Maternale ziekten Flashcards
3 grote groepen maternale ziekten
- pre-existente ziekte > zwangerschap
- zwangerschap > pre-existente ziekte
- zwangerschap leidt tot nieuwe ziekten
Meestal mengvorm
Wat gebeurt er bij zwangerschap?
Onder invloed van oestrogenen krijg je vaatverwijding, hartslag en CO gaat omhoog. Als vaatwand slapper wordt heeft dat een groter effect bij mensen met bijv. ziekte van collageen (Marfan). Verder gaat je lichaam veel meer vocht vasthouden Hb daalt. Voor bevalling verandert stolling, je hebt hypercoagulateit status in de zwangerschap. Er zijn ook veel metabole veranderingen (nierfunctie omhoog en hyperfiltratie).
Endocriene functie placenta
- oestradiol
- progesteron
- hCG
- prolactine
- PAPP-A
- groeihormoon
- cortisol
- vasopressine
*PTHrp - HPL
fysiologie hypothyreodie
Er is meer verbruik van schildklierhormoon, omdat: de bindingseiwitten van de schildklier omhoog gaan (biologisch niet meer beschikbaar). Totaal T4 gaat omhoog. foetus is afhankelijk van maternaal schildklierhormoon, dit gaat dus ook via placenta naar kind. Je krijgt meer type 3 deodase, dit deactiveert schildklierhormoon (zit in placenta).
Vrouwen maken als ze zwanger zijn hCG, dit lijkt op TSH en daardoor kan dit binden aan TSH receptor op schildklier en het stimuleren om meer schildklierhormoon te maken. Vrij T4 stijgt hierdoor en zorgt voor overcompensatie dalende factoren. Is met name 1e en 2e trimester.
Wat is normaal en abnormaal tijdens zwangerschap?
- Hyperthyreoidie = normale fysiologie tijdens zwangerschap (TSH laag/niet detecteerbaar, vrij T3 en T4 verhoogd)
- Hypothyreoidie = abnormale fysiologie (TSH verhoogd, vrij T3 en T4 verlaagd)
Wat doe je bij iemand met goed gecontroleerde Hashimoto onder behandeling met zwangerschap?
Levothyroxine 25% ophogen in eerste trimester. Je wil de stijging van vrij T4 proberen na te bootsen. Door de hypothyreodie wordt de schildklier niet gestimuleerd, voor de zwangerschap deed ie dat ook al niet.
Wat heeft iemand met blanco voorgeschiedenis, 12 weken zwanger en hoog TSH?
Is subklinische hypothyreoidie (TSH verhoogd, FT4 normaal).
Behandeling subklinische hypothyreodie?
Overwegen behandelen, maar weinig goed bewijs voor effectiviteit.
Behandeling hypothyreoidie
Komt weinig voor bij zwangeren, behandel je altijd met levothyroxine.
Anders is er verhoogd risico op miskraam, pre-eclampsie, vroeggeboorte en suboptimale hersenontwikkeling.
Foetale hersenontwikkeling
Schildklierhormoon al vroeg betrokken bij ontwikkeling van het brein. De timing en hoeveelheid zijn belangrijk. Foetale schildklier werkt pas genoeg van 18-20 weken, is bij 5-18 weken afhankelijk van moeder.
Wat doet TPOAbs?
- niet functioneel, marker voor hypothyreodie, risicofactor postpartum thyreoiditis
- pathognomisch voor Hashimoto thyreoiditis
Wat doet TgAbs?
- niet functioneel, aspecifiek
- alternatieve marker voor Hashimoto, maar ook hoog bij Graves
Wat is TSHAbs?
- functionele antistoffen, passeren de placenta, kunnen stimuleren of blokkeren
- pathognomisch voor Morbus Graves, heel soms oorzaak voor hypothyreoidie
Welke gebruik je voor hypothyreoidie bepalen?
TPOAbs en TgAbs. Dit zijn geen functionele antistoffen. Het is een bijproduct van het auto-immuunproces.
Voor Graves gebruik je TRAbs
Wat zegt TPOAb antistoffen?
Als je TPO antistoffen hebt hoef je niet meteen een hypothyreodie te hebben. Ze zeggen ook iets over de restcapaciteit van de schildklier.
Wat doe je bij laag TSH en hoog FT4 bij een zwangere met klachten van zweten, eten blijft hangen?
TSH antistoffen, je wil uitsluiten dat mevrouw Graves heeft
DD hyperthyreoidie zwangerschap
- zwangerschaps hyperthyreoidie - hoog hCG induced
- ziekte van Graves: oogklachten, struma, auto-immuunziekte
Foetale hyperthyreodie ontstaan
Kan ontstaan omdat functionele TSH receptor antistoffen over placenta worden getransporteerd. De foetale schildklier heeft een receptor waar die antistoffen aan kan plakken en dit kan leiden tot hyperthyreoidie. Kind kan in de baarmoeder een struma krijgen!
Wat monitor je tijdens zwangerschap?
- foetaal: hartslag, groei, grootte schildklier
*maternaal: TSH en FT4, TRAb
Zwangerschaps hyperthyreoidie
- prevalentie: 0,3-15% (hCG afh)
- geen risico’s
- nooit behandeling, soms propanolol
- follow-up: schildklier controle na 4 weken
Ziekte van Graves
- prevalentie: 0,05%
- risico’s: miskraam, foetale hyperthyreoidie, vroeggeboorte, laag geboortegewicht, hartfalen
- altijd behandelen (PTU of strumazol)
- follow-up: monitoren moeder en kind
Wat kwam er uit een studie?
hoe lager de maternale vrij T4, hoe groter de kans dat het kind ook geboren wordt met hypothyreoidie. Probleem hiermee is dat je soms vrouwen hebt met hoge antistoffen na schildklier verwijdering of jodium, dan is er geen schildklierfunctie van de moeder. Vrij T4 waarde die je dan meet is van de levothyroxine. Je start dan met lage dosis PTU of strumazol en je kijkt naar echo wat je bij de foetus ziet.
diabetes gravidarum
- screening want vaan asymptomatisch
- gouden standaard is OGTT
- risico op vaatschade, macrosomie, diabetes na zwangerschap, schouder dystocie, neonatale hypoglycemie
Etiologie diabetes gravidarum
Is een vrij complexe etiologie, wordt aan de ene kant beínvloed door standaard risicofactoren voor diabetes, maar aan de andere kant ook door diabetogene hormonen die de placenta maakt. Daardoor kan je insuline resistent worden.
Hoger risico op ongewenste uitschappen: hoge glucosewaardes kunnen via placenta naar kind. Kind wordt hyperglycemisch, er wordt insuline gemaakt (metabool hormoon), het houdt meer vetweefsel vast en groeit meer
Behandeling diabetes gravidarum
- dieet: altijd, focussen op minder koolhydraatinname
- insuline: veilig, risico op hypo’s, meer gewichtstoename
- metformine: veilig, passeert placenta, mogelijk nadelig effect metabool profiel kind
- sulfonylurea: veilig, passeert placenta, meer macrosomie en neonatale hypoglycemie
Hyperthyreoidie
- Vrij T4 en T3 verhoogd
- TSH verlaagd of niet detecteerbaar
Hypothyreoidie
- Vrij T4 en T3 verlaagd
- TSH verhoogd
