Schizofrenia Flashcards
najważniejsze objawy w schizofrenii
- urojenia
- wpływu
- oddziaływania
- owładnięcia - pseudohalucynacje
- głosy omamowe (komentujące, dyskutujące o pacjencie)
- echo myśli
- nasyłanie/zabieranie/odsłonięcie myśli
- zaburzenia myślenia i postrzegania
- objawy negatywne (apatia, izolacja społeczna, zaburzenie funkcji poznawczych przy dłuższym czasie trwania choroby)
- niedostosowany/spłycony afekt
- zachowana jasna świadomość i sprawność intelektu
kiedy nie należy rozpoznawać schizofrenii nawet jeśli obraz kliniczny nam ją nasuwa?
jeżeli występują nasilone objawy depresyjne, maniakalne, w przypadku poważnej choroby mózgu, w przypadku zatrucia substancjami lub ich odstawienia
kryterium czasowe wg ICD 10
min. 1 miesiąc
wg ICD 10 żeby rozpoznać schizofrenię trzeba stwierdzić min. 1 z następujących:
- echo myśli, nasyłanie/zabieranie myśli, rozgłaśnianie myśli
- urojenia oddziaływania/wpływu/owładnięcia (wyraźnie odnoszone do ruchów ciała lub kończyn albo określonych myśli, działań, odczuć); spostrzeżenia urojeniowe
- głosy omamowe komentujące na bieżąco zachowanie pacjenta lub dyskutujące o nim między sobą lub pseudohalucynacje (głosy dochodzące z jakiejś części ciała)
- utrwalone urojenia innego rodzaju, których treść jest niedostosowana kulturowo i całkowicie niemożliwa do zaistnienia (zdolność wpływu na pogodę, możliwość kontaktu z kosmitami)
wg ICD 10 żeby rozpoznać schizofrenię trzeba stwierdzić min. 2 z następujących:
- utrwalone omamy z zakresu jakiegokolwiek zmysłu jeżeli występują każdego dnia w ciągu co najmniej 1 msca i towarzyszą im urojenia (mogą być zwiewne lub na pół ukształtowane) bez wyraźnej treści afektywnej lub utrwalone myśli nadwartościowe
- neologizmy, przerwy lub wstawki w toku myślenia prowadzące do rozkojarzenia, niedostosowania wypowiedzi
- zachowania katatoniczne
- obj. negatywne
wymień zachowania katatoniczne
- pobudzenie
- zastyganie
- giętkość woskowa
- negatywizm
- mutyzm
- osłupienie
wymień objawy negatywne
- apatia
- zubożenie wypowiedzi
- spłycenie lub niespójność reakcji emocjonalnych
klasyfikacja schizofrenii wg ICD 10
F20.0 paranoidalna F20.1 hebefreniczna F20.2 katatoniczna F20.3 niezróżnicowana F20.4 depresja poschizofreniczna F20.5 schizofrenia rezydualna F20.6 schizofrenia prosta
4A
A= ambiwalencja, ambisentencja, ambitendencja A= autyzm A= afekt A= asocjacje
4A opisz pierwsze “A”
dwoiste, sprzeczne, wzajemnie wykluczające się
ambiwalencja= uczucia
ambisentencja= sądy
ambitendencja= działania
4A opisz drugie “A”
autyzm= odcięcie się od rzeczywistości, zanurzenie się w własnym wewnętrznym świecie
4A opisz trzecie “A”
afekt= zbladnięcie afektu tj. pacjent nie wykazuje żadnych reakcji emocjonalnych, nawet w odp na poważne przeżycia; mimika twarzy uboga, nie obserwuje się radości, smutku; pacjent wygląda jakby go nic nie obchodziło
4A opisz czwarte “A”
asocjacje= zaburzenia asocjacji, czyli rozkojarzenie, brak lub niewielki związek pomiędzy wypowiadanymi słowami, które nie układają się w logiczną wypowiedź;
rozkojarzona mowa odzwierciedla zaburzenia myślenia
objawy negatywne inaczej
deficytowe, ubytkowe, OSIOWE
objawy pozytywne inaczej
psychotyczne, wytwórcze
wymień obj negatywne
- apatia
- izolacja społeczna
- autyzm
- anhedonia
- płaski afekt
- alogia (ubóstwo mowy), neologizmy i inne zaburzenia mowy
- objawy dezorganizacji: rozkojarzenie, niedostosowany afekt, ambiwalencja
- objawy depresyjne
- zaburzenia f. poznawczych
wymień obj pozytywne
- urojenia
- pseudohalucynacje
- halucynacje
- echo myśli, nasyłanie myśli, odciąganie myśli
- zachowania katatoniczne
typowe urojenia dla schizofrenii
- odnoszące
- ksobne
- oddziaływania
częstość występowania schizofrenii w populacji
1%
schizofrenia u mężczyzn
- początek 20-25rż
- dominują obj. negatywne
- przebieg mniej korzystny, bardziej przewlekły
- M gorzej funkcjonują w społeczeństwie
- częściej tow. uzależnienia
schizofrenia u kobiet
- początek 26-45rż
- początek ostry
- przeważają obj. psychotyczne
- przebieg bardziej korzystny
czemu u K lepiej przebiega schizofrenia?
