Rak jelita grubego Flashcards by Danuta Martuś

Rak jelita grubego to w 85%…

…gruczolakorak

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Stany przedrakowe RJG

gruczolaki (polipy gruczolakowe; w 90% przyczyna RJG)
zespoły polipowatości rodzinnej
nieswoiste ch. zap. jelit

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Objawy RJG po prawej str. (kątnica, wstępnica)

utajone krwawienie, objawiające się narastającą niedokrwistością
ból brzucha
wyczuwalny guz
brak łaknienia
spadek m.c.

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Objawy RJG po lewej str.

jawne krwawienie
zmiana rytmu wypróżnień (biegunka ze śluzem lub zaparcie)
spadek masy ciała
ból brzucha

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Objawy RJG w dolnej części odbytnicy

guz wyczuwalny w per rectum
uczucie parcia na stolec
ból
stolce ołówkowate
biegunka
niedrożność

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Badania laboratoryjne w RJG

niedokrwistość z niedoboru Fe (gł. gdy lewa str.)
wzrost CEA (antygen rakowo-płodowy)
dodatni wynik na krew utajoną w kale

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Badania obrazowe w RJG

TK, MR -> wykrywanie przerzutów w wątrobie, otrzewnej, w.chł.
USG -> jw.; mniejsza czułość
USG p.r. (endosonografia) i MR -> ocena głębokości naciekania ściany odbytnicy i zajęcia w.chł.
PET -> ocena wznowy (F+ gdy metformina)

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Badania przesiewowe RJG- cel

wykrycie raka we wczesnym stadium zaaw. oraz znalezienie i usunięcie stanów przedrakowych (polipów gruczolakowych)

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Badania przesiewowe RJG u osób z standardowym ryzykiem

od 50 rż
u K i M
gFOBT lub FIT (test na krew utajoną w kale) co 2 lata
kolonoskopia lub sigmoidoskopia co 10 lat
jeśli + wynik to zawsze pełna kolonoskopia
badanie per rectum nie jest badaniem przesiewowym RJG, ale jest częścią pełnego badania przedmiotowego

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Badania przesiewowe RJG u osób ze zwiększonym ryzykiem

Kolonoskopia

po polipektomii -> zależy od tego, ile i jakich polipów
FAP (rodzinna polipowatość gruczolakowata) -> od 10-12 rż co 1 rok (+gaatroskopia co 6-12mscy)
krewni osoby z z. Lyncha spełniający Kryteria Amsterdamskie II -> od 25rż co 1-2 lata

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Rozpoznanie RJG- na jakiej podstawie?

Badania histopatologicznego (najpierw pobranego wycinka, a potem całego usuniętego guza)

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Co jest konieczne do ustalenia sposobu leczenia RJG?

Ocena stopnia zaawansowania choroby

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Klasyfikacja Dukesa/Astlera i Collera- co ocenia?

Stopień zaawansowania RJG

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Klasyfikacja Dukesa/Astlera i Collera- ile stopni?

5 (0, I, II, III, IV)

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Klasyfikacja Dukesa/Astlera i Collera- stopień 0

brak
Wg TNM:
Tis (in situ), N0, M0- rak ograniczony do błony śluzowej
przeżycie 10-letnie: 100%

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Klasyfikacja Dukesa/Astlera i Collera- stopień I

A, B1
wg TNM:
T1-2, N0, M0- guz nieprzekraczający błony mięśniowej (czyli naciekający błonę podśluzową)
przeżycie 10-letnie: 85-100%

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Klasyfikacja Dukesa/Astlera i Collera- stopień II

B2, B3
wg TNM:
T3-4, N0, M0- guz przekraczający ścianę j.g. (czyli naciekający otrzewną lub inne sąsiednie narządy)
przeżycie 10-letnie: 50-80%

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Klasyfikacja Dukesa/Astlera i Collera- stopień III

C1, C2, C3
wg TNM:
T1-4, N1-2, M0- przerzuty w w.chł.
przeżycie 10-letnie: 30-60%

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Klasyfikacja Dukesa/Astlera i Collera- stopień IV

D
wg TNM:
T1-4, N0-2, M1- przerzuty odległe
przeżycie 10-letnie: do kilku %

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Rozpoznanie różnicowe RJG

choroba uchyłkowa okrężnicy
choroba zrostowa
owrzodzenie j.g. spowodowane przez NLPZ
infekcyjne i nieswoiste ch. zap. j.g.
inne neo jelita (chłoniak, NEN)
z. wrzodu samotnego odbytnicy
guzki krwawnicze

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Leczenie przedoperacyjne RJG- u kogo? W jakim wymiarze?

Rak odbytnicy:
-T3 lub N1-2, ruchomy -> RTH
-T4 lub nieruchomy -> RCT
Przed planowaną resekcją przerzutów w wątrobie lub w płucach:
-> leczenie systemowe (CHT)

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Leczenie operacyjne RJG- rak w polipie- jak leczymy?

a) N0, dobrze zróżnicowany G1-2, niewielki -> endoskopowo (polipektomia) lub RTH (gdy p/wsk do operacji
)
b) niskozróżnicowany lub nacieka nn limf lub krwion. w błonie podśluzowej lub nacieka margines resekcji -> resekcja drogą laparotomii i limfadenektomia

Guz w prawej części okrężnicy- czego resekcja (planowo)?

końcowa część j. krętego
prawa część okrężnicy
1/2 poprzecznicy
t. krętniczo-kątnicza
t. okrężnicza prawa
prawa gałąź t. okrężniczej środkowej

Guz w poprzecznicy- czego resekcja (planowo)?

POSZERZONA PRAWOSTRONNA HEMIKOLEKTOMIA

końcowa część j. krętego
prawa część okrężnicy
1/2 poprzecznicy
t. krętniczo-kątnicza
t. okrężnicza prawa
prawa gałąź t. okrężniczej środkowej
odpowiednie nn od t. krezkowej górnej

Guz w lewej części okrężnicy- czego resekcja (planowo)?

- 1/2 poprzecznicy - lewa część okrężnicy - lewa gałąź t. okrężniczej środkowej - t. okrężnicza lewa

Guz w odbytnicy- czego resekcja (planowo)?

- większość zstępnicy - esica - odbytnica - wysokie podwiązanie t. krezkowej dolnej

RJG- zachorowalność- które miejsce u K i M?

3 miejsce u K (1. sutek, 2. skóra) | 3 miejsce u M (1. prostata, 2. płuco)

RJG- umieralność na neo zł- które miejsce u K i M?

2 miejsce u M (1. płuco, 3. prostata) | 3 miejsce u K (1. płuco, 2. sutek)

RJG- zachorowalność- M:K?

M:K= 2:1

Szczyt zapadalność RJG

7., 8. i 9. dekada życia (75 rż)

Lokalizacja RJG- gdzie najczęściej, jaki rozkład %?

``` 30-50%- odbytnica 15-20%- esica 14% - wstępnica 9%- poprzecznica 6%- zstępnica ```

Polipy j.g.- podział

a) hiperplastyczne (90%) - nie mają char. neo! b) gruczolakowe (10%) - cewkowe (75%; 5% z nich ulega transformacji neo) - kosmkowe (10%; 40% z nich ulega transformacji neo) - cewkowo-kosmkowe (15%; 20% z nich ulega transformacji neo)

Przerzutowanie RJG- gdzie najczęściej?

1. wątroba (spływ żyły wrotnej) | 2. płuca

Najczęstsza przyczyna neo wtórnego wątroby?

RJG

Najczęstsza przyczyna RJG uwarunkowanego genetycznie

Zespół Lyncha

Czynniki zwiększające ryzyko RJG

- starszy wiek (75rż) - palenie, alkohol - otyłość, mała aktywność fizyczna - tłuszcze zwierzęce, czerwone mięso - dużo wit. E - RJG w wywiadzie i u krewnych I st. - z. Lyncha, FAP, polipowatość młodzieńcza, z. Peutza-Jeghersa - nieswoiste ch. jelit - cukrzyca - polipy gruczolakowate (najbardziej kosmkowe)

Czynniki zmniejszające ryzyko RJG

- błonnik - wit. D, Ca - kw. acetylkosalicylowy, koksyby

Planowa i pilna resekcja j.g.- śmiertelność

Planowa- 4% | Pilna- 25%

Wskazania do pilnej resekcji j.g.

- perforacja | - niedrożność

Niedrożność prawej części okrężnicy- co wycinamy?

hemikolektomia prawostronna | *jeśli dystalna prawa część jest drożna to zespolenie j.c. do poprzecznicy

Niedrożność lewej części okrężnicy- co wycinamy?

a) całkowita resekcja okrężnicy z zespoleniem krętniczo-odbytniczym b) operacja Hartmana

Na czym polega operacja Hartmana?

Resekcja LEWEJ części okrężnicy z wyłonieniem kolostomii końcowej.

Wskazania do operacji Hartmana?

Pacjenci z RJG lewej części okrężnicy, po perforacji, z kałowym zapaleniem otrzewnej (jeśli zapalenie nie jest duże to można spróbować zespolenie)

Klasyfikacja Dukesa- do czego i jakie stopnie?

``` Ocena MIEJSCOWEGO zaawansowania I- A- nie przekracza błony mięśniowej II- B- nacieka całą grubość ściany j.g. III- C- przerzuty do w.chł. IV-D- odległe przerzuty (tak naprawdę bez tego st. bo to klasyfikacja miejscowego zaawansowania) ```

Zespół Lyncha typu I- jakie neo?

Rak j.g.

Zespół Lyncha typu II- jakie neo?

j.g. j.c. endometrium jajniki żołądek przewody żółciowe drogi moczowe mózg

Zespół Lyncha- w której części j.g. neo?

Prawa strona okrężnicy

Kryteria Amsterdamskie II- jaka choroba, jak brzmią kryteria?

RAK JELITA GRUBEGO 1) 3 lub więcej krewnych z RJG lub innym neo charakterystycznym dla z. Lyncha (w tym 1 krewny I stopnia w stosunku do pozostałych) 2) Rak występujący w min. 2 następujących po sobie pokoleniach 3) min. 1 zachorowanie poniżej 50 rż. 4) wykluczenie z. polipowatości rodzinnej

Jaki polip jest potencjalnie bardziej niebezpieczny- na szypule czy 'siedzący'?

Siedzący, szczególnie duży.

Najczęstszy objaw RJG?

Krwawienie utajone

Kolonoskopia na NFZ- komu i kiedy?

jeśli brak czynników zwiększonego ryzyka-> 50-65 rż, co 10 lat jeśli min. 1 chory I stopnia z RJG-> 40-65 rż, co 10 lat

W kolonoskopii znaleziono polipy i wykonano polipektomię. Jakie muszą być te polipy, żeby wykonać kontrolną kolonoskopię dopiero za 10 lat?

Muszą być to zmiany małego ryzyka: a) 1-2 gruczolaki cewkowe - <10mm - lub z dysplazją małego stopnia b) polip ząbkowany <10 mm bez dysplazji

W kolonoskopii znaleziono polipy i wykonano polipektomię. Jakie muszą być te polipy, żeby wykonać kontrolną kolonoskopię za 3 lata?

Muszą być to zmiany dużego ryzyka: a) 1-2 gruczolaki - >10mm - lub z dysplazją dużego stopnia - lub z komponentem kosmkowym b) min. 3 gruczolaki c) polip ząbkowany - min. 10mm - lub z dysplazją