Translationeel onderzoek voor prostaat en blaascarcinoom Flashcards
Wat zie je bij progressie van PCA
stijgende en dalende PSA waarden; bij het ontstaan stijgend > radicale prostectomie 0 > stijgt weer bij metastasen
Wat doe je na radicale prostectomie?
hormoontherapie en als dat niet werkt chemotherapie of secundaire hormoontherapie
Basisprincipe ontstaan PCA
opstapeling van DNA afwijkingen en selectie voor resistentie; de tumor kent heterogeniteit
Kunnen we een model maken van DE patiënt?
- Vloeibare biopsies (bloed, urine, speeksel, semen, CTCs)
- FFPE
- Ingevroren vers biobank: tumor en gezond weefsel
- Levende biobank: experimentele modellen met cellijnen, organoids, xenografts
bij diagnose of voor/na behandeling
Soorten proefdieren
- Waarbij spontaan endogeen kanker ontstaat
o Natuurlijke wijze: spontane prostaatkanker (vrijwel niet) - Proefdieren waarbij endogeen kanker geïnduceerd kan worden
o Hormoon inductie
o Inductie van kanker door carcinogene stoffen
o Transgene muizen: aan en uitzetten oncogenen - Proefdieren waarbij exogeen kanker getransplanteerd kan worden
o Humane xenograft modellen
voordelen PDX modellen (xenograft)
o Fysiologische omgeving
o Puur menselijk TUMOR materiaal, geen contaminatie met normaal weefsel
o Oneindige bron van tumorweefsel
o Manipulatie/behandeling van muizen
beperkingen PDX modellen
o Vers tumormateriaal niet altijd eenvoudig te verkrijgen
o Muis-achtergrond
o Geen immuunsysteem
o Ethische aspecten
Soorten in vitro modellen
- Celvrije modellen: in vitro transcriptie translatie systemen en gezuiverde eiwitten. Er wordt vooral gekken naar genexpressie en beïnvloeding van genen en eiwitten.
- Primaire cel culturen: cellen worden uit normaal weefsel gehaald
- Geïmmortaliseerde cellen uit normaal weefsel en kanker: 2D celijnen, 3d spheroids/organoids. Cel uit weefsel en kanker. Kan eindeloos doorgroeien, wordt gebruikt voor onderzoek.
- Computer modellen: voorspellende modellen
voordelen in vitro modellen
- ¬gemakkelijk in gebruik: standaardisatie, opschalen
- Puur menselijk tumor materiaal, geen contaminatie met normaal weefsel
- Oneindige bron van tumorweefsel
- Eenvoudige manipulatie/behandeling
- Organ-on-chip systemen
beperkingen in vitro modellen
- Vers tumormateriaal niet altijd eenvoudig te verkrijgen
- Verlies van heterogeniteit
- Niet-fysiologische omgeving
Wat zijn 2D cellijnen?
Tumormateriaal wordt in plastic flesje gekweekt, er wordt gekeken naar groeiontwikkeling, afhankelijkheid van androgenen en remming van groei. Hiervan worden weer resistente cellijnen gemaakt om proces van resistentie te onderzoeken.
Wat zijn 3D cellijnen, organoids?
Worden gebruikt om tumorcellen te onderzoeken. Er wordt gewerkt met een xenograft, dit representeert tumorgedrag beter. vooral bij complexe modellen gebruikt.
Wat zijn complexe patient based modellen
- Primaire (biopten) tumor kweken
- Weefselplakjes (tissue slice technology)
- Organ-on-chip microfluidics modellenW
Wat is een nadeel van complexe patiënt based modellen?
Dit zijn tijdelijke modellen, je gebruikt het voor onderzoek en dan is het weg. Mogelijk interessant voor personalized medicine.
Wat is een mogelijke oplossing voor heterogeniteit?
CTCs (circulerende tumorcellen). succes ervan is enorm laag dus eigenlijk niet echt een optie.