ochronne działanie estrogenów na OUN
mniejsza lateralizacja funkcjonalna mózgu
większe ryzyko schizofrenii u
imigrantów i mieszkańców miast, osób urodzonych zimą i wczesną wiosną
pierwsze objawy schizofrenii kiedy?
w stresujących, ważnych momentach życia np. w trakcie nauki do egzaminów (b. często przed maturą);
też często wywołana środkami psychoakt
K do M
1:1
jaki może być początek choroby?
ostry lub stopniowy
2x częściej jest ostry
typy przebiegu schizofrenii
a) prosty 21-42%
b) falujący 50-64%
czynniki ryzyka rozwoju schizofrenii w okresie prenatalnym i okołoporodowym
- infekcje (gł. wirusowe)
- niedożywienie matki
- cukrzyca matki
- komplikacje okołoporodowe np. niedotlenienie
czynniki ryzyka rozwoju schizofrenii po urodzeniu
- nadużywanie substancji psychoakt. (kanabinoli, psychostymulantów)
- ZOMR w dzieciństwie
- stres
- tereny miejskie
wymień teorie powstawania schizofrenii
- teoria podatność stres
- podatność genetyczna
- zmiany anatomiczne i czynnościowe w mózgu
- teoria dopaminowa
- teoria glutaminergiczna
- teoria neurorozwojowa Nancy Andreasen
- neuroinfekcje
- przedchorobowe cechy osobowości
- teorie psychologiczne
teoria podatność stres
- osoby z wrodzoną podatnością gen
- osoby wrażliwe na dział. niekorzystnych czynników zewnętrznych gł w okresie płodowym, okołoporodowym, wczesnego dzieciństwa
- zaburzenia migracji neuronów + zjawisko pruningu (trzebienia neuronów) w okresie intensywnego rozwoju OUN => zmiany, gł zanikowe => zaburzenia f. poznawczych, objawy negatywne i psychotyczne
podatność genetyczna na schizofrenię
- choroba występuje rodzinnie
- bliźniaki monozygot. 50%
- bliźniaki dizygot. 20%
- choruje jedno z rodziców 10%
zmiany anatomiczne i czynnościowe w mózgu
- powiększenie komór bocznych i komory III
- zmniejszenie V mózgu, w tym istoty szarej
a) strukturalne - zmniejszenie V płatów czołowoych, skroniowych, wzgórza, móżdżku
- najbardziej zaznaczone zmniejszenie V górnego zakrętu skroniowego i środkowego obszaru skroniowego (jądro migdałowate, hipokamp, zakręt przyhipokampowy)
b) czynnościowe - gł. zaburzenia f. w korze przedczołowej (hipofrontalność)
- hipofunkcja rec. NMDA => neurotoksyczność
- dysfunkcja rec. GABA, dopaminowych, NA
teoria dopaminowa
- nadaktywność dopaminy w uk. limbicznym => obj. psychotyczne
- zmniejszenie dopaminy w szlaku mezokortykalnym => obj. negatywne
teoria glutaminergiczna
hipofunkcja rec. NMDA => nadaktywność glutaminergiczna => neurodegeneracyjne działanie glutaminianu
teoria neurorozwojowa
=teoria Nancy Andreasen
1. DNA, toksyny, uszkodzenia perinatalne, niekorzystne doświadczenia
2. zaburzenia rozwoju mózgu
3. zaburzenia formowania się neuronów, migracji neuronów, synaptogenezy, eliminacja części synaps
4. zmiany morfologiczne i funkcjonalne połączeń międzyneuronalnych i komunikacji między nimi
5. dysfunkcje w zakresie min. 1 z procesów poznawczych i emocji (uwaga, pamięć, język, f. wykonawcze, emocje)
6. obj. schizofrenii
! w skrócie: uszk OUN z okresu prenatalnego => zaburz. f. pozn. => objawy schizofrenii (gł. negatywne, dopiero potem pozytywne)
neuroinfekcje a schizofrenia
związek między prenatalną ekspozycją na grypę, a późniejszym rozwojem schizofrenii (dzieci matek, które przebyły grypę w I trymestrze są bardziej zagrożone)
teorie psychologiczne
teorie systemowe- zależność funkcjonowania rodziny jako systemu a zachorowalnością na schizofrenię
- zatarcie roli pełnionych przez poszczególnych członków rodziny (dziecko przejmuje rolę rodzica)
- nadmierna zależność członków rodziny od siebie
- zakaz wyrażania negatywnych emocji
- izolacja od szerszego otoczenia społecznego
- nadmierna lojalność wobec członków rodziny
- przekonanie o wrogości świata zewnętrznego
objawy prodromalne w schizofrenii
- lęk
- derealizacja
- depersonalizacja
- przerażenie
- zagubienie
- obniżony nastrój
schizofrenia paranoidalna wg ICD 10
A- spełnione ogólne kryteria
B- nasilone urojenia i omamy
-urojenia prześladowcze, odnoszące, wysokiego urodzenia, szczególnej misji, zmiany postaci ciała lub niewiary
-głosy zagrażające lub nakazujące
-omamy węechowe, dotykowe
-wrażenia cielesne, seksualne
C- NIE DOMINUJĄ W OBRAZIE: spłycenie lub niedostosowanie afektu, obj katatoniczne albo rozkojarzenie wypowiedzi
opisz schizofrenię paranoidalna
- najczęstsza
- dominują
1) urojenia (gł. prześladowcze, ksobne, oddziaływania) 2) pseudohalucynacje (gł. słuchowe tj głosy komentujące lub o charakterze imperatywnym) - urojenia i pseudohalucynacje tworzą niezbyt spójny system
urojenia w schizofrenii paranoidalnej a w uporczywych zaburzeniach urojeniowych
w schizofrenii niezbyt spójny system, a w uporczywych zaburzeniach urojeniowych spójny system
schizofrenia hebefreniczna wg ICD 10
A- spełnione ogólne kryteria schizofrenii
B- występuje którekolwiek z:
1. wyraźne i utrzymujące się spłycenie lub pustka afektywna
2. wyraźne lub utrzymujące się niespójność lub niedostosowanie afektu
C- występuje którekolwiek z:
1. zachowanie raczej bezcelowe i niepowiązane niż ukierunkowane celowo
2. wyraźne zaburzenia myślenia, przejawiające się wypowiedziami niepowiązanymi, chaotycznymi lub rozkojarzonymi
D- NIE DOMINUJĄ: omamy i urojenia
schizofrenia hebefreniczna opisz
- b. rzadki typ
- dominują obj dezorganizacji
- dot. gł. b. młodych osób
- na 1 planie obj. niedostosowanego afektu
- blade reakcje emocjonalne
- myślenie i mowa z cechami rozkojarzenia
- zachowanie dziwaczne, niedostosowane do sytuacji
- pacjenci zaniedbani, sprawiają wrażenie osób z głębokim upośledzeniem umysłowym
- manieryzmy (dziwne, celowe ruchy często powtarzane np. grymasy twarzy)
- stereotypie (bezcelowe, często powtarzane ruchy np. kiwanie się)
- halucynacje i urojenia jeśli wystąpią to są przelotne i niespójne
schizofrenia katatoniczna wg ICD10
A- muszą być spełnione ogólne kryteria schizofrenii B- min 2 tyg występuje min. 1 z zach. katat.: 1. osłupienie lub mutyzm 2. pobudzenie 3. zastyganie 4. negatywizm 5. sztywność 6. giętkość woskowa 7. automatyzm nakazowy
osłupienie
znaczny spadek reaktywności wobec otoczenia oraz zmniejszenie spontanicznej ruchliwości i aktywności
pobudzenie
wyraźnie bezcelowa akt ruchowa, niepoddająca się wpływowi bodźców zewnętrznych
zastyganie
dobrowolne przyjmowanie i utrzymywanie pozycji niedostosowanych lub dziwacznych
negatywizm
wyraźnie nieumotywowany opór wobec wszelkich poleceń lub prób spowodowania ruchu (bierny) albo ruch w przeciwnym kierunku (czynny)
sztywność
utrzymywanie sztywnej pozycji przy próbach spowodowania ruchu
giętkość woskowa
utrzymywanie kończyn i tułowia w pozycjach nadanych z zewnątrz
automatyzm nakazowy
automatyczne poddawanie się poleceniom
ostra śmiertelna katatonia
- b. ciężki stan ogólny
- hipertermia ośrodkowa
- b. wysoka leukocytoza
- podwyższenie CK
- sztywność mm
- utrata przytomności
- niewydolność narządów
- śmierć
zjawisko poduszki powietrznej
- char. dla katatoni
- pacjent utrzymuje w pozycji leżącej głowę powyżej łóżka, tak jakby miał pod głową poduszkę
schizofrenia niezróżnicowana wg ICD 10
A- spełnione ogólne kryteria
B- jedno z
1. objawy nie spełniają kryteriów żadnej z pozostałych postaci schizofrenii
2. objawy są tak liczne, że spełniają kryteria więcej niż jednej z postaci schizofrenii
depresja poschizofreniczna wg ICD 10
A- ogólne kryteria schizofrenii były spełnione przez min 12 mscy, ale obecnie nie są stwierdzane
B- jeden ze stanów wymienionych w kryterium G1 (2) wciąż występuje (normalnie występują min. 2)
1. utrwalone omamy z zakresu jakiegokolwiek zmysłu jeżeli występują każdego dnia w ciągu co najmniej 1 msca i towarzyszą im urojenia (mogą być zwiewne lub na pół ukształtowane) bez wyraźnej treści afektywnej lub utrwalone myśli nadwartościowe
2. neologizmy, przerwy lub wstawki w toku myślenia prowadzące do rozkojarzenia, niedostosowania wypowiedzi
3. zachowania katatoniczne
4. obj. negatywne
C- objawy depresyjne wystarczająco długo utrzymujące się, ciężkie i liczne, by spełnić kryteria co najmniej łagodnego epizodu depresyjnego
depresja poschizofreniczna opisz
- często po 1 epizodzie choroby
- wiąże się z wysokim ryzykiem próby samobójczej
- może też być następstwem leczenia przeciwpsychotycznego
schizofrenia rezydualna wg ICD 10
A- ogólne kryteria schizofrenii spełnione w jakimś okresie ww przeszłości, ale obecnie nie występują
B- min 4 z obj. negatywnych utrzymywały się w okresie poprzedzającyh 12 mscy:
1. spowolnienie psychoruchowe
2. wyraźne spłycenie, zblednięcie afektu
3. bierność i brak inicjatywy
4. zubożenie ilości lub treści wypowiedzi
5. słaba komunikacja niewerbalna za pośrednictwem mimiki, kontaktu wzrokowego, modulacji głosu, postawy ciała
6. słabość pełnienia ról społecznych i troski o swoje sprawy
schizofrenia rezydualna opisz
- przewlekłe stadium choroby
- dominują obj negatywne
- znaczne pogorszenie funkcjonowania spolecznego
- na początku choroby często występują objawy psychotyczne, które mogą przetrwać też do późniejszego okresu choroby, ale nie wysuwają się na 1 plan
schizofrenia prosta wg ICD 1O
A- przez min 1 rok powolny, lecz postępujący rozwój wszystkich 3 z:
1. znacząca, konsekwentna i rozległa zmiana jakości niektórych aspektów indywidualnego zachowania, przejawiająca się:
- utratą napędu i zainteresowań
- bezcelowością
- bezczynnością
- zamknięciem w sobie
-społecznym wycofaniem się
2. stopniowe ujawnianie i pogłębianie objawów “negatywnych” takich jak
-apatia
-ubóstwo wypowiedzi
-niedost. akt.
-spłycenie afektu
-bierność
-brak inicjatywy
-słaba komunikacja niewerbalna (wyraz twarzy, modulacja głosu, pozycja ciała)
3. znaczny spadek funkcjonowania społecznego, szkolnego, zawodowego
B- w żadnym okresie nie występowały ani objawy należące do kryterium G1 ani omamy lub dobrze wykształcone urojenia (tj. zaburzenia nigdy nie spełniały kryteriów jakiejkolwiek innej postaci schizofrenii ani jakichkolwiek innych zaburzeń psychotycznych)
C- brak przesłanek do rozpoznania otępienia lub innego zaburzenia organicznego
schizofrenia prosta opisz
- gł. obj. negatywne
- w przeciwieństwie do rezydualnej występują one od początku choroby i nie obserwuje się obj. typowo psychotycznych
