Radiotherapie Flashcards
Indicaties
- Postoperatief na lumpectomie en schildwachtklierprocedure (mamma sparende therapie, MST); vaak status na NAC
- Bij lymfogene axillaire metastasering; vaak status na NAC
- Postoperatief na ablatio en SWP; vaak na status NAC
- Palliatief
Zoveel mogelijk geïndividualiseerd behandelen!
Waarom bestraling na MST
Mammacarcinoom kan multicentrisch voorkomen. Bij T1,2 tumoren werd in het mastectomiepreparaat bij ongeveer 60% van de patienten infiltrerend ca. of in situ ca. elders in mamma gevonden. Bij 50% foci carcinoom op meer dan 2 cm afstand van de primaire haard.
Techniek mammasparende radiotherapie
Positionering op CT door middel van looddraadjes (om wat we voelen als klierschijf) en tatoeage puntjes (lokalisatie tumor). De chirurg laat vaak operatieclips achter om de localisatie van de tumor te markeren.
Kritieke organen bestraling
longen, hart, contralaterale mamma
Dosisplanning
- Fotonen-bestraling
- Hypofractionering 15 x 2.67 Gy of 5x 5.2 Gy
- IMRT techniek
boosterbestraling
- Extra bestraling tijdens of na de grote velden
- Boosterbestraling tpv lumpholte (clips)
- Afhankelijk van risicofactoren, bijv. leeftijd
- Totale dosis boost: hypofractionering 5 x 2.67 Gy
Hangt heel erg af van risicofactoren, jonger dan 40 jaar altijd een booster.
doelvolumes
- GTV: gross tumor volume. Lumpholte (boost)
- CTV: clinical target volume. Klierweefsel
- PTV: planning target volume. CTV + 0.5 cm
partiele borstbestraling
- Recidiefkans in mamma na MST + RT
- Afhankelijk van o.a. leeftijd, tumorgrootte, graad, wel/niet vrij zijn van chirurgische resectieranden
- Tegenwoordig: 5 jaar recidiefkans <2%
o Soms lager dan risico contralateraal carcinoom - Laag risico patienten: PBI
- Alleen bestraling tumorbed
indicatie partiele borstbestraling
o >50 jaar
o Diameter < 30mm
o pN0, + overige gunstige histologische kenmerken
straling partieel
5 x 5.2 Gy
indicatie locoregionale radiotherapie
- Na okselklierdissectie: bij 4 of meer lymfekliermetastasen in de oksel of een positieve okseltopklier
- Na irradicaal okselkliertoilet
- Maar nu ook: okselsparende behandeling: geen OKD meer, alleen radiotherapie oksel bij 1-2 micrometastasen of 1 macrometastase in SN
locoregionale radiotherapie
Postoperatieve RTx van klierstations. Klierstations: axillair, supraclaviculair en infraclaviculair.
Postoperatieve RT thoraxwand na ablatio
- Doelgebied thoraxwand: alleen bij grote kans op locaal of locoregionaal recidief
o Na irradicale chirurgie
o Bij T4 tumoren
o Bij lymfekliermetastasen in de oksel of een positieve okseltopklier
Doelgebied klierstations: afh van betrokkenheid
techniek locoregionale RT
- Planning CT + tatoeage
- Doelvolume: klierweefsel
- IMRT techniek
- Fotonen bestraling (6 of 10 MV)
- Totale dosis: hypofractionering 15 x 2.67 Gy
- Kritieke organen: contralaterale mamma, long, hart, plexus brachialis, (oesophagus, schildklier)
acute bijwerkingen bestraling
Ontstaan tijdens het bestralingstraject, herstel binnen 2-3 weken.
- Huid:
o Erytheem, hyperpigmentatie
o Droge desquamatie (schilfering)
o Natte desquamatie (wordt niet vaak meer gezien)
o Pijn
- Subcutane weefsels
o Oedeem
