Minder bekende klachten overig

Answer 11

• urogenitaal: droogte, pijn vrijen, libido verlaagd, jeuk, afscheiding veranderd, dysurie, pollakisurie, UWI, incontinentie
• uiterlijk: gewichtstoename, huid droger, beharing, droge ogen
• spier en gewrichtspijnen

Question 12

Lange termijn veranderingen

Answer 12

• Hoger risico hart en vaatziekten
• toename osteoporose
• toename borstkanker

Niet duidelijk in hoeverre alleen het missen van oestrogenen leidt tot toename van hart- en vaatziekten. Het leidt wel tot een toename tot atherosclerose. Oestrogenen stimuleert de botaanmaak, als je dit niet meer effectief hebt en de botafbraak hetzelfde blijft dan zal het botweefsel dus afnemen. Het neemt sowieso af bij mannen en vrouwen, maar gaat bij vrouwen sneller in de overgang. Het risico op borstkanker neemt in de loop van het leven toe, komt ook door “gewoon” ouder worden. Vrouwen die vaker zwanger zijn geweest en vrouwen die vroeg in de overgang komen hebben een lager risico op borstkanker. Als je hormoonsubstitutie neemt, neemt dit risico weer to

Question 13

hormoon therapie

Answer 13

• meest effectieve behandeling overgangsklachten
• oestrogeen substitutie + progestageen voor endometrium

Wel verhoogd risico op mammaca, cardiovasculaire problemen, osteoporose en trombose

Question 14

voordelen HST

Answer 14

• overgangsklachten verdwijnen
• goed voor botten, blaas en vagina, huid/haar

Question 15

nadelen HST

Answer 15

• soms weer ongesteld
• hormonen slikken
• gespannen borsten
• misselijkheid
• vocht vasthouden
• hoger risico mammaca

Question 16

indicatie HST

Answer 16

• indien menopauze <46 jaar
• ernstige overgangsklachten
• versterkte botontkalking onder 50 jr

Question 17

contra-indicatie HST

Answer 17

• borstkanker
• baarmoederslijmvlieskanker
• trombose en/of longembolie
• migraine (relatief)

Question 18

Welke hormonen geef je?

Answer 18

• geen baarmoeder: alleen oestrogenen
• wel baarmoeder: combinatie oestrogenen + progesteron (cyclisch of sequentieel)

Question 19

Verschil cyclisch en sequentieel

Answer 19

Als je wel en baarmoeder hebt: helft van de maand progestagenen (normale cyclus nabootsen) = cyclisch en je krijgt elke maand een onttrekkingsbloeding. Wat langer na de overgang kan het sequentieel gebruikt worden (hele maand alleen progesteron), ongeveer 80-85% heeft dan geen bloedverlies meer. Nadeel van sequentiele is dat je ook onregelmatig bloedverlies kan krijgen.

Question 20

Welke vorm hormonen kan je geven?

Answer 20

• oestrogenen: oestradiol
• progesteron: natuurlijk 200 mg 12-14 dagen, dydrogesteron 10-20 mg/dag 12-14 dagen, Mirena. Liever NIET medroxyprogesteron
• lokaal oestrogenen

Question 21

Schema hormonen

Answer 21

• als lokale klachten dan vaginaal estriol 500 mg

Step up:
* zo laag mogelijke dosering oestrogenen (E2)
* verhoog als klachten blijven
* cyclisch heeft als voordeel dat bekend is wanneer bloedingen
* indien al langer post menopauzaal of na operatie continu preparaat

Question 22

Hoe kan je hormonen toedienen?

Answer 22

• transcutaan
• oraal
• vaginaal: creme, ovules, tablet

Question 23

Hoelang geef je HST?

Answer 23

• indien jong, HST tot 50 jaar geen bezwaar
• na 50e jaar elk jaar opnieuw herevalueren
• alleen doorgaan met HST bij ernstige overgangsklachten

Question 24

alternatieven voor HST

Answer 24

serotonine. Alleen voorschrijven bij ernstige klachten of contra-indicatie clonidine. De rest vooral leefstijlgericht.