Gineksy Flashcards
1
Q
test podwójny
A
PAPP-A
betaHCG
11+0 - 13+6 tc. u każdej
2
Q
test potrójny
A
hCG, AFP, uE3
15-18 tc
u wybranych
3
Q
test poczwórny
A
hCG, AFP, uE3, inhibina A
15-18 tc, u wybranych
4
Q
trisomie- wzrost/spadek PAPP-A i betaHCG
A
Zawsze spadek PAPP-A
Down (21) wzrost betaHCG
Patau (13) i Edwards (18) spadek betaHCG
5
Q
wysokie ryzyko aberracji chrom. w teście podwójnym
A
> 1:300
6
Q
co robisz gdy wysokie ryzyko aberracji w teście podwójnym i kiedy?
A
- biopsja kosmówki (9-12tc)
- amniopunkcja (15-20 tc)
- kordocenteza (po 16 tc- diagn i lecz)
- fetoskopia (18-20 tc)
7
Q
co to jest fetoskopia
A
biopsja tkanek płodu
18-20 tc
fiberoendoskop
8
Q
co to jest amniopunkcja
A
=amniocenteza
- inwazyjne badanie prenatalne
- pobranie próbki płynu owodniowego w celu zdiagnozowania metabolicznych i genetycznych chorób płodu
- 15-20 tc
9
Q
co to jest kordocenteza
A
nakłucie ż. pępowinowej
po 16 tc
umożliwia diagnostykę (kariotyp, równowaga kw-zasad) i leczenie
10
Q
jak pobrać materiał do badania kariotypu?
A
biopsja kosmówki (9-12 tc)
amniopunkcja (15-20tc)
kordocenteza (po 16 tc)
fetoskopia (18-20 tc)
11
Q
ALP
A
fosfataza alkaliczna
12
Q
AFP
A
alfa fetoproteina
13
Q
prawidłowo macica położona w
A
przodopochyleniu i przodozgięciu, może być nieznacznie skręcona w prawo
14
Q
kanał szyjki macicy- nabłonek
A
jednowarstwowy walcowaty
15
Q
torbiele Nabotha
A
rozdęte wydzieliną śluzową gruczoły szyjki, których ujścia zostały zamknięte
16
Q
strefa przejściowa
A
w okolicy ujścia szyjki nabłonek jednowarstw. walcowaty przechodzi w wielowarstwowy płaski (jak w pochwie); tutaj 95% raków płaskonabłonkowych (najczęstszych) szyjki macicy
17
Q
co powstaje z przwodów mullera
A
jajowody, macica, 4/5 górne pochwy
18
Q
z czego powstaje pochwa
A
4/5 górne z przewodów mullera
1/5 dolna z zatoki moczowo płciowej
19
Q
t. jajnikowa
A
odchodzi od aorty poniżej t. nerkowej (może też od t. nerkowej) i oddaje g. jajowodową
20
Q
t. maciczna
A
parzysta, od t. biodrowej wewnętrznej; dzieli się na t. wstępującą (do jajnika i łączy się z t. jajnikową) i t. zstępującą (oddaje gałąź sromową i pochwową)
21
Q
estrogen o największej akt w okresie rozrodczym
A
17-beta-estradiol
22
Q
główny estrogen po menopauzie
A
estron
23
Q
najsłabsze działanie biol wśród estrogenów ma
A
estriol
24
Q
FSH działanie
A
dojrzewanie pęcherzyków (razem z estrogenem)
25
co wydziela pęcherzyk dominujący
estradiol => sprzężenie zwrotne - => spadek FSH => zapobieganie dojrzewaniu pozostałych pęch
26
co powoduje owulację?
pik LH (estrogeny => sprzężenie zwrotne + => wzrost LH (FSH hamowane przez inhibinę)
27
co robi inhibina
spadek FSH
28
owulacja ile h po piku LH
10-12 h
29
do kiedy za syntezę progesteronu odpowiada ciałko żółte?
do 10 tc (potem łożysko)
30
co sprawia, że ciałko żółte w ciąży nie zanika?
hCG
31
zespół Mayera Rokitanskiego Kustera Hausera
```
MRKH
wrodzony brak macicy i pochwy (najczęstsza przycyzna)
46XX
fenotyp żeński
pacjentki mają ok jajniki
pierw brak miesiączki
```
32
CAIS
z. całkowitej niewrażliwości na androgeny
46XY
brak pochwy i macicy
obecność jąder
fenotyp żeński
pierwotny brak miesiączki
mutacja w genie kodującym rec. ww androgeny
33
wady obstrukcyjne
- zarośnięcie błony dziewiczej (najcz) => krwiak zastoinowy w pochwie
- przegroda pochwy poprzeczna całk.
- agenezja części dystalnej/proks pochwy
- atrezja szyjki macicy
34
objawy wad obstrukcyjnych
brak miesiączki + nawracające bóle podbrzusza o narastającym nasileniu
35
leczenie zarośnięcia błony dziewiczej
hymenotomia/hymenektomia- nacięcie błony dziewiczej
36
leczenie przegrody pochwy
całkowite wycięcie (nacięcie robi nawroty)
37
najczęstsza wada wrodzona macicy
macica przegrodzona
38
czy pacjentka z wadą macicy ma problem z zajściem w ciąże?
nie
39
z czym ma problem kobieta z wadą macicy
poronienia w 1 i 2 trymestrze
poród przedwczesny
IUGR
zaburz. czynn. skurcz. macicy podczas porodu
40
sonohisterografia- co to
USG po podaniu 5-25 ml NaCl 0,9% do jamy macicy; najlepiej w 1 fazie cyklu
41
HSG- co to
histerosalpingografia; ocena kształtu macicy i drożności jajowodów;
nie odróżni macicy przegrodzonej od dwurożnej i nie uwidoczni szczątkowego rogu macicy
42
badania w wadach wrodz. macicy
1. histeroskopia w asyście laparoskopowej= złoty standard *
2. badanie gin
3. USG 3D i sonohisterografia
4. MR - pełna inf; czułość i swoistość ~100%
5. HSG= histerosalpingografia
43
leczenie operacyjne wad wrodzonych macicy- kiedy
macica przegrodzona i jednorożna z rogiem szczątkowym
44
wady pochwy nie powodujące braku miesiączki
przegroda pochwy podłużna całkowita i częściowa
przegroda pochwy poprzeczna niecałkowita
obj: dyspaurenia, ropne zakażenia, przedłużające krw miesiączkowe
lecz chir: tylko gdy obj
45
szyjka macicy powinna znajdować się powyżej
linii międzykolcowej
46
skala Baden Walkera- do czego
zaburzenia statyki narządu rodnego- stopnie obniżenia narządów płc.
47
skala Baden Walkera- opisz
```
0- ok
1- <1/2 dł pochwy
2- do 1/2 dł pochwy
3- od 1/2 dł pochwy do poziomu pierścienia bł dziewiczej
4- poniżej pierścienia błony dziewiczej
```
48
skala POP-Q- do czego
zaburzenia statyki narządów płc.
49
POP-Q opisz
0- ok
1- pkt najniższego obnizenia >1cm ponad pierścieniem błony dziewiczej
2- od 1 cm nad do 1 cm pod pierścieniem blony dziewiczej
3- pkt najniższego obniżenia >1cm poniżej pierścienia blony dziewiczej
4- całkowite wypadnięcie narządu rodnego
50
leczenie zachowawcze zaburzeń statyki narzadu rodnego
1. estrogeny w maści i globulkach
2. fizjoterapia- ćw mm dna miednicy
3. fizjoterapia- elektrostymulacja
51
leczenie operacyjne zaburzeń statyki narządu rodnego
1. tradycyjne z zastos. własnych tk = 1 rzut
- dojście pochwowe lub przezbrzuszne
2. materiały syntetyczne
- gdy niezadowalacjące efekty tradycyjnych metod
52
paleczki Doderleina
lactobacillus; fizjolog flora pochwy; pałeczki kwasu mlekowego
53
zapalenie gruczołu Bartholina
= ostre zapalenie gruczołu przedsionkowego większego (rodzaj zapalenia sromu)
- najbardziej typowe schorzenie sromu
- obj: nagle pojawiający się (kilka dni) silny ból wargi sromowej większej nasilający się przy chodzeniu i uniemożliwiający siedzenie
- lecz: nacięcie i drenaż, antyb. w szczególnych sytuacjach
54
ostre zapalenie gruczołu Snekego
=ostre zap. gruczołu okołocewkowego
- rzadziej niż bartholina
- lecz: nacięcie i drenaż, antyb w szczególnych sytuacjach
55
zakażenie HSV u ciężarnej co robić
pierwotne zakażenie HSV u ciężarnej - BEZWZGLĘDNIE ACYKLOWIR, bo ryzyko transmisji na płód
-wskazanie do CC
56
leczenie kłykcin kończystych
- podofilina (teratogenna)
| - elektrokoagulacja, krioterapia, laseroterapia
57
najczęstsza infekcja dróg rodnych?
pochwy
58
rzęsistkowica pochwy
-objawy: obfite, żółtozielone pieniste upławy, szyjka truskawkowa, pH pochwy >5,0
-najczęstsza choroba pasożytnicza STD
-etiologia: rzęsistek pochwowy
-leczenie: metronidazol p.o. + ew. dopochw. 7 dni; jest też szczepionka
KONIECZNE LECZENIE OBOJGA PARTNERÓW
59
grzybica pochwy częstość
u 75% K w ciągu życia, u 50% z nich nawrotowy char
60
grzybica pochwy czyn etiologiczne
Candida albicans 80-90%
61
czynniki predysponujące do grzybicy pochwy
ciąża, otylość, imm-sup, GKS, antybiotyki, cukrzyca (może być 1. obj)
62
VVC=?
vulvovaginal candidiasis; kandydoza sromu i pochwy
63
grzybica pochwy- obj
serowata wydzielina
| pH pochwy <4,5
64
leczenie kandydozy u K w ciąży
pędzlowanie gencjaną, gł przed porodem
65
czy leczymy partnera jeśli kandydoza pochwy
w postaci nawrotowej tak lub jeśli ma objawy
66
waginoza bakteryjna- przyczyna
zaburzenie ekosystemu pochwy i wyparcie pałeczek kwasu mlekowego przez inne, gł beztl, bakterie
67
waginoza bakteryjna obj
szare upławy o rybim zapachu (zwł. po dodaniu KOH i po stosunku), pH pochwy >4,5, clue cells (kom. jeżowe= kom. nabł. pochwy opłaszczone bakteriami)
68
leczenie waginozy bakteryjnej
metronidazol p.o. i ew. dopochwowo lub celowana
| K w ciąży- klindamycyna w maści
69
zapalenie szyjki macicy- etiologia
najcz. Chlamydia trachomatis i Neisseria gonorrheae
70
zapalenie szyjki objawy
brak zap. w pochwie
| śluzowo-ropna wydzielina z szyjki
71
PID
pelvic inflammatory disease= zap. górnego odc. narz. płc= zap. narz. miednicy mniejszej
72
zap. bł. śluz macicy- najczęstsza przyczyna
jatrogenna; po usunięciu ciąży
73
antybiotyki po usunieciu ciąży- kiedy i jakie?
- PID w wywiadzie
- ciąża obumarła
- zabiegu łyżeczkowania ciąży ze współistniejącą wkładką wewnątrzmaciczną
- doksycyklina, ampicylina, kotrimoksazol
74
obj. zap. bł. śluz macicy
- silny ból w podbrzuszu
- gorączka >38st
- krw z macicy
- ropno-śluzowa wydzielina z szyjki
- bolesność przy badaniu dwuręcznym
75
lecz. zap. bł. śluz. macicy
penicylina lub cefalosporyna 2 tyg, estrogeny na odbudowę bł. śluz.
76
obj. zap. przydatków
```
przypominają OZWR, ciążę ektopową
>38 st
ból silny w podbrzuszu
bolesność w bada. dwuręcznym
tachyk, leukocytoza, wzrost OB
```
77
lecz. zap przydatków
- szybko antybiotyki szerokospektralne cefalosporyna i doksycyklina; leczenie obydwu partnerów (najczęściej STD (chlamydia, rzeżączka);
- lecz operacyjne: brak poprawy po 2-3 dniach lub pęknięcie ropnia
78
powikłania zap. przydatków
- 6-10x wzrost ryzyka ciąży ektopowej
- ropień jajnikowo jajowodowy
- zap. otrzewnej
- dyspaurenia, wtórne bolesne miesiączki
79
Haemophilus ducreyi
STD, bolesne owrzodzenia i powiększenie w.chł. pachwinowych
80
chlamydia trachomatis- obj
- 1-stro powiększenie w.chł. pachwinowych lub udowych (ziarnica weneryczna pachwin)
- zrosty w miednicy mniejszej => ciąża ektopowa, niepłodność
81
najczęstsza STD u K <25 rż
Chlamydia Trachomatis
82
Chlamydia postępowanie
doksycyklina 7 dni (ziarnicę weneryczną 21 dni) obydwoje partnerów
nie uprawiać seksu do zakończenia leczenia
zrobić testy na rzeżączkę, kiłę, WZW B,C, HIV
83
rzeżączka- obj
u K często bezobj
najczęstsza postać- zap. kanału szyjki macicy
upławy, bóle podbrzusza, obj dyzuryczne
84
PID - etiologia
chlamydia rzeżączka bakterie jelitowe (E. Coli, Bacteroides)
85
najczęstsze powikłanie rzeżączki
zespół skórno stawowy (30-40%)- zajęte stawy obrzęknięte i bolesne, obj ustępują samoistnie
86
ASC-US co to znaczy
atypowe kom. nabł. wielowarstwowego płaskiego o niekoreślonym znaczeniu
87
ASC-H- co to znaczy
atypowe kom. nabł. wielowarstowego płaskiego, nie można wykluczyć zmiany śródnabłonkowej wysokiego stopnia
88
LSIL
zmiana śródnabłonkowa niskiego st
89
HSIL
zmiana śródnabłonkowa wysokiego st
90
NILM
brak neoplazji śródnabłonkowej lub zmian nowotworowych
91
ASC
nieprawidłowe komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego
92
AGC
atypowe komórki nabłonka gruczołowego szyjki lub trzonu macicy
93
AIS
rak gruczołowy in situ
94
ocena rozmazów z szyjki macicy- systemy
Papanicolau i Bethesda
95
rozpoznania cytologiczne wg Bethesda
NILM- brak neoplazji śródnabłonkowej lub zmian nowotworowych
ASC (US, H)- nieprawidłowe komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego
LSIL
HSIL
rak płaskonabł
AGC -atypowe komórki nabłonka gruczołowego szyjki lub trzonu macicy
AIS- rak gruczołowy in situ
rak gruczołowy
96
rozpoznania patomorfologiczne w szyjce macicy
CIN= wewnątrz nabłonkowa neoplazja szyjki macicy (cervical intraepithelial neoplasia)
CIN I (HPV o niskim st. zł)
CIN II
CIN III
97
CIN I odpowiada
LSIL
98
HSIL odpowiada
CIN II i III
99
postępowanie z ASC-US i LSIL
- test DNA HPV HR
- bad. immunocytochemiczne
- kolposkopia
100
postępowanie z HSIL i ASC-H
kolposkopia z biopsją
101
w kolposkopii z biopsją wyszło CIN II lub CIN III i co dalej
wytnij w granicach zdrowych tk
102
AGC/AIS w cytologii- co dalej
poszerzona diagnostyka- kolposkopia z biopsją szyjki, kanału szyjki, biopsja endometrium
103
ASC-US / LSIL u K w ciąży i co dalej
kolposkopia po 6 tyg po porodzie
104
ASC-H, HSIL, AGC u K w ciąży- co dalej
niezwłocznie kolposkopia
105
STD bez obj z narządów płc
WZW B, C
| HIV
106
czynniki ryzyka nietrzymania moczu
1. starszy wiek
2. otyłość
3. dużo porodów
4. przebyte zabiegi gin
5. przewlekł kaszel
6. diuretyki, leki hipotensyjne, p/lęk
7. zaparcia
107
nietrzymanie moczu diagnostyka
1. bad gin
2. dzienniczek mikcji
3. test podpaskowy (1 godzinny)
4. próba bonneya (Wysiłkowe NM)- próba kaszlowa przy wypełnionym pęcherzu
5. test patyczkowy (Q-tip)- + w WNM
6. bad. urodynamiczne NAJLEPSZY TEST
7. bad. wideourodynamiczne
8. bad ogólne moczu, posiew, USG, MRI- bad pomocnicze
108
Nietrzymanie moczu- lecz
a) zach
- trening pęch (terapia behawioralna)
- kinezyterapia
- farmakolog (estrogeny, +alfa, cholinolityki)
b) operacyjne
- operacja podpierająca- plastyka przedniej (NAJCZĘŚĆIEJ) i tylnej ściany pochwy
- podwieszająca
109
nabyte przetoki moczowo płciowe- etiologia
- operacje gin 80%
| - poród, RTH, uraz, neo zł
110
wskazania do łyżeczkowania macicy
1. nieregularne krw maciczne
2. krw maciczne po menopauzie
3. krwiomacicze, ropomacicze
4. zabieg diagn w niepłodności
5. usunięcie niekompletnego poronienia
111
substancje pobudzające skurcze macicy
1. oksytocyna
2. alkaloidy sporyszu (ergometryna, metyloergometryna)
3. prostaglandyny (dinoproston)
112
histeroskopia
ocena wzrokowa kanału szyjki, jamy macicy, ujść macicznych jajowodów; można przeprowadzić operacje wewnątrzmaciczne pod kontrolą wzroku
113
najdokładniejsza metoda oceny zmiany w macicy
histeroskopia z biopsją (diagnostyczno- zabiegowa)
114
leczenie zaśniadu groniastego
1. łyżeczkowanie/odessanie zawartości j.macicy
2. oksytocyna/PG iv
3. Rh- => Ig anty RhD
ewentualnie po zakończeniu rozrodu histerektomia
4. kontrole hCG co 1-2 tyg w celu wczesnego wykrycia zmian zł
115
rak kosmówki łacina
choriocarcinoma
116
choriocarcinoma - FIGO
I- ogr do trzonu macicy
II- ogr do uk. płc (przydatki, pochwa)
III- przerzuty do płuc
IV- przerzuty gdzie indziej
117
leczenie choriocarcinoma
CHT- z wyboru
RTH - przerzuty do OUN
chirurgia- tylko powikłania np. krw, brak odp na CHT
118
Rak szyjki- FIGO st. I
ogr do szyjki macicy
119
Rak szyjki- FIGO st. IA1
<3mm naciek
120
Rak szyjki- FIGO st. IA2
naciek od 3 do <5 mm
121
Rak szyjki- FIGO st. IA
naciek <5mm
122
Rak szyjki- FIGO st. IB
ogr do szyjki i naciek > lub = 5 mm
123
Rak szyjki- FIGO st. IB1
od 5 mm do <2cm
124
Rak szyjki- FIGO st. IB2
od 2 cm do <4 cm
125
Rak szyjki- FIGO st. IB3
> lub = 4 cm
126
Rak szyjki- FIGO st. II
rak nacieka struktury poza szyjką, ale nie dochodzi do ścian kostnych miednicy i nie przekracza 1/3 dolnej pochwy
127
Rak szyjki- FIGO st. IIA
rak nie przekracza 2/3 górnych pochwy i nie nacieka przymacicza
128
Rak szyjki- FIGO st. IIA1
<4cm i nacieka pochwę do max 2/3 górnych i nie nacieka przymacicza
129
Rak szyjki- FIGO st. IIA2
> lub = 4 cm i nacieka pochwę do max 2/3 górnych i nie nacieka przymacicza
130
Rak szyjki- FIGO st. IIB
rak nacieka przymacicze i nie dochodzi do ścian kostnych
131
Rak szyjki- FIGO st. III
rak zajmuje 1/3 dolną pochwy
lub przymacicza dochodząc do ścian kostnych miednicy
lub powoduje wodonercze lub nerkę nieczynną
lub zajmuje w.chł. miedniczne lub przyaortalne
132
Rak szyjki- FIGO st. IIIA
nacieka 1/3 dolną pochwy i nie dochodzi do ścian kostnych
133
Rak szyjki- FIGO st. IIIB
dochodzi do ścian kostnych lub powoduje nerkę nieczynną/wodonercze
134
Rak szyjki- FIGO st. IIIC
przerzuty do w.chł miednicznych lub przyaortalnych niezależnie od wielkości guza
135
Rak szyjki- FIGO st. IIIC1
przerzuty tylko w w.chł. miednicznych
136
Rak szyjki- FIGO st. IIIC2
przerzuty w w. chł. przyaortalnych
137
Rak szyjki- FIGO st. IV
rak przekracza granicę miednicy mniejszej lub nacieka bł. śluzową pęcherza lub odbytnicy
138
Rak szyjki- FIGO st. IVA
zajęcia narz. miednicy mniejszej (bł. śluz pęcherza, odbytnicy)
139
Rak szyjki- FIGO st. IVB
przerzuty odległe (płuca, watroba, kości)
140
pierwotne leczenie chirurgiczne rak szyjki- st
tylko do 4 cm
| st. I i IIA1
141
leczenie raka szyjki macicy z zachowaniem płodności- jakie i jakie st
-IA1,2 i IB1 (czyli <2 cm i ogr do szyjki)
a) konizacja (IA1)
b) radykalna trachelektomia (IA2, IB1)
uzupełnia się RTH jeśli +margines lub niski st. zróżnicowania (G3)
142
co to jest trachelektomia
usunięcie szyjki macicy z przylegajacymi tk
143
leczenie paliatywne- który st rak szyjki
IVB
144
rak szyjki- leczenie st. IB3 (>4 cm, ogr do szyjki) i IIA2 (>4cm i nacieka pochwę do 2/3 górnych)
CHT neoadjuwantowa + operacja lub na odwrót
145
rak szyjki- leczenie st. IIB - IVA
pierwotnie chemioradioterapia (nie stosuje się w tych stadiach leczenia operacyjnego)
146
leczenie antyangiogenne- jakie st. rak szyjki
IVB, nawrotowy, przetrwały; łącznie z CHT
| bewacyzumab= antyVEGF
147
histeroskopia diagn - wskazania
1. krw z macicy o nieznanej przyczynie
2. diagn. niepłodności
3. obecn. c. obcego w j. macicy
4. przegrody, zrosty, wady rozwojowe macicy
5. ocena zaaw. zmian endometrium, kontrola po lecz. rozrostu endomentrium
148
histeroskopia operacyjna- wskazania
1. pobranie wycinków z j. macicy
2. usuwanie c. obcego
3. usuwanie zrostów wewnątrz macicy
4. usuwanie polipów endometrialnych z wewnątrz macicy
5. elektrochirurgiczna resekcja endometrium
6. wycięcie mięśniaków PODŚLUZÓWKOWYCH* (gł. na tylnej ścianie jamy macicy)
149
histeroskopia p/wsk
- stan zapalny w narz. płc
- ciąża
- obfite krw z macicy
- rak szyjki
150
strefa przejściowa u młodych K
na pow pochwowej => konizacja płytka
151
strefa przejściowa u starszych K
w kanale szyjki => konizacja obejmuje 2/3 kanału szyjki
152
rak szyjki macicy in situ- leczenie
konizacja z marginesem zdrowych tk wystarczająca
153
laparoskopia diagnostyczna i operacyjna w ginekologii- zastosowanie
```
diagnostyczno-lecznicza:
-niepłodność
-endometrioza
lecznicza:
-ciąża ektopowa
-łagodne guzy przydatków
```
154
p/wsk do laparoskopii -względne
1. schorzenia internistyczne
2. ciąża >12 tc
3. duże guzy
4. otyłość
5. przebyte wcześniej operacje j. brzusznej
6. podeszły wiek
7. zap. otrzewnej miednicy mniejszej
155
laparoskopia p/wsk bezwzględne
1. brak zgody
2. rozlane zapalenie otrzewnej (=> laparotomia)
3. zaburz. krzepnięcia nasilone
4. stan po rozległych operacjach onkologicznych żoł i jelit
156
endometrioza df
rozrost bł śluz macicy (kom. gruczołowych i zrębu) poza jamą macicy
157
teorie powstania endometriozy
1. Sampson - teoria transplantacji
2. Waldeyer - metaplazji
3. Levande i Norman- indukcji
4. TIAR= teoria uszk i naprawy- Leyendecker i Kunz
5. Dmowskiego- immunologiczna
158
adenomioza
endometriosis genitalis interna
| ogniska głęboko w bł. mm macicy
159
endometriosis genitalis externa
w tk narz. poza mm macicy
160
endometriosis extragenitalis
poza narządami płciowymi
161
najczęstszy wiek endometriozy
25-30rż (raczej nie po menopauzie)
162
klasyfikacja endometriozy wg AFS- ile stopni
4 (1 najlepszy, 4 najgorszy)
163
obj endometriozy
1. ból w miednicy mniejszej nasilający się przed miesiączką
2. zaburzenia cyklu (dysmenorhoea- bolesne miesiączki)
3. dyspaurenia
4. problemy Z ZAJŚCIEM w ciążę, może też być niepłodnosć przez zrosty
5. ból przy defekacji (postać jelitowa)
6. plamienia kontaktowe (lokalizacja szyjkowa)
7. krwiomocz (postać pęcherzowa)
8. nadmierne krw. miesięczne (adenomyosis)
164
czynniki ryzyka ciąży ektopowej
1. ciąża ektopowa w wywiadzie
2. PID
3. operacja w miednicy mniejszej
4. lecz. niepłodności technikami wspomaganego rozrodu
5. dietylostilbestrol (DES)
6. wkładka wewnątrzmaciczna
7. endometrioza
165
endometrioza- powikłania w czasie ciąży
1. ciąża ektopowa
2. łożysko przodujące, przedwczesne oddzielenie łożyska, poród przedwczesny
3. CC 2x częściej
4. endometrioza w bliźnie po CC
166
diagnostyka endometriozy
- laparoskopia lub laparotomia zwiadowcza + potwierdzenie his pat
- bad gin
- USG (ok w ocenie torbieli endometrialnej jajnika)
- MR (jedyna metoda w ocenie adenomyosis)
167
leczenie endometriozy zachowawcze
K, u których dolegliwości nawróciły po chirurgii lub którym nie zależy na płodności
- gestageny, progestageny, estrogeny+progestageny (dienogest, linestrenol) - 1rzut
- leki hamujące wydzielanie gonadotropin lub analogi GnRH (gonadoliberyny) np. goserelina, danazol
- wkładka wewnątrzmaciczna z lewonogestrelem
- inh. aromatazy
- selektywne modulatory rec. progesteronu
- NLPZ
168
leczenie endometriozy chirurgiczne- wskazania
- torbiel > lub = 3 cm
- niepłodność
- głęboko naciekająca endometrioza
- z. bólowy miednicy mniejszej
- brak poprawy po farmakologii lub p/wsk do niej
169
metody leczenia chirurgicznego endometriozy
- laparoskopia (preferowana)
- laparotomia
- z dostępu pochwowego
- techniki łączone
170
leczenie chirurgiczne endometriozy zachowawcze
=oszczędzające
- gdy K chce zajść w ciążę
- uwolnienie zrostów, wycięcie ognisk endometriozy, usunięcie torbieli endometrialnych
171
leczenie chirurgiczne endometriozy radykalne
- gdy K nie planuje ciąży lub gdy nieskuteczne lecz farmakologiczne
- obustronne usunięcie macicy z przydatkami
172
Skala Ferrimana-Gallweya
skala oceny owłosienia ciała u kobiet przed przekwitaniem stosowana w diagnostyce hirsutyzmu
w PL >8 pkt= hirsutyzm.
173
jak dopamina wpływa na PRL?
DOPAMINA HAMUJE PROLAKTYNĘ
kabergolina, bromokryptyna => (+) dopamina => (-)PRL
metoklopramid, haloperidol, amitryptylina, alfa-metyldopa, cymetydyna, ranitydyna => (-)dopamina => (+)PRL
174
co pobudza wydzielanie PRL
- sen, stres, wysiłek fiz
- TRH, TSH (niedoczynność pierwotna tarczycy)
- metoklopramid, estrogeny
- stymulacja brodawek sutkowych
175
wzrost PRL- skutki
hipogonadyzm HIPOgonadotropowy (zwrotnie hamuje pulsacyjne wydzielania GnRH)
176
jak działa progesteron na cukier?
działa antyinsulinowo => wzrost glc we krwi (działanie DIABETOGENNE)
177
klomifen- co robi?
konkurencyjnie łączy się z rec. estrogenowymi w przysadce => niweluje działanie estrogenów => brak ujemnego sprzężenia zwrotnego => wzrost wydzielania gonadotropin (FSH, LH)
178
test z klomifenem- wyniki
NORMA: klomifen=> wzrost st. LH, FSH => wzrost produkcji hormonów jajnikowych => owulacja
ZABURZ. CZYNN. PRZYSADKI/PODWZGÓRZA: klomifen => brak wzrostu LH, FSH = niedobór gonadotropin
179
klomifen- zastosowanie
1. test z klomifenem w diagnostyce przyczyn braku owulacji i czynności przysadki (rozróżnianie przyczyn przysadkowych i jajnikowych?)
2. zastosowanie w wywołaniu owulacji u K z zaburzeniami owulacji i działającą przysadką, w tym w PCOS
180
test pobudzenia wydzielania gonadotropin po podaniu gonadoliberyny (GnRH)- cel
1. ocena wydolności osi podwzgórze - przysadka - gonady
| 2. diagnostyka hipogonadyzmu hipogonadotropowego i zaburzeń pokwitania
181
test pobudzenia wydzielania gonadotropin po podaniu gonadoliberyny (GnRH)- przebieg
a) prawidłowe wydzielanie gonadotropin: 3-8x wzrost LH i 3-4x wzrost FSH = przyczyna podwzgórzowa
b) brak odpowiedzi na GnRH= zniszczenie przysadki lub jej brak
c) osłabiona odpowiedź => zaburzenia f. uk. podwzgórzowo-przysadk. oraz po leczeniu guzów przysadki (operacje, RTH)
d) nadmierne pobudzenie, zwłaszcza LH >8x wzrost => PCOS
182
progesteron- wpływ na macicę
rozpulchnienie i przekrwienie, mniej skurczów
183
estrogeny wpływ na macicę
stymulacja proliferacji bł. śluzowej i przygotowanie do działania progesteronu
184
próba progesteronowa- diagnostyka czego?
pierwotnego i wtórnego braku miesiączki
185
próba progesteronowa- przebieg
1. przez 3 dni podawać progesteron
2. odstaw progesteron
3. czy jest krwawienie z odstawienia?
a) tak => st. estrogenu jest ok, bł. śluzowa macicy ma ok odp i narządy płciowe są drożne => przyczyną braku miesiączki jest anowulacja, brak ciałka żółtego, brak progesteronu
b) nie => brak estrogenu (menopauza?), brak macicy, wada obstrukcyjna narządu rodnego (przegroda pochwy?), ciąża => brak menstruacji nie ma związku z progesteronem => wyklucz ciążę, wykonaj test estrogenowo-progestagenowa
186
test E=?
próba estrogenowo- progestagenowa
187
próba estrogenowo- progestagenowa przebieg
1. przez 21 dni preparat dwufazowy (I- estrogen, II- estrogen+progestagen)
2. odstaw
3. obserwuj, czy krwawi
a) krwawi => przyczyna braku krwawienia nie jest maciczna => przyczyną może być niewydolność jajników lub patologia linii podwzgórze-przysadka => dalsze postępowanie to ocena FSH
b) nie krwawi => zapewne maciczna przyczyna (np. brak macicy, z. Ashermana) => wykonaj histeroskopię, histerosalpingografię
188
test z TRH (tyreoliberyną)- zastosowanie
diagnostyka hiperPRL
189
przebieg testu z TRH
1. podajesz TRH
2. mierzysz PRL
a) wzrost >2x => czynnościowa przyczyna PRL
b) wzrost <2x lub brak reakcji => prolactinoma
190
test estrogenowo- progestagenowy- zastosowanie
diagnostyka pierwotnego i wtórnego braku miesiączki po wykluczeniu ciąży i po uzyskaniu (-)wyniku próby progesteronowej
191
metoklopramid - jakie rec
(-) D2 (dopaminowe) => wzrost PRL
192
test z metoklopramidem- zastosowanie
różnicowanie czynnościowej hiperPRL i organicznych przyczyn (prolactinomy)
193
test z metoklopramidem- przebieg
1. oznaczenie PRL na czczo przed testem
2. podanie metklopramidu
3. pomiar po 60 i 120 min
4. wynik:
a) 10-12x wzrost PRL => hiperPRL czynnościowa
b) brak odp => gruczolak, uszkodzenie podwzgórza
194
skrócenie fazy lutealnej- przyczyna
niewydolność ciałka żółtego
195
najczęstsze przyczyny pierwotnego braku miesiączki
1. dysgenezja gonad
2. hipoplazja jajników
3. niewydolność podwzgórza (anorexia)
4. z. Rokitanskiego-kustnera
196
najczęstsze przyczyny wtórnego braku miesiączki
1. ciąża
2. zaburzenia czynności podwzgórzowo-przysadkowe
- stres, wysiłek fiz, zaburzenia odżywiania, z. Sheehana, guzy OUN, leki psychotropowe
3. hiperPRL (i niedoczynność tarczycy która ją powoduje)
4. zaburz. czynn. jajników (PCOS, hypoplazja jajników)
197
z. Sheehana- częsty?
rzadki, najrzadsza przyczyna wtórnego braku miesiączki
198
hypermennorhoea
>100ml
| adenomioza, wkładka domaciczna
199
hypomenorhoea
<30 ml
200
menorrhagia
```
heavy menstrual bleeding
miesiączka krwotoczna
b. obfita
przedłuża się >7 dni
W TERMINIE MIESIĄCZKI
```
201
Metrorrhagia
intermenstrual bleeding
obfite
nieregularne, niecykliczne, poza terminem miesiączki
202
menometrorrhagia
acykliczne, w terminie miesiączki i poza terminem
obfite i przedłużające się
często brak owulacji
203
dysmenorrhea
algomeorrhea; bolesne
204
zaburzenia miesiączkowania -schemat diagnostyki
1. wyklucz ciążę
2. PRL
3. próba progesteronowa
4. próba estrogenowo- progesteronowa
5. FSH
205
hypogonadyzm hipogonadotropowy- przyczyny
wrodz: z. Kallmanna
nabyta: z. Sheehana
206
pierwotna niewydolność jajników- jakie choroby
z. Turnera
POF= przedwczesne wygadanie czynn. jajników
dysgenezja gonad
207
wady i nabyte uszk macicy
z. Ashermana
Z. mayera- rokitanskiego- kustera- hausera
LH, FSH iestrogeny w normie
208
leczenie czynnościowej hiperprolaktynemii
agoniści dopaminy - bromokryptyna, chinagolid, kabergolina
209
AMH
hormon antymullerowski
kom Sertolego
powodują regresję przewodów mullera (przyśródnerczowych)
210
kom Leydiga
wydzielają testosteron
| pobudzają rozwój przewodów Wolffa= śródnerczowych=> rozój najądrzy, pęch, nasiennych, nasieniowodów
211
SRY
na chrom Y=> rozwój jąder
brak SRY => brak jąder => brak komórek Leydiga=> brak testosteronu=> zanik przewodów wolffa i rozwój jajników
brak jąder => brak kom. Sertolego => brak AMH => rozwój przewodów Mullera => rozwój macicy, jajowodów, 1/3 górnej pochwy
212
najczestsza przyczyna obojnactwa rzekomego żeńskiego
46XX + wrodzony przerost nadnerczy (zadziałanie testosteronu po 13 tc)
213
hipogonadyzm hipogonadotropowy- choroby
z. kallmanna
z. pradera-williego
niedożywienie
hiperPRL
z. Sheehana
z. pustego siodła
gruczolaki przysadki
zmiany po operacjach i RTH
214
objawy hiperprolaktynemii
```
pierwotny, wtórny brak miesiączki
nieregularne, skąpe lub b. obfite miesiączki
spadek libido, dyspaurenia
cykle bezowulacyjne, niepłodność
mlekotok
hirsutyzm i obj. hiperandrogenizacji
obj hipoestrogenizmu
```
A u M ginekomastia i niepłodność
215
powyżej jakiej PRL zrobimy MR przysadki
>6,75 nmol/l
216
wymiary i postępowanie w prolactinoma
>1 cm makroprolactinoma, <1 cm mikro
leczenie z wyboru- agoniści dopaminy
jak obj. uciskowe lub >1cm to operacja
217
zespół turnera- objawy
```
45X
pierwotny brak miesiączki
brak wtórnych cech płc
niskorosłość
płetwiasta szyja
szerokie brodawki sutkowe
niska linia schodzenia owłosienia
HIPOGONADYZM HIPERGONADOTROPOWY, BO WRODZONE USZK. JAJNIKÓW
nerka podkowiasta, koarktacja aorty, niedoczynność tarczycy
```
218
z. Turnera- leczenie
hormon wzrostu
| terapia estrogenowo- progesteronowa
219
zespół Swyera
46XY
zaburzenie rozwoju jąder
wzrost ryzyka neo zarodkowych => gonadektomia <20rż
narządy płc żeńskie, brak ich rozwoju (infantylizacja płciowa) i ich hiperandrogenizacja (przerost łechtaczki)
pierwotny brak miesiączki
hirsutyzm
wzrost ok
220
jakie guzy jajnika wydzielają androgeny
```
jądrzak (androblastoma)
Sertolioma
Leydigioma
gonadoblastoma
otoczkowiak (thecoma)
```
221
krysteria rotterdamskie do czego
PCOS
222
kryteria rotterdamskie opisz
2 z 3 potrzebne do rozpoznania
1. kliniczne i/lub biochem wykładniki hiperandrogenizmu
2. oligo/anowulacja
3. policystyczne jajniki w USG (min 12 pęcherzyków 2-9mm, Vjajnika >10ml); obj sznura pereł
najpierw wyklucz inne przyczyny hiperandr!
223
PCOS zwiększa ryzyko
```
poronień
DM2
hiperlipidemii (wzrost TG, wzrost LDL, spadek HDL)
ChSN
raka endometrium
```
224
hormony w PCOS
wzrost: LH (stymulacja kom. tekalnych i wzrost testosteronu), estrogen, fT4
spadek: SHBG => wzrost wolnego testosteronu
FSH
225
leczenie PCOS
2-skł tabl antykoncepcyjna (przy p/wsk można solo progesteron), metformina, spironolakton (antyandrogenny, można jak się K nie stara o ciążę)
226
progestageny o dział antyandrog.
octan cyproteronu
dienogest
drospirenon
227
indukcja owulacji w PCOS
cytrynian klomifenu
| jak niepowodzenie to gonadotropiny i analogi GnRH
228
w PCOS pęcherzyki jajnikowe są w fazie
antralnej
229
najczęstszy wśród guzów gonadalnych jajnik
ziarniszczak (z kom zirnistych -> estrogeny i tekalnych -> estrogeny)
230
najczęstszy guz hormonalnie czynny jajnika
jądrzak (androblastoma z kom Sertolego -> estrogeny, Leydiga -> androgeny)
231
najrzadszy guz jajnika hormonalnie czynny
otoczkowiak (thecoma)
232
mięśniak podśluzówkowy- krawienie z dróg rodnych?
tak
233
mięśniak podsurowicówkowy- krwaiwenie z dróg rodnych?
nie
234
przyczyny krw z dróg rodnych po menopauzie
```
rak endometrium
polip szyjki
rak szyjki
hormonalnie czynne guzy jajnika
mięśniak podśluzówkowy
```
235
wsakazania do stosowania HTZ
nasilone obj z. klimakterycznego
zmiany zanikowe w uk moczowo-płc (po lub dopochw)
POF (do czasu wieku menopauzy)
236
p/wsk bezwzgl do HTZ
1. ChZZ żylna lub tt (obecna lub przebyta)
2. rak sutka (obecny lub przebyty)
3. rak endometrium
4. NW
5. krw o nieznanej etiologii
6. neo zależne od progestagenów np. oponiak
237
p/wsk wzgl do HTZ
1. wrodzone zaburzenia przemiany tłuszczowej
2. endometrioza
3. kamica DŻ
4. ch. z drg
5. przebyta żółtaczka cholestatyczna zw z ciążą lub ze stosowaniem estrogenów
6. porfiria skórna późna
238
biopsja endometrium ile mm
bierze HTZ > lub = 8 mm
| nie bierze HTZ > lub = 4 mm
239
wskaźnik Pearla
l. ciąż/ 100 K stosujących metodę przez 1 rok
240
najniższy wskaźnik pearla
dwuskładnikowa tabl antykoncepcyjna
241
metoda billingsów
metoda śluzowa - ocena śluzu szyjkowego
242
antykoncepcja 2 skł a raki
spadek ryzyka raka endometrium i jajnika, wzrost ryzyka raka szyjki macicy
243
p/wsk bezwzgl do antykoncepcji 2 skł
1. zakrzepica aktywna tt lub żż
2. ChNS lub dusznica bolesna
3. NT
4. krwotoki mózgowe w przeszłości
5. migreny leczone ergotaminą
6. większość wad zastawkowych serca
7. akt. zaburzenia f wątroby
8. żółtaczka cholestatyczna w przeszłości
9. neo estrogenozależne
10. ciąża
11. krw z dr. rodnych o nieznanej etiologii
12. palenie >35 rż
13. znaczne hipercholesterolemia i hiper TG
244
minipill
progesteron
K KP od 6 tyg po porodzie
oraz przy p/wsk do 2skł
palaczki
245
rezerwa jajnikowa- jak badać
hormon antymullerowski (AMH)
246
leczenie niepłodności jajowodowej
IVF z ET (in vitro fertilization- embryo transfer)
247
kiedy operować mięśniaka
jak ma >7 cm lub deformuje macicę
248
IUI
inseminacja domaciczna;
1. przy szyjkowym czynniku niepłodności
2. przy nieprawidłowych wartościach nasienia
3. przy zaburzeniach ejakulacji
4. niepłodności idiopat.
5. p/c w śluzie szyjkowym/ pł nasiennym
249
azoospermia
brak plemników w próbce
250
oligozoospermia
<15mln/ml
251
astenozoospermia
ruchliwe plemniki <32 %
252
teratozoospermia
prawidłowe morfologicznie plemniki <4%
253
prawidłowy ejakulat
```
min 1,5ml
pH 7,2-7,8 (8,5)
min 15mln/ml
l. plemników >39mln
>32% ruchu typu A (szybki postępowy) i B (wolno postępowy)
morfologicznie ok >4%
>58% żywych plemników
```
254
czynnik męski niepłodności
IVF z ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection)
255
IVF - ET -wsk
1. niedrożność jajowodów
2. zrosty okołoprzydatkowe
3. niepłodność idiopat.
4. wielokrotne nieskuteczne inseminacie IUI
5. endometrioza
6. PCOS
7. niepłodność imm
8. wady gen
256
ART
techniki wspomaganego rozrodu
257
leki używane w ChSN w ciąży które są bezpieczne
1. aspiryna
2. azotany
3. heparyna
4. beta blokery
5. opioidy
258
który tc poród DKDO
37-38 tc
259
który tc JKDO
36-37 tc
260
który tc JKJO
32-34 tc bezwzględnie CC
261
manewr McRobertsa
1 el postępowania w dystocji barkowej
| w postacji lekkiej skuteczność 90%
262
test połączony
=test zintegrowany
1. podwójny (bHCG + PAPP-A)
2. wywiad
3. NT (przezierność karkowa)
4. FHR = fetal HR = tętno płodu
5. duże anomalie
263
nowotwór gonadalny
wywodzi się ze sznurów płciowych i podścieliska jajnika; zwykle łagodne
264
wymień neo gonadalne
1. ziarniszczak=folliculoma=granulosa cell tumor (estrogeny, inhibina) 30% zł, 70% łagodne
2. otoczkowiak=thecoma (estrogeny; większość łagodna)
3. włókniak (nieakt hormon)
4. guzy z kom gonady męskiej (jądrzak, sertolioma, leydigoma)
5. gynandroblastoma
265
czym są neo germinalne
wywodzą się z pierw. niezróżnicowanych kom płc; często zł
266
czym się cechują neo germinalne
najczęstsze neo jajnika u dziewczynek i nastolatek
szybko rosną
wrażliwe na CHT
mogą się znajdować poza jajnikiem
267
wymień neo germinalne
1. potworniak
a) dojrzały= torbiel skórzasta- niezł, z 3listków zarodkowych
b) niedojrzały- zł, jednostronny, może wydzielać estrogeny
c) monodermalny- z kom. tarczycy= wole jajnikowe= struma ovarii- mogą być obj nadczynności tarczycy
2. rozrodczak (dysgerminoma)- najczęściej rozpoznawany neo zł jajnika u k w ciąży; ldh
3. rak pęcherzyka żółtkowego= yolk sac tumor
4. rak zarodkowy
5. choriocarcinoma
6. nowotwory mieszane germinalne
7. wielozarodkowiak
