Gineksy Flashcards
test podwójny
PAPP-A
betaHCG
11+0 - 13+6 tc. u każdej
test potrójny
hCG, AFP, uE3
15-18 tc
u wybranych
test poczwórny
hCG, AFP, uE3, inhibina A
15-18 tc, u wybranych
trisomie- wzrost/spadek PAPP-A i betaHCG
Zawsze spadek PAPP-A
Down (21) wzrost betaHCG
Patau (13) i Edwards (18) spadek betaHCG
wysokie ryzyko aberracji chrom. w teście podwójnym
> 1:300
co robisz gdy wysokie ryzyko aberracji w teście podwójnym i kiedy?
- biopsja kosmówki (9-12tc)
- amniopunkcja (15-20 tc)
- kordocenteza (po 16 tc- diagn i lecz)
- fetoskopia (18-20 tc)
co to jest fetoskopia
biopsja tkanek płodu
18-20 tc
fiberoendoskop
co to jest amniopunkcja
=amniocenteza
- inwazyjne badanie prenatalne
- pobranie próbki płynu owodniowego w celu zdiagnozowania metabolicznych i genetycznych chorób płodu
- 15-20 tc
co to jest kordocenteza
nakłucie ż. pępowinowej
po 16 tc
umożliwia diagnostykę (kariotyp, równowaga kw-zasad) i leczenie
jak pobrać materiał do badania kariotypu?
biopsja kosmówki (9-12 tc)
amniopunkcja (15-20tc)
kordocenteza (po 16 tc)
fetoskopia (18-20 tc)
ALP
fosfataza alkaliczna
AFP
alfa fetoproteina
prawidłowo macica położona w
przodopochyleniu i przodozgięciu, może być nieznacznie skręcona w prawo
kanał szyjki macicy- nabłonek
jednowarstwowy walcowaty
torbiele Nabotha
rozdęte wydzieliną śluzową gruczoły szyjki, których ujścia zostały zamknięte
strefa przejściowa
w okolicy ujścia szyjki nabłonek jednowarstw. walcowaty przechodzi w wielowarstwowy płaski (jak w pochwie); tutaj 95% raków płaskonabłonkowych (najczęstszych) szyjki macicy
co powstaje z przwodów mullera
jajowody, macica, 4/5 górne pochwy
z czego powstaje pochwa
4/5 górne z przewodów mullera
1/5 dolna z zatoki moczowo płciowej
t. jajnikowa
odchodzi od aorty poniżej t. nerkowej (może też od t. nerkowej) i oddaje g. jajowodową
t. maciczna
parzysta, od t. biodrowej wewnętrznej; dzieli się na t. wstępującą (do jajnika i łączy się z t. jajnikową) i t. zstępującą (oddaje gałąź sromową i pochwową)
estrogen o największej akt w okresie rozrodczym
17-beta-estradiol
główny estrogen po menopauzie
estron
najsłabsze działanie biol wśród estrogenów ma
estriol
FSH działanie
dojrzewanie pęcherzyków (razem z estrogenem)
co wydziela pęcherzyk dominujący
estradiol => sprzężenie zwrotne - => spadek FSH => zapobieganie dojrzewaniu pozostałych pęch
co powoduje owulację?
pik LH (estrogeny => sprzężenie zwrotne + => wzrost LH (FSH hamowane przez inhibinę)
co robi inhibina
spadek FSH
owulacja ile h po piku LH
10-12 h
do kiedy za syntezę progesteronu odpowiada ciałko żółte?
do 10 tc (potem łożysko)
co sprawia, że ciałko żółte w ciąży nie zanika?
hCG
zespół Mayera Rokitanskiego Kustera Hausera
MRKH wrodzony brak macicy i pochwy (najczęstsza przycyzna) 46XX fenotyp żeński pacjentki mają ok jajniki pierw brak miesiączki
CAIS
z. całkowitej niewrażliwości na androgeny
46XY
brak pochwy i macicy
obecność jąder
fenotyp żeński
pierwotny brak miesiączki
mutacja w genie kodującym rec. ww androgeny
wady obstrukcyjne
- zarośnięcie błony dziewiczej (najcz) => krwiak zastoinowy w pochwie
- przegroda pochwy poprzeczna całk.
- agenezja części dystalnej/proks pochwy
- atrezja szyjki macicy
objawy wad obstrukcyjnych
brak miesiączki + nawracające bóle podbrzusza o narastającym nasileniu
leczenie zarośnięcia błony dziewiczej
hymenotomia/hymenektomia- nacięcie błony dziewiczej
leczenie przegrody pochwy
całkowite wycięcie (nacięcie robi nawroty)
najczęstsza wada wrodzona macicy
macica przegrodzona
czy pacjentka z wadą macicy ma problem z zajściem w ciąże?
nie
z czym ma problem kobieta z wadą macicy
poronienia w 1 i 2 trymestrze
poród przedwczesny
IUGR
zaburz. czynn. skurcz. macicy podczas porodu
sonohisterografia- co to
USG po podaniu 5-25 ml NaCl 0,9% do jamy macicy; najlepiej w 1 fazie cyklu
HSG- co to
histerosalpingografia; ocena kształtu macicy i drożności jajowodów;
nie odróżni macicy przegrodzonej od dwurożnej i nie uwidoczni szczątkowego rogu macicy
badania w wadach wrodz. macicy
- histeroskopia w asyście laparoskopowej= złoty standard *
- badanie gin
- USG 3D i sonohisterografia
- MR - pełna inf; czułość i swoistość ~100%
- HSG= histerosalpingografia
leczenie operacyjne wad wrodzonych macicy- kiedy
macica przegrodzona i jednorożna z rogiem szczątkowym
wady pochwy nie powodujące braku miesiączki
przegroda pochwy podłużna całkowita i częściowa
przegroda pochwy poprzeczna niecałkowita
obj: dyspaurenia, ropne zakażenia, przedłużające krw miesiączkowe
lecz chir: tylko gdy obj
szyjka macicy powinna znajdować się powyżej
linii międzykolcowej
skala Baden Walkera- do czego
zaburzenia statyki narządu rodnego- stopnie obniżenia narządów płc.
skala Baden Walkera- opisz
0- ok 1- <1/2 dł pochwy 2- do 1/2 dł pochwy 3- od 1/2 dł pochwy do poziomu pierścienia bł dziewiczej 4- poniżej pierścienia błony dziewiczej
skala POP-Q- do czego
zaburzenia statyki narządów płc.
POP-Q opisz
0- ok
1- pkt najniższego obnizenia >1cm ponad pierścieniem błony dziewiczej
2- od 1 cm nad do 1 cm pod pierścieniem blony dziewiczej
3- pkt najniższego obniżenia >1cm poniżej pierścienia blony dziewiczej
4- całkowite wypadnięcie narządu rodnego
leczenie zachowawcze zaburzeń statyki narzadu rodnego
- estrogeny w maści i globulkach
- fizjoterapia- ćw mm dna miednicy
- fizjoterapia- elektrostymulacja
leczenie operacyjne zaburzeń statyki narządu rodnego
- tradycyjne z zastos. własnych tk = 1 rzut
- dojście pochwowe lub przezbrzuszne - materiały syntetyczne
- gdy niezadowalacjące efekty tradycyjnych metod
paleczki Doderleina
lactobacillus; fizjolog flora pochwy; pałeczki kwasu mlekowego
zapalenie gruczołu Bartholina
= ostre zapalenie gruczołu przedsionkowego większego (rodzaj zapalenia sromu)
- najbardziej typowe schorzenie sromu
- obj: nagle pojawiający się (kilka dni) silny ból wargi sromowej większej nasilający się przy chodzeniu i uniemożliwiający siedzenie
- lecz: nacięcie i drenaż, antyb. w szczególnych sytuacjach
ostre zapalenie gruczołu Snekego
=ostre zap. gruczołu okołocewkowego
- rzadziej niż bartholina
- lecz: nacięcie i drenaż, antyb w szczególnych sytuacjach
zakażenie HSV u ciężarnej co robić
pierwotne zakażenie HSV u ciężarnej - BEZWZGLĘDNIE ACYKLOWIR, bo ryzyko transmisji na płód
-wskazanie do CC
leczenie kłykcin kończystych
- podofilina (teratogenna)
- elektrokoagulacja, krioterapia, laseroterapia
najczęstsza infekcja dróg rodnych?
pochwy
rzęsistkowica pochwy
-objawy: obfite, żółtozielone pieniste upławy, szyjka truskawkowa, pH pochwy >5,0
-najczęstsza choroba pasożytnicza STD
-etiologia: rzęsistek pochwowy
-leczenie: metronidazol p.o. + ew. dopochw. 7 dni; jest też szczepionka
KONIECZNE LECZENIE OBOJGA PARTNERÓW
grzybica pochwy częstość
u 75% K w ciągu życia, u 50% z nich nawrotowy char
grzybica pochwy czyn etiologiczne
Candida albicans 80-90%
czynniki predysponujące do grzybicy pochwy
ciąża, otylość, imm-sup, GKS, antybiotyki, cukrzyca (może być 1. obj)
VVC=?
vulvovaginal candidiasis; kandydoza sromu i pochwy
grzybica pochwy- obj
serowata wydzielina
pH pochwy <4,5
leczenie kandydozy u K w ciąży
pędzlowanie gencjaną, gł przed porodem
czy leczymy partnera jeśli kandydoza pochwy
w postaci nawrotowej tak lub jeśli ma objawy
waginoza bakteryjna- przyczyna
zaburzenie ekosystemu pochwy i wyparcie pałeczek kwasu mlekowego przez inne, gł beztl, bakterie
waginoza bakteryjna obj
szare upławy o rybim zapachu (zwł. po dodaniu KOH i po stosunku), pH pochwy >4,5, clue cells (kom. jeżowe= kom. nabł. pochwy opłaszczone bakteriami)
leczenie waginozy bakteryjnej
metronidazol p.o. i ew. dopochwowo lub celowana
K w ciąży- klindamycyna w maści
zapalenie szyjki macicy- etiologia
najcz. Chlamydia trachomatis i Neisseria gonorrheae
zapalenie szyjki objawy
brak zap. w pochwie
śluzowo-ropna wydzielina z szyjki
PID
pelvic inflammatory disease= zap. górnego odc. narz. płc= zap. narz. miednicy mniejszej
zap. bł. śluz macicy- najczęstsza przyczyna
jatrogenna; po usunięciu ciąży
antybiotyki po usunieciu ciąży- kiedy i jakie?
- PID w wywiadzie
- ciąża obumarła
- zabiegu łyżeczkowania ciąży ze współistniejącą wkładką wewnątrzmaciczną
- doksycyklina, ampicylina, kotrimoksazol
obj. zap. bł. śluz macicy
- silny ból w podbrzuszu
- gorączka >38st
- krw z macicy
- ropno-śluzowa wydzielina z szyjki
- bolesność przy badaniu dwuręcznym
lecz. zap. bł. śluz. macicy
penicylina lub cefalosporyna 2 tyg, estrogeny na odbudowę bł. śluz.
obj. zap. przydatków
przypominają OZWR, ciążę ektopową >38 st ból silny w podbrzuszu bolesność w bada. dwuręcznym tachyk, leukocytoza, wzrost OB
lecz. zap przydatków
- szybko antybiotyki szerokospektralne cefalosporyna i doksycyklina; leczenie obydwu partnerów (najczęściej STD (chlamydia, rzeżączka);
- lecz operacyjne: brak poprawy po 2-3 dniach lub pęknięcie ropnia
powikłania zap. przydatków
- 6-10x wzrost ryzyka ciąży ektopowej
- ropień jajnikowo jajowodowy
- zap. otrzewnej
- dyspaurenia, wtórne bolesne miesiączki
Haemophilus ducreyi
STD, bolesne owrzodzenia i powiększenie w.chł. pachwinowych
chlamydia trachomatis- obj
- 1-stro powiększenie w.chł. pachwinowych lub udowych (ziarnica weneryczna pachwin)
- zrosty w miednicy mniejszej => ciąża ektopowa, niepłodność
najczęstsza STD u K <25 rż
Chlamydia Trachomatis
Chlamydia postępowanie
doksycyklina 7 dni (ziarnicę weneryczną 21 dni) obydwoje partnerów
nie uprawiać seksu do zakończenia leczenia
zrobić testy na rzeżączkę, kiłę, WZW B,C, HIV
rzeżączka- obj
u K często bezobj
najczęstsza postać- zap. kanału szyjki macicy
upławy, bóle podbrzusza, obj dyzuryczne
PID - etiologia
chlamydia rzeżączka bakterie jelitowe (E. Coli, Bacteroides)
najczęstsze powikłanie rzeżączki
zespół skórno stawowy (30-40%)- zajęte stawy obrzęknięte i bolesne, obj ustępują samoistnie
ASC-US co to znaczy
atypowe kom. nabł. wielowarstwowego płaskiego o niekoreślonym znaczeniu
ASC-H- co to znaczy
atypowe kom. nabł. wielowarstowego płaskiego, nie można wykluczyć zmiany śródnabłonkowej wysokiego stopnia
LSIL
zmiana śródnabłonkowa niskiego st
HSIL
zmiana śródnabłonkowa wysokiego st
NILM
brak neoplazji śródnabłonkowej lub zmian nowotworowych
ASC
nieprawidłowe komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego
AGC
atypowe komórki nabłonka gruczołowego szyjki lub trzonu macicy
AIS
rak gruczołowy in situ
ocena rozmazów z szyjki macicy- systemy
Papanicolau i Bethesda
rozpoznania cytologiczne wg Bethesda
NILM- brak neoplazji śródnabłonkowej lub zmian nowotworowych
ASC (US, H)- nieprawidłowe komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego
LSIL
HSIL
rak płaskonabł
AGC -atypowe komórki nabłonka gruczołowego szyjki lub trzonu macicy
AIS- rak gruczołowy in situ
rak gruczołowy
rozpoznania patomorfologiczne w szyjce macicy
CIN= wewnątrz nabłonkowa neoplazja szyjki macicy (cervical intraepithelial neoplasia)
CIN I (HPV o niskim st. zł)
CIN II
CIN III
CIN I odpowiada
LSIL
HSIL odpowiada
CIN II i III
postępowanie z ASC-US i LSIL
- test DNA HPV HR
- bad. immunocytochemiczne
- kolposkopia
postępowanie z HSIL i ASC-H
kolposkopia z biopsją
w kolposkopii z biopsją wyszło CIN II lub CIN III i co dalej
wytnij w granicach zdrowych tk
AGC/AIS w cytologii- co dalej
poszerzona diagnostyka- kolposkopia z biopsją szyjki, kanału szyjki, biopsja endometrium
ASC-US / LSIL u K w ciąży i co dalej
kolposkopia po 6 tyg po porodzie
ASC-H, HSIL, AGC u K w ciąży- co dalej
niezwłocznie kolposkopia
STD bez obj z narządów płc
WZW B, C
HIV
czynniki ryzyka nietrzymania moczu
- starszy wiek
- otyłość
- dużo porodów
- przebyte zabiegi gin
- przewlekł kaszel
- diuretyki, leki hipotensyjne, p/lęk
- zaparcia