Gametogenese

Question 1

Waar is chromosoomparing afhankelijk van?

Answer 1

1. Beweging van chromosomen: uiteinden komen samen
2. Maken en herstellen van DNA dubbelstrengsbreuken: het herstel ervan gaat gelijk op met de chromosoomparing waarbij een deel van de breuken zodanig wordt gerepareerd dat een crossover ontstaat

Question 2

Wat gebeurt er tijdens de meiose?

Answer 2

een reductiedeling: van 2n naar 1n.
* Homologe chromosomen moeten paren
* Crossovers worden gevormd
* Één haploide set van chromosomen per dochtercel na meiose I

Question 3

spermatogenese verloop

Answer 3

De meiotische profase duurt wel 2 weken, de echte delingen gaan vrij snel. De post-meiotische cellen (spermatiden) ontwikkelen zich, dit duurt ook wel even. Dit gebeurt in de testis.

In de meiotise profase van de man:
X-gebonden genen worden soms vervangen in de meiose. Omdat het X-chromosoom (en Y) tijdens de meiotische profase inactief zijn worden essentiële eiwitten niet gemaakt.
* Voorbeeld: geen fosfoglyceraat kinase (PGK)
o Oplossing: switch naar autosomaal testis-specifiek PGK gen

Question 4

Hoezo is er een verschil tussen XY en XX

Answer 4

In mannelijke cellen zitten 46 XY typen, de X moet paren met de Y. Het X en het Y chromosoom lijken alleen op elkaar in de pseudo-autosomale regio. Dit leidt tot een verschil in X-chromosoom dosis tussen XY en XX individuen.

Het X en Y chromosoom worden anders ‘’ingepakt’’: dit leidt tot XY body vorming = inactief (geen transcriptie; geen mRNA vorming).

Question 5

organisatie in testisbuisjes

Answer 5

De stamcellen zitten meer aan de rand van het buisje, naarmate ze zich meer ontwikkelen gaan ze naar het midden waar ze losgelaten kunnen worden en naar de bijbal kunnen en eruit

Question 6

Kwaliteit van de zaadcel

Answer 6

• Goed bewegen
• Goede vorm: kleine kop!
  o DNA is extra goed beschermd bij een kleine kop
  o Zaadcel is aerodynamischer bij een kleine kop

Histon naar protamine transitie: zorgt voor een kleine kop en voor de vorm.

In het acrosoom zitten enzymen die van belang zijn voor het bereiken van de eicel.

Question 7

Wat zorgt voor regulatie van de mRNA translatie?

Answer 7

ribonucleoprotein particles. Is een soort voorraad voor de laatste stappen van de spermatogenese.

Question 8

Wat doe je bij ICSI

Answer 8

geen natuurlijke selectie. Goede morfologie/beweging is niet gelijk aan een intact genoom/epigenoom.

Question 9

Wat doe je bij ROSI

Answer 9

ronde spermatide injectie. Je slaat dan de histon-protamine transitie over.

Question 10

Waarom is de kennis van gametogenese belangrijk?

Answer 10

• Risico’s van geassisteerde voortplanting kunnen beter worden ingeschat.
• Onvruchtbaarheid komt veel voor, 15%
• “nieuwe” erfelijke afwijkingen ontstaan vaak tijdens de gametogenese
• De leeftijd waarop mensen hun eerste kind krijgen stijgt

Question 11

Verloop oogenese

Answer 11

In de oogenese beginnen alle stamcellen voor de geboorte al met meiose. Aan het einde van de profase van de eerste meiotische deling is er een arrest. Ze blijven tot vlak voor de ovulatie in het arrest en worden dan afgemaakt, is een oneerlijke deling.

De tweede meiotische deling wordt pas doorgemaakt bij de bevruchting. De 2e meiotische deling is ook ongelijk. We hebben die kleine poollichaampjes en een grote eicel, in de eicel zit veel voorraad voor het embryo.

Question 12

Hoe gaat de groei van de oocyt

Answer 12

• Synthese van maternaal mRNA en rRNA voor vroeg embryonale fase (klievingsdelingen)
• Vorming van zona pellucida: soort gellaag om de oocyt heen
• Vorming van corticale granula: membraanbolletjes in de eicel met enzymen die vrijkomen als de zaadcel de eicel gaat bevruchten en die ervoor zorgen dat de zona pellucida harder wordt en er geen 2e zaadcel kan komen
• Vorming van gap junctions tussen oocyt en granulosa cellen/cumuluscellen
• Verwerven van competentie tot meiose hervatting

Question 13

Maturatie van de oocyt

Answer 13

competentie. Hoog cAMP gehalte voorkomt meiose hervatting. Als de LH piek komt, verdwijnen de gapjunctions waardoor er geen cAMP meer komt. Dan is er de ovulatie en voltooiing van meiose I. Vervolgens zit de eicel in metafase II blokkade.

Dan moet er bevruchting plaatsvinden en is er eicel activatie  M2 wordt voltooid  pronuceus vorming.

Question 14

arrest M1 en arrest M2

Answer 14

Het diploteen arrest (profase M1) en metafase 2 arrest tijdens de oogenese lijken op stops tijdens checkpoints in de mitotische cyclus.

• Diploteen arrest is beetje omgebouwd als het G2/M checkpoint regulatiepunt
• M2 arrest is iets wat altijd stopt, niet alleen als er iets fout gaat

Question 15

meiose 1

Answer 15

homologe chromosomen moeten over dochtercellen verdeeld worden, de chromatiden blijven nog aan elkaar. Daarna wordt de cel haploïd.
o Er moet homologe chromosoomparing plaatsvinden.

Question 16

meiose 2

Answer 16

homologe chromatiden worden uit elkaar getrokken.

Question 17

Wat doen protamines en waar worden ze geproduceerd

Answer 17

Worden in de kern van de zaadcel gemaakt, zorgen voor een hele compacte kern.