Huidtumoren college (2 samengevoegd) Flashcards
opbouw van de huid
epidermis > dermis > subcutis
Waaruit is epidermis vooral opgebouwd?
keratinocyten, melanocyten en Langerhans cellen
lagen van de epidermis (diep naar oppervlakkig)
- Stratum basale
- Stratum spinosum
- Stratum granulosum
- Stratum lucidum
- Stratum corneum
Wat ontstaat uit stratum basale?
plaveiselcelcarcinoom, actinische keratosen en basaalcelcrcinoom
oorzaken toenemende incidentie huidkanker
- Zoncultuur
- Zonnebank
- Immunosupressie
- Vergrijzing
- Vergroot bewustzijn
- Registratie
risicofactoren huidkanker
- Genetica: pigment onafhankelijke en afhankelijke genen
- Virusinfectie
- Fenotype: huidskleur en UV schade
- Chronische ulcera
- Leefstijl: roken, BMI, alcohol, SES
- Iatrogene factoren: immuunsuppressie, fototherapie, radiotherapie, arseen
- Dermatoloncologische voorgeschiedenis
- UV expositie: leeftijd, intermitterend en cumulatief, verbranding, UVA en UVB
UvA
langgolvige straling en komt dieper in de huid > oxidatieve stress > huidveroudering
UvB
kortgolvig blijft oppervlakkiger in de huid. Geeft meer directie schade. Zorgt voor verbranding van de huid en dat de huid dikker wordt
Wat voor schade geeft UV?
indirect: immunosuppressief
direct: DNA schade > p53 mutatie
voorloper basaalcelcarcinoom
geen
voorloper plaveiselcelcarcinoom
actinische keratose, morbus bowen
voorloper melanoom
melanoma in situ, lentigo maligna, giant congenitale naevus
actinische keratosen
- Cutane premaligniteit
- Dysplasie onderste laag van basaalmembraan.
- Prevalentie >50 jaar:
o 30% van de mannen
o 20% van de vrouwen - Natuurlijk beloop
o Persisteren
o Spontane regressie
o Invasieve groei = pcc, tot 0,075% per AK per jaar. - Aks ook vooral biomarker field cancerization (dat je in de toekomst huidkanker gaat zien)
morbus bowen
- In situ PCC/intra-epidermaal PCC
- Meestal solitair, soms multipel
- Kan overal voorkomen, ook op slijmvliezen (vaak HPV geassocieerd)
- 3-10% PCC
- Dysplasie door hele epidermis heen, corneum wel volledig uitgerijpt
Twijfel tussen AK of Morbus Bowen?
biopt afnemen, neem het intecte epidermis af
Doe je bij twijfel over premaligniteit of eczeem, Ter uitsluiting cutane maligniteit (invasieve groei)
lokale destructie therapie bij actinische keratosen of morbus bowen
cryotherapie, curretage/elektrocoagulatie, excisie (alleen bij Bowen)
veldbehandeling bij multiple laesies actinische keratosen of Bowen
efudix creme, aldara creme, picato gel, PDT, dermabrasie/peeling
Efudix
cytostaticum/lokale chemotherapie
- gegeven bij Aks, BCCs en m. Bowen
- voordeel: veldbehandeling, door pt zelf
- nadeel: allergie, lokale reacties, therapietrouw
Aldara creme
immuunomodulator
3x per wk 4 wk (AK)
5x per wk 6 wk (superficieel BCC)
Nadeel: 1-10% systemische bijwerking, lokale reactie, beperkt oppervlak